نفت رکورد ۴ ماهه خود را شکست

به گزارش تجارت‌نیوز ، انتشار گزارش‌هایی از افت تولید اوپک، اعلام خبر احتمال تمدید توافق نفتی تا پایان سال ۲۰۱۹ و تداوم کاهش عرضه نفت عربستان در ماه‌ آینده، توقف صادرات ونزوئلا به دنبال قطع برق و کاهش موجودی تجاری ذخایر نفت آمریکا از مهم‌ترین دلایل رشد قیمت‌ها بود.

این عوامل در حالی مطرح شد که انتشار اخباری مبنی بر تمدید معافیت از تحریم خرید نفت ایران توسط آمریکا در ماه مه و همچنین لغو سفر رئیس‌جمهور چین به آمریکا برای حل اختلافات تجاری بر قیمت‌ها فشار آورد. با این حال در نهایت بهای نفت در هفته گذشته رشد قیمت‎‌ها را به ثبت رساند؛ قیمت نفت‌خام آمریکا بیش از ۲ دلار معادل ۴/ ۴ درصد رشد کرد و در معاملات پایان هفته حدود ۵/ ۵۸ دلار بر بشکه معامله شد.

نفت برنت اما رشد قیمتی کمتری را تجربه کرد؛ این نفت شاخص با ثبت رشد حدود ۵/ ۱ دلار معادل بیش از ۲ درصد روز جمعه ۱۷/ ۶۷ دلار بر بشکه به فروش رسید. اما در گزارش‌هایی که هفته گذشته از سوی دو سازمان اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی(IEA) منتشر شد دو چشم‌انداز متفاوت پیش‌روی بازار نفت ترسیم شد.

در حالی که آژانس به‌عنوان سازمانی مدافع منافع کشورهای مصرف‌کننده نفت رشد تقاضا برای نفت، اجرای توافق نفتی، کاهش سرعت رشد تولید کشورهای غیرعضو اوپک و همچنین اختلال در عرضه نفت ایران و ونزوئلا به دلیل تحریم‌های آمریکا را عاملی برای ایجاد کسری نفت در بازار معرفی کرده بود، اوپک به عنوان سازمانی مدافع کشورهای صادرکننده نفت کاهش رشد تقاضا برای نفت در کنار افزایش عرضه را عاملی برای کاهش تقاضا برای این کالا این سازمان و بازگشت مازاد عرضه در بازار نفت می‌داند.

مازاد عرضه یا کمبود عرضه؟

برخی کارشناسان همچنان بزرگ‌ترین‌ ریسک پیش‌روی بازار نفت را جنگ تجاری چین و آمریکا می‎دانند و آن را عاملی برای توقف رشد قیمت‌ها در بازار نفت معرفی می‌کنند. ژن مک‌گیلین، تحلیلگر ارشد بازار نفت در این باره به بلومبرگ گفته است، «در صورت عدم توافق چین و آمریکا رشد قیمت‌ها اساسا متوقف خواهد شد.» او بر این باور است که هرگونه نشانه‌ای از تاخیر در پایان یافتن جنگ تجاری می‌تواند چشم‌انداز رشد اقتصاد جهانی را مختل کرده و تقاضا برای نفت را کاهش دهد؛ این به معنای توقف رشد قیمت‌ها خواهد بود.

جنگ تجاری بین چین و آمریکا از حدود یک سال پیش آغاز شده و کاهش رشد اقتصاد جهانی را به دنبال داشته است. اما دو کشور از ابتدای سال ۲۰۱۹ مذاکراتی را برای پایان دادن به این جنگ آغاز کرده‌اند، با این حال سومین دور مذاکرات که قرار بود با سفر رئیس جمهور چین به واشنگتن ادامه یابد تحت تاثیر شکست مذاکرات هسته‌ای آمریکا و کره شمالی مختل شد.

