چالش ساختاری در تحقق سلامت اجتماعی در سازمان بهزیستی

به گزارش تجارت نیوز، سید جواد حسینی، رییس سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به این پرسش که در مدت هفت ماهه حضور خود در این سازمان، بیش از همه با چه چالشی بر سر راه تحقق اهداف خود مواجه بوده‌اید؟ اظهار کرد: طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، ۸۰ درصد از فاکتورهای عامل در سلامت اجتماعی و مرگ‌ومیرها، عوامل اجتماعی و روانی‌اند. اما ما برای این ۸۰ درصد سهم مناسب قائل نشده‌ایم. همانطور که گفتم این مشکل هم جهانی است و هم در ایران وجود دارد، اما در ایران قدری شکاف عمیق‌تر است. به عبارتی سلامت روانی و اجتماعی ۸۰ درصد از عوامل موثر در سلامت را تشکیل می‌دهند و مأموریت سازمان بهزیستی نیز «سلامت اجتماعی» است، اما متناسب با این ماموریت سترگ و بزرگ، نه ساختار و نه اعتبار و نه اختیار مناسب در طراحی و برنامه‌ریزی‌ها دیده نشده است.
حسینی با یادآوری اینکه سازمان بهزیستی مولود انقلاب اسلامی است، گفت: هنگامی که این سازمان در سال ۱۳۵۹ با طرح مجلس و همت شهید فیاض‌بخش شکل گرفت، ایشان با ۷ مأموریت به هیئت دولت وارد می‌شدند؛ یعنی جایگاه رییس سازمان، جایگاه مشاور وزیر بود، اما هرچه جلو آمدیم، ماموریت‌های سازمان بهزیستی افزون‌تر و افزون‌تر گشت تا اینکه اکنون به ۱۷۰ ماموریت رسیده است، اما ساختار آن در دل وزارت بهداشت و بعد در دل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جای گرفت که خود سه وزارتخانه مهم شامل تعاون، کار و رفاه اجتماعی است.
او ادامه داد: بنابراین، سازمان از نظر ساختار، اختیار و اعتبار کوچک‌تر و از لحاظ مأموریت، وسیع‌تر شده است و این مهمترین چالشی است که می‌توان به شکل کلان به آن نگاه کرد. ما معتقدیم باید به سلامت روانی-اجتماعی و به خصوص سلامت اجتماعی -که مأموریت سازمان است و نقش و اهمیتی ۸۰ درصدی دارد- دست کم دوشادوش با سلامت زیستی پرداخت، در واقع به ۸۰ درصد عوامل، به اندازه ۱۰ درصد نیز پرداخته نشده، در حالی که چه از نظر بودجه و چه از نظر ساختار، به ۲۰ درصد عوامل بیشتر از ۹۰ درصد پرداخته شده است.
حسینی تصریح کرد: ما معتقدیم در پردازش به سلامت زیستی، کار خیلی خوبی انجام شده است و باید از این هم بیشتر باشد. اما باید سلامت اجتماعی هم در نظر گرفت و این چالش اصلی است. وقتی این چالش را در نگرش‌ها و رویکردها اصلاح نکنیم، خواه مسئول بهزیستی من باشم یا هرکس دیگری، مشکلات؛ طبقه‌بندی، تشریح و حمل می‌شوند.

