به گزارش تجارت نیوز، مصطفی نخعی، نماینده سربیشه و نهبندان و عضو کمیسیون انرژی مجلس در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز درباره مزایا و معایب کنار گذاشته شدن سامانه هوشمند سوخت و اجرای طرح جدید انتقال سوخت به حساب‌های بانکی توضیحاتی ارائه کرده است که در ادامه می‌خوانید.
***
سامانه هوشمند سوخت نیاز به به‌روزرسانی دارد
*اخیرا طرح انتقال سوخت به کارت‌های بانکی با یک طرح پایلوت از آن آغاز شده است. سامانه کارت سوخت چه مشکلاتی داشت که موجب تصویب طرح جدید شد؟
سامانه هوشمند سوخت که الان در جایگاه‌‌ها وجود دارد از سال‌های ۸۳ و ۸۴ راه‌اندازی شد و هدف اصلی آن جلوگیری از قاچاق سوخت و مدیریت مصرف بود. این سامانه به‌طور مداوم در حال استفاده بوده و با توجه به سابقه طولانی‌اش، نیاز به به‌روزرسانی دارد. برخی مواقع هم با خرابی‌های غیرقابل پیش‌بینی مواجه می‌شود. به دلایلی که الان جای بحث آن نیست دو بار نیز مورد حمله سایبری قرار گرفته است.
در بودجه ۱۴۰۴، پیشنهادی مطرح شده که به موجب آن، باید از سامانه هوشمند سوخت عبور کنیم/ سهمیه‌های سوخت به جای کارت سوخت، بر روی کارت بانکی اعمال می‌شود
*اجرای این طرح انتقال سوخت به کارت بانکی با چه هدفی به تصویب رسیده است؟
در بودجه ۱۴۰۴، پیشنهادی مطرح شده که به موجب آن، باید از سامانه هوشمند سوخت عبور کنیم و سهمیه‌های سوخت مردم به جای کارت سوخت، روی کارت‌های بانکی آنها اعمال شود. استدلال‌های ارائه شده برای این تغییر شامل کاهش هزینه‌های نگهداری و به‌روزرسانی سامانه هوشمند سوخت و امکان پرداخت همزمان پول و سهمیه سوخت است. همچنین، این تغییر می‌تواند به جلوگیری از قاچاق سوخت کمک کند.
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران این طرح را به صورت پایلوت با همکاری شهرداری و دانشگاه تهران برای چند جایگاه که متعلق به شهرداری است اجرا کرده‌اند.
تضمینی وجود ندارد که با انتقال سوخت به کارت بانکی هم جلوی قاچاق سوخت گرفته شود
* پیش از این هم سامانه هوشمند کارت سوخت به وجود آمد تا جلوی قاچاق گرفته و مصرف هدفمندتر شود، الان چه تضمینی وجود دارد که این طرح بار دیگر با شکست طرح قبلی مواجه نشود؟
هیچ تضمینی وجود ندارد.
*پس این طرح هم صرفا اجرای یک سری آزمون و خطاست تا در آینده مشخص شود که موثر است یا نه؟
بله.
سامانه هوشمند سوخت در بستر آفلاین کار می‌کند و در صورت قطع اینترنت، سوخت‌گیری بدون مشکل انجام می‌شود/ انتقال سوخت به کارت بانکی نیاز به ارتباط آنلاین دارد و ممکن است در اجرا مشکلاتی برای مردم ایجاد کند
*از نظر شما این طرح انتقال سوخت به کارت بانکی با چه موانع و مشکلاتی روبه‌رو است؟
به نظر من این طرح اشکالات زیادی دارد. یکی از مشکلات اصلی این است که سامانه هوشمند سوخت در بستر آفلاین کار می‌کند و در صورت قطع اینترنت، سوخت‌گیری بدون مشکل انجام می‌شود. اما در سیستم بانکی، نیاز به ارتباط آنلاین وجود دارد و با قطع اینترنت ممکن است در اجرا مشکلاتی برای مردم ایجاد کند.
علاوه بر این، انتقال سهمیه سوخت در صورت تغییر مالکیت خودرو نیز دشواری‌هایی را به همراه خواهد داشت. به عنوان مثال، اگر فردی بخواهد خودرویی را از دوستی بگیرد یا بخرد، باید کارت بانکی آن فرد را نیز در اختیار داشته باشد که این موضوع می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. یعنی سهمیه سوخت جابه‌جا نمی‌شود.
هم به لحاظ اجرایی و فنی و هم استدلال‌هایی که درباره جلوگیری از قاچاق سوخت مطرح می‌شود، انتقال سوخت به کارت بانکی قانع‌کننده نیست
*آن‌طور که مطرح می‌شود آیا اجرای این طرح می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد؟
فکر می‌کنم هم به لحاظ اجرایی و فنی و هم استدلال‌هایی که درباره جلوگیری از قاچاق سوخت مطرح می‌شود، این طرح قانع‌کننده نیست. چون به هر حال هم یک هزینه جدید به وجود می‌آید و هم مردم را با چالش جدیدی مواجه می‌کنیم. اگر همان سامانه سوختی که در حال حاضر فعال است و امتحان خود را هم پس داده را بروزرسانی کنیم قطعا موثرتر است.
*اصلا این طرح انتقال سوخت به کارت بانکی می‌تواند روی قاچاق سوخت تاثیری بگذارد؟
هیچ اثری ندارد.
بخشی از قاچاق سوخت ناشی از مهاجرت کارت‌های سوخت از مناطق مرکزی به مناطق مرزی است/ همان‌طور که کارت سوخت را به مناطق مرزی می‌برند، کارت بانکی را هم می‌توانند ببرند
*با توجه به حجم بالای قاچاقی که گفته می‌شود وجود دارد چرا فکر می‌کنید انتقال سوخت به کارت بانکی تاثیری ندارد؟
بخشی از قاچاق سوخت عمدتا ناشی از مهاجرت کارت‌های سوخت از مناطق مرکزی به مناطق مرزی است، یعنی کارت‌های سوخت را اجاره می‌کنند و به مناطق مرزی می‌برند. استدلال دوستان این است که وقتی سهمیه سوخت به کارت بانکی منتقل شود نمی‌توانند این کار را انجام دهند. این استدلال درست نیست همان‌طور که کارت سوخت را به مناطق مرزی می‌برند، کارت بانکی را هم می‌توانند ببرند. ضمن اینکه انتقال سهمیه با کارت بانکی راحت‌تر انجام می‌شود و اصلا نیازی نیست که فیزیک کارت بانکی منتقل شود. جایگزین کردن کارت سوخت با کارت بانکی این مشکل را حل نمی‌کند.
*اصلا ماجرای قاچاق سوخت تا این اندازه به کارت سوخت وابسته است؟ به نظر می‌آید حجم قاچاق به حدی بالاست که کار از سوءاستفاده از کارت سوخت گذشته است؟
نه ارتباط زیادی ندارد. نمی‌توان سوءاستفاده از کارت سوخت را هم نادیده گرفت اما حجم قاچاق ارتباط معناداری با کارت سوخت ندارد. در نهایت، به نظر می‌رسد که بهتر است سامانه هوشمند سوخت موجود را به‌روزرسانی کنیم تا مشکلات فعلی برطرف شود، به جای اینکه هزینه‌های جدیدی ایجاد کنیم و مردم را با چالش‌های جدیدی مواجه کنیم.