چراکه ترامپ بعد از شکست مذاکرات با کیم جونگ اون، تهدیدهای جدیدی را علیه پکن آغاز کرده و از احتمال سرنوشتی مشابه در گفت وگوهای تجاری با چین خبر داده است. بر این اساس سومین دور مذاکرات بین دو کشور به‌طور تلفنی برگزار شد، با این حال مقامات آمریکایی و چینی این مذاکرات را مثبت ارزیابی کرده و از نزدیک بودن هرگونه توافق نهایی بین دو کشور خبر داده‌اند.

جنگ تجاری چین و آمریکا که کاهش رشد اقتصادی را به دنبال داشته عاملی شده که اوپک در آخرین گزارش ماهانه خود از بازار نفت رشد تقاضا برای این کالا را ۲۴/ ۱ میلیون بشکه در روز پیش‌بینی کند؛ این مقدار نسبت به برآورد دیگر منابع از جمله آژانس بین‌المللی انرژی در سطح پایین‌تری قرار دارد.

در عین حال اوپک رشد بیشتر عرضه از سوی کشورهای غیرعضو به خصوص در نیمه دوم سال را پیش‌بینی کرده و بر این اساس چشم‌اندازی از کاهش تقاضا برای نفت این سازمان در بازار نفت متصور شده است. اوپک نشان داده در سه ماه سوم سال حتی با وجود اجرای توافق نفتی و حفظ سطح کنونی تولید در این سازمان ممکن است مازاد عرضه به بازار نفت باز گردد؛ این چشم‌انداز احتمال تمدید توافق نفتی را بیشتر از گذشته کرده است.

با این حال محاسبات آژانس کاملا موضع متفاوتی را مطرح می‌کند. آن‌طور که آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده است، تقاضا در سه ماه چهارم سال ۲۰۱۸ افت قابل توجهی را تجربه کرده است. تقاضا در این فصل حدود ۹۵۰ هزار بشکه در روز برآورد شده که ۳۰۰ هزار بشکه نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش را نشان می‌دهد. بر اساس این گزارش، کاهش تقاضا در کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی مهم‌ترین‌ عامل کاهش تقاضا بوده است.

با این حال آژانس پیش‌بینی خود از تقاضای نفت در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ را بدون تغییر نگه داشته و تقاضا در سال ۲۰۱۸ را حدود ۳/ ۱ میلیون بشکه در روز و در سال ۲۰۱۹ حدود ۴/ ۱ میلیون بشکه برآورد کرده است، چراکه پیش‌بینی می‌کند رشد مصرف نفت در کشورهای غیرOECD از متوسط رشد تقاضای جهانی حمایت کند.

آژانس همچنین از کاهش ۳۴۰ هزار بشکه‌ای عرضه نفت در دومین ماه سال جاری میلادی خبر داده و آن را به دلیل کاهش تولید اوپک و متحدانش به دنبال اجرای توافق نفتی اعلام می‌کند. با این حال آژانس مجموع عرضه نفت در جهان را ۷/ ۹۹ میلیون بشکه در روز برآورد کرده که حدود ۵/ ۱ میلیون بشکه بیشتر از مدت مشابه سال قبل است. آن‌طور که این سازمان اعلام می‌کند رشد عرضه نفت به دنبال افزایش تولید در کشورهای غیرعضو اوپک به خصوص آمریکا رخ داده است.

با این حال IEA بر این باور است که در سال جاری سرعت رشد عرضه این کشورها کاهش خواهد یافت و از ۸/ ۲ میلیون بشکه در روز به حدود ۸/ ۱ میلیون بشکه خواهد رسید. آژانس بین‌المللی انرژی در ادامه گزارش خود تاکید می‎کند که پیش از اتفاقات اخیر در ونزوئلا و بدون در نظر گرفتن اعلام برنامه عربستان برای کاهش صادرات نفت در آوریل، آنها پیش‌بینی کرده بودند که بازار نفت در نیمه اول سال جاری با تنگنای عرضه مواجه شود.

