به گزارش تجارت نیوز، پس از حادثه فوکوشیما در سال ۲۰۱۱، آلمان به یکی از جدیترین مخالفان انرژی هستهای در جهان تبدیل شد؛ کشوری که تصمیم گرفت همه نیروگاههای شکافت هستهای خود را تعطیل کند و به سمت انرژیهای تجدیدپذیر برود. اما اکنون، پس از گذشت بیش از یک دهه، سیاست انرژی این کشور وارد مرحلهای جدید شده است. آلمان با کنار گذاشتن نگاه بدبینانه به فناوریهای هستهای، این بار نه به شکافت بلکه به همجوشی هستهای روی آورده است؛ فناوریای که بسیاری آن را «منبع انرژی بیحد و مرز آینده» میدانند. این چرخش سیاستی، نه تنها یک تحول تکنولوژیک، بلکه نوعی بازنگری استراتژیک در دیدگاه انرژی آلمان به شمار میرود.
چرا آلمان دوباره به هستهای نزدیک میشود؟
سیاستهای انرژی آلمان طی ۱۵ سال گذشته بهطور کامل تحت تاثیر فاجعه فوکوشیما بوده است. پس از آن حادثه در سال ۲۰۱۱، برلین با سرعتی بیسابقه اقدام به تعطیلی نیروگاههای شکافت هستهای کرد. اما امروز ورق برگشته است. آلمان بهجای شکافت، به همجوشی هستهای بهعنوان منبعی پاک، ایمن و تقریبا نامحدود نگاه میکند.
همجوشی، برخلاف شکافت، زبالههای رادیواکتیو طولانیمدت تولید نمیکند و بهطور ذاتی امنتر است. آزمایشهای بینالمللی نیز نشان دادهاند که این فناوری بالاخره به نقطهای رسیده است که میتواند به عنوان یک گزینه واقعی برای تولید برق مطرح شود.
نقطه عطف علمی؛ وقتی آزمایشگاهها به انرژی خالص مثبت رسیدند
یکی از مهمترین دلایل تغییر دیدگاه آلمان، پیشرفتهای بزرگ علمی در سالهای اخیر است. در مرکز ملی احتراق آمریکا در آزمایشگاه ملی لارنس لیورمور، محققان در سال ۲۰۲۲ توانستند به احتراق دست پیدا کنند؛ یعنی شرایطی که در آن انرژی بهدستآمده از واکنش همجوشی بیشتر از انرژی مصرفشده برای ایجاد آن بود.
از آن زمان تاکنون، این آزمایش چندین بار تکرار شده است و متخصصان خارجی آن را تایید کردهاند. این تکرارپذیری، شک و تردیدهای چند دههای پیرامون همجوشی را بهطور جدی کاهش داد.
دانشمندان این مرکز تاکید میکنند که نتایج توسط متخصصان مستقل بررسی و تایید شده و پایه علمی محکمی برای انرژی همجوشی اینرسی ایجاد میکند.
راه دشوار تجاریسازی؛ مشکل اصلی نه آزمایش، بلکه صنعت است
اگرچه آزمایشهای علمی امیدوارکنندهاند، اما تبدیل همجوشی به یک نیروگاه واقعی چالشهای زیادی دارد. هر نیروگاه همجوشی به سازههای عظیم فولادی، هزاران قطعه مهندسیشده، مواد فوقتخصصی و زنجیره تامین صنعتی پایدار نیاز دارد. هیچکدام از این موارد یکشبه ساخته نمیشوند.
توماس فورنر، مدیرعامل و یکی از بنیانگذاران شرکت Focused Energy، معتقد است که اگر زنجیره تامین لازم فراهم شود، همجوشی میتواند ظرف یک دهه وارد مرحله عملیاتی شود.
همکاری آلمان با RWE؛ پلی میان آزمایشگاه و صنعت
شرکت Focused Energy برای گذر از چالشهای صنعتی با غول انرژی آلمان RWE همکاری میکند.
RWE تخصص گستردهای در مدیریت پروژههای عظیم صنعتی، مهندسی زیرساخت انرژی و ادغام فناوریهای نو در شبکه برق اروپا دارد و همین موضوع همکاری آن با Focused Energy را بسیار مهم میکند.
فورنر میگوید: «بهدست آوردن احتراق در آزمایشگاه یک چیز است، اما ساخت نیروگاهی که ۲۴ ساعته برق تولید کند چیز دیگری است. آلمان با ورود عملی به این پروژه، شکاف میان علم و صنعت را پر میکند.»
از تردید تاریخی تا اطمینان امروز؛ چرا این بار همه چیز متفاوت است؟
برای دههها، همجوشی هستهای به «فناوریای که همیشه ۳۰ سال با ما فاصله دارد» مشهور بود.
اما فورنر میگوید اکنون شرایط تغییر کرده است، زیرا:
- اعتبار علمی آزمایشها ثابت شده است.
- زیرساخت صنعتی لازم در حال شکلگیری است.
- بازیگران بزرگ انرژی وارد میدان شدهاند.
- آلمان و اروپا نیاز استراتژیک به انرژی پایه پاک دارند.
وی در ادامه بیان کرد: همجوشی دیگر رؤیا نیست؛ مسیری روشن، بررسیشده و قابل اتکا دارد.
ورود دوباره به رقابتی که آمریکا، چین و بریتانیا آن را جدی گرفتهاند
سرمایهگذاریهای گسترده در آمریکا، چین، بریتانیا و دیگر کشورها باعث شده رقابت در زمینه همجوشی به شدیدترین حالت خود برسد. هر پیشرفت علمی یا صنعتی، فشار بیشتری بر دیگر کشورها وارد میکند تا از آزمایشگاه فاصله بگیرند و به ساخت نیروگاه واقعی نزدیک شوند. آلمان اکنون با بهرهگیری از توان صنعتی بالا، تخصص مهندسی و شرکای بزرگ مانند RWE میخواهد از این رقابت عقب نماند.
مزیتهای آلمان؛ چرا این کشور میتواند پیشرو باشد؟
بنا به گفته کارشناسان Fraunhofer-Gesellschaft، آلمان به دلیل زیرساخت صنعتی قدرتمند و توان مهندسی گسترده میتواند نهفقط انرژی تولید کند، بلکه فناوری همجوشی، مواد پیشرفته، تجهیزات تخصصی و دانش فنی را به جهان صادر کند.
هولگر هانسلکا، رئیس انجمن فرانهوفر، میگوید: «با سطح بالای فناوری و تحقیقات در کشور، آلمان در موقعیتی ایدهآل برای تحقق تولید انرژی همجوشی کاملاً بدون کربن قرار دارد.»
آغاز شمارش معکوس برای انرژی بیحد و مرز
ورود دوباره آلمان به عرصه فناوری هستهای این بار در قالب همجوشی یک تغییر سیاسی و علمی بزرگ برای این کشور و کل جهان است. حتی اگر حدود یک دهه تا تجاریسازی کامل همجوشی باقی مانده باشد. به نظر میرسد عصر جدیدی از انرژی پاک، ارزان و بیحد و مرز در حال آغاز شدن است؛ عصری که میتواند آینده انرژی را برای همیشه دگرگون کند.