یکی از اشکالات حکمرانی، تشکیل شوراهای متعدد است

رییس سازمان بهزیستی کشور به این پرسش که اکنون بخشی از وظایف بهزیستی را نهادهای دیگر انجام می‌دهند، پیشنهاد شما برای رفع این نارسایی‌های ساختاری چیست و به نظر شما رئیس دولت دقیقا باید چه بکند؟ پاسخ داد: من معتقدم یکی از اشکالات حکمرانی در سیاست‌گذاری و سیاست‌ورزی در جامعه ایران، همین نکته است. من این را برای اولین بار، عنوان می‌کنم؛ ما بعد از انقلاب، شوراهای متعددی را شکل داده‌ایم و فکر می‌کنم ۶۰ شورا داشته باشیم. یک شورای عالی داریم که رئیس جمهور باید در آن شرکت کند اما در عمل، فرصت آن را پیدا نمی‌کند. این را نه به‌عنوان رئیس سازمان بهزیستی بلکه به‌عنوان یک معلم جامعه‌شناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه می‌گویم: اصولاً شوراهای ما چندان موفق نبوده‌اند.
او خاطرنشان کرد: هرکجا رفته‌ایم، شورایی تشکیل داده‌ایم و اتفاقاً خیلی زیاد هم تشکیل داده‌ایم. اتفاقی که افتاده این است که گویی مسئولیت از دوش یک دستگاه برداشته شده، توزیع شده و پاسخگویی به لختی دچار شده است. حال آنکه شاید اگر همان مسئولیت‌ها را به یک سازمان یا دستگاه وامی‌نهادیم و تنها از او می‌خواستیم، پیشرفت بیشتری می‌داشتیم تا اینکه این شوراها را در عرصه‌ها و قلمروهای گوناگون بگستریم و همه به‌نوعی مشکل را به دیگری حواله دهند.
حسینی تأکید کرد: در حکمرانی، به عنصری به نام عنصر «ربط»، در کنار عناصر «عقل»، «قلب» و «عدل» نیاز داریم که مربعی را می‌سازند. عقل، مجموعه سیاست گذاری، قوانین و اسناد است؛ قلب، رضایت مشتریان و عدل، عدالت است. ربط نیز به این معنا است که ما در جاهایی باید با هم مفصل‌بندی‌هایی پیدا کنیم.

مشکلات با تشکیل شوراها به جای «حل» شدن، «حمل» شده است

وی بیان کرد: به طور مثال در هیئت دولت، ۱۹ وزیر و معاون رئیس جمهور باید با هم ارتباط ارگانیکی پیدا کنند تا ماشین دولت، کارآمد حرکت کند. اما اگر هر وزارتخانه‌ای، چرخ خود را بچرخاند و این کار را با زحمت زیاد نیز انجام دهد و از صبح تا شام مشغول باشد، اما چرخ‌دنده خود را میان چرخ‌دنده‌های دیگر دولت چفت نکند، ماشین دولت پیش نخواهد رفت.ما این شوراها را ایجاد کردیم تا عنصر ربط را برقرار سازیم، اما نه تنها برقرار نشد، بلکه مشکلات در خیلی از قلمروها، به جای «حل» شدن، «حمل» شده است.
وی سپس به مداخلات شورای عالی انقلاب فرهنگی در موضوع کنکور اشاره کرد و گفت: من معتقدم که شورای عالی انقلاب فرهنگی باید کمک‌کار تصمیم‌سازی وزارتخانه‌ها باشد. در مورد کنکور باید وزارت آموزش و پرورش و وزارت آموزش عالی -که هردو نیز شورای آزمون دارند- تصمیم بگیرند و آن تصمیم را بعد از پخته شدن، به شورای عالی انقلاب فرهنگی ببرند تا از ظرفیت این شورا برای تصمیم‌گیری‌شان استفاده کنند.اما به نظر من اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی به جای آن‌ها تصمیم بگیرد، اشتباه است.
وی با توضیح بیشتر در این باره گفت: وزارت آموزش و پرورش، وزارتخانه‌ای است که ۱۱۵ هزار مدرسه در پهنه کشور در ۷۳۵ منطقه را با یک میلیون معلم، ۳۲ مدیر کل و ۷۳۵ رئیس اداره می‌کند. این‌ها مجموعا می‌توانند کار کارشناسی پخته را شکل دهند و آن کار کارشناسی پخته به شورای عالی انقلاب فرهنگی بیاید و به تصویب برسد. حال اگر شما کل این دانش را کنار بگذارید و آنجا تصمیم بگیرید، ممکن است خطا بیشتر شود.

منبع: ایلنا