کارشناسان این موسسه انتظار دارند که در سه ماه اول سال به دنبال کاهش عرضه نفت ونزوئلا و ایران، رشد قوی تقاضا و افزایش تولیدات آمریکا بازار نفت مازاد عرضه بسیار اندکی را تجربه کند اما این شرایط در سه ماه دوم سال به تنگنای شدید عرضه تبدیل خواهد شد. آژانس بر این باور است که در سه ماه دوم ۲۰۱۹ بازار نفت به‌طور روزانه با ۵۰۰ هزار بشکه کمبود عرضه مواجه خواهد شد.

نشست باکو زیر ذره‌بین

در حالی که مذاکرات چین و آمریکا و اخبار ضد و نقیض آن زیر ذره‌بین معامله‌گران بازار نفت قرار دارد، اخبار مربوط به اوپک شاید مهم‌ترین‌ عامل اثرگذار بر قیمت نفت در هفته گذشته بود. اوپک و برخی متحدانش در خارج از این سازمان از ابتدای سال جاری توافقی را برای کاهش ۲/ ۱ میلیون بشکه‌ای عرضه به اجرا درآورده‌اند که اوپک به خوبی به آن پایبند بوده است.

آن‌طور که آژانس گزارش داده است، تولید فصلی نفت اوپک به کمترین سطح ظرف ۴ سال اخیر رسیده و تولید نفت این سازمان در فوریه به دلیل کاهش تولید ونزوئلا، عراق و عربستان ۲۴۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته و به ۶۸/ ۳۰ میلیون بشکه در روز رسیده است.

آژانس میزان پایبندی اوپک به توافق نفتی را ۹۴ درصد برآورد کرده است. طبیعی است که بسیاری از کشورها به این توافق پایبند نیستند و پایبندی ۹۴ درصدی به دست آمده از سوی اوپک تا حدود زیادی به کاهش شدید تولید عربستان مربوط بوده، این کشور ۱۷۰ هزار بشکه بیشتر از تعهداتش در توافق نفتی از تولیدات خود کاسته است.

هدف‌گذاری عربستان برای رسیدن سطح تولید این کشور به ۱۰ میلیون بشکه و رسیدن صادرات به کمتر از ۷ میلیون بشکه در روز در آوریل در کنار اعلام اخباری از تلاش این کشور در جهت تمدید توافق نفتی تا پایان سال ۲۰۱۹ یکی از مهم‌ترین‌ عوامل رشد قیمت نفت در هفته گذشته بود.

کشورهای غیرعضو اوپک نیز تنها حدود ۵۱ درصد به این توافق پایبند بوده‌اند. کمیته ویژه نظارت بر اجرای توافق نفتی از امروز نشست دو روزه‌ای را در باکو آغاز می‌کند، این نشست از این منظر که اولین نشست این گروه بعد از اجرای توافق است از اهمیت برخوردار است.

کاهش غیرمنتظره موجودی انبارها

موضوعات دیگری نیز بازار نفت در هفته گذشته را تحت تاثیر قرار دادند. یکی از عواملی که به بهبود قیمت‌ها در هفته گذشته کمک کرد، اعلام آمار موجودی تجاری نفت آمریکا از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا بود.

بر اساس گزارش این سازمان، میزان موجودی ذخایر تجاری این کشور در هفته منتهی به ۸مارس ۹/ ۳ میلیون بشکه کاهش یافته؛ این رقم بیشتر از انتظارات بود. پیش از اعلام این آمار، موسسه نفت آمریکا از کاهش ۶/ ۲ میلیون بشکه‌ای سطح این ذخایر خبر داده بود. همچنین به گزارش آژانس، موجودی ذخایر تجاری کشورهای OECD در ماه ژانویه ۶/ ۸ میلیون بشکه افزایش یافته و به بیشترین سطح از نوامبر ۲۰۱۷ رسیده است.

با این حال آژانس اعلام می‌کند که رشد موجودی‌ها کمتر از متوسط رشد آنها در این فصل از سال بوده و در عین حال از احتمال کاهش شدید حجم این ذخایر در فوریه خبر داده است.

ریسک ونزوئلا در بازار نفت

قطع چند روزه برق در ونزوئلا که به توقف صادرات نفت این کشور منجر شده بود از دیگر موضوعات اثرگذار بر قیمت‌ها در هفته گذشته محسوب می‌شود. آژانس در گزارش خود با اشاره به شرایط کنونی ونزوئلا هشدار می‌دهد که بحران‌های موجود در این کشور می‌تواند به بازار نفت سرایت کند.

هفته گذشته تاسیسات برق ونزوئلا با آسیب‌هایی مواجه شد که خاموشی‌های گسترده را در این کشور به دنبال داشت. آژانس می‌گوید هرچند در روزهای اخیر نشانه‌هایی مبنی بر رفع این مشکلات و وصل شدن برق مشاهده شد، اما نمی‌توان مطمئن بود که این بهبود شرایط دائمی است. قطع برق در این کشور به قطع صادرات نفت کاراکاس منجر شده بود.

ونزوئلا در ماه‌های اخیر حدود ۲/ ۱ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده، هرچند این مقدار نسبت به سطح تولید این کشور در سال‌های گذشته افت شدیدی (بیش از ۵۰ درصد نسبت به ۲۰۱۴) را نشان می‌دهد، اما همچنان رقم قابل توجهی است.

کافی است به این موضوع توجه شود که تولید کنونی ونزوئلا در سطح کاهش تولید اوپک و متحدانش برای اجرای ۱۰۰درصدی توافق نفتی است. هرچند آژانس نسبت به اختلال گسترده در عرضه نفت ونزوئلا هشدار می‌دهد اما در عین حال بر این باور است که در صورت وقوع، این اختلال می‌تواند از دیگر منابع نفتی جبران شود.

بر اساس این گزارش، به دلیل کاهش تولید به دنبال اجرای توافق نفتی(بدون در نظر گرفتن ایران و ونزوئلا که با کاهش تولید ناخواسته مواجهند)، پتانسیل افزایش تولید در اوپک به ۸/ ۲ میلیون بشکه در روز رسیده که از این مقدار دوسوم متعلق به عربستان است.

آژانس تاکید می‎کند که این ظرفیت مازاد تولید در اوپک شباهت زیادی با نفت صادراتی ونزوئلا دارد، بنابراین در صورتی که اختلال عمده‌ای در عرضه نفت ونزوئلا رخ دهد می‌توان امیدوار بود که با استفاده از پتانسیل افزایش تولید اوپک، اختلالی در سمت عرضه بازار نفت رخ ندهد. آژانس همچنین تاکید می‎کند که بازار نفت تا حدود زیادی به شرایط ونزوئلا بستگی دارد؛ اگر افت عرضه شدیدی در این کشور ایجاد شود فرصتی برای دیگر تولیدکنندگان اوپک ایجاد می‌شود که بشکه‌های بیشتری راهی بازار کنند.

کاراکاس در حال حاضر روزانه ۴۰۰ هزار بشکه نفت به چین و هند صادر می‌کند. در حال حاضر نیز برخی کشورها چون روسیه از کاهش عرضه ونزوئلا برای متنوع کردن بازارهای صادراتی خود استفاده کرده‌اند، مسکو بعد از قطع صادرات نفت ونزوئلا به آمریکا روزانه ۱۵۰ هزار بشکه به این کشور نفت فروخته است.

در ادامه آژانس به رشد تولیدات آمریکا اشاره و آن را به‌عنوان سپری در برابر ریسک‌های ژئوپلیتیک در بازار نفت به خصوص در شرایط کنونی معرفی می‌کند. به اعتقاد کارشناسان این سازمان آمریکا تا سال ۲۰۲۱ به صادرکننده خالص نفت تبدیل می‌شود و میزان صادرات نفت‌خام این کشور ظرف ۵ سال آینده ۴ میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت.

منبع: دنیای اقتصاد