به گزارش تجارت نیوز، آن‌گونه که بدر ابوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، خبر داده است پنجمین دور مذاکرات ایران و آمریکا روز جمعه دوم خردادماه در شهر رم، پایتخت ایتالیا برگزار می‌شود. مذاکراتی که علاوه بر مسقط با میانجیگری دوحه و دولت قطر هم به پیش می‌رود.
آغاز راند اصلی مذاکرات
تا همین چند ساعت پیش برگزاری دور پنجم مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا در آینده‌ای نزدیک، بسیار بعید به نظر می‌رسید. یعنی با توجه به بیان اظهاراتی چون «در حال بررسی هستیم که دور بعدی مذاکرات را شرکت کنیم یا نه» از سوی سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان و تهدیدات پی در پی مقامات آمریکایی برگزاری دور جدید مذاکرات بسیار مبهم بود. مذاکراتی که مهم‌ترین دستور کار آن بررسی موضوع سطح «غنی‌سازی در ایران است.
عراقچی همین امروز با بیان اینکه «پاسخ درخواست‌های غیرمنطقی را قبلاً دادیم و موضع ما کاملاً روشن است» تصریح کرده بود: «غنی‌سازی چه با توافق چه بی‌توافق ادامه می‌یابد و اگر طرف‌ها مایلند نسبت به برنامه صلح‌امیز ایران شفافیت وجود داشته باشد ما آماده هستیم اما در مقابل رفع تحریم‌های ظالمانه که به دلیل ادعا‌ها درباره برنامه هسته‌ای ما مطرح کرده‌اند.»
اختلافات ایرات و آمریکا پیرامون موضوع سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران موضوع مناقشات لفظی این روز‌های مقامات تهران و واشنگتن است. حتی استیو ویتکاف، نماینده ایالات متحده در مذاکرات نیز که در گذشته معتقد بود «ایران به بیش از غنی‌سازی 3.67 درصدی نیازی ندارد (یعنی همان سطحی که در برجام به آن اشاره شده است)» این روز‌ها همگام و هم نظر با مارکو روبیو، وزیر امورخارجه آمریکا بر توقف غنی‌سازی در ایران تأکید می‌کند.
رئیس دستگاه سیاست خارجی ایالات متحده مدعی است که «آمریکا با برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران مشکلی ندارد. البته تا زمانی که تهران در داخل اورانیوم غنی‌سازی نکند و اورانیوم غنی‌شده خود را از خارج وارد کند.»
او این روز‌ها نیز با تکرار این ادعا که موضع ایران این است که آن‌ها فقط انرژی را نمی‌خواهند بلکه غنی‌سازی را مسأله‌ای مربوط به غرور ملی‌شان می‌دانند، می‌گوید: «از نظر ما، آن‌ها غنی‌سازی را به عنوان یک عامل بازدارنده می‌خواهند. آن‌ها معتقدند این کار آن‌ها را به یک قدرت هسته‌ای در آستانه تبدیل می‌کند و در نتیجه، غیرقابل دسترس یا مصون از حمله می‌شوند. و این، اصل مسأله‌ای است که ما اکنون با آن مواجه هستیم.»
او در یک گفت‌وگوی پادکستی نیز خطاب به مقامات ایرانی گفته است: «اگر شما بتوانید در هر سطحی غنی‌سازی کنید، اساساً می‌توانید خیلی سریع به غنی‌سازی در سطح تسلیحاتی برسید. این یک واقعیت اساسی است که همه می‌دانند، و این مشکل توافق اوباما بود…»
اشاره روبیو به موضوع سطح غنی‌سازی توافق جامع هسته‌ای ایران، در اظهارات اخیر وندی شرمن، مذاکره‌کننده ارشد تیم هسته‌ای آمریکا نیز به چشم می‌خورد. او با عنوان این مطلب که قانع کردن تهران برای «برچیدن برنامه هسته‌ای و دست کشیدن از غنی‌سازی، اگرچه مطلوب است، اما غیرممکن است» مدعی می‌شود که «این یعنی که مذاکرات به بن‌بست خواهد رسید و احتمال وقوع جنگ وجود خواهد داشت، چیزی که به‌گمان من ترامپ واقعاً تمایلی به آن ندارد، چون خود را رئیس‌جمهور صلح معرفی کرده است.» وندی شرمن در ادامه به این موضوع هم اشاره می‌کند که «حتی اگر اختلاف‌ها بر سر غنی‌سازی کاهش یابد، لغو تحریم‌ها همچنان مسأله‌ای چالش‌برانگیز است. آمریکا خواهان رفع تدریجی تحریم‌های هسته‌ای است، در حالی‌که تهران خواهان لغو فوری تمام تحریم‌ها است.»
یک بام و دو هوای آمریکا در باب سطح غنی‌سازی ایران
جالب است که دیدگاه‌های متفاوت مقامات ایالات متحده در موضوع سطح غنی‌سازی ایران در گزارش امروز روزنامه واشنگتن‌پست نیز مشاهده می‌شود.
این روزنامه در آخرین گزارش خود از مذاکرات دوجانبه ایران و آمریکا می‌نویسد: «تا چند روز گذشته، دولت (آمریکا) سیگنال‌های عمومی متناقضی در مورد اینکه آیا ایران تحت یک توافق جدید اجازه هرگونه قابلیت غنی‌سازی خواهد داشت یا خیر، ارسال می‌کرد. ماه گذشته (همزمان با آغاز مذاکرات ایران و آمریکا)، ویتکاف پیشنهاد بازگشت به سطوح پایین تحت توافق ۲۰۱۵ را داد. اما هفته گذشته در جریان سفر به خلیج فارس، ترامپ در پاسخ به این سؤال که آیا خواستار حذف قابلیت غنی‌سازی ایران خواهد شد، گفت: «ما هنوز چنین تصمیمی نگرفته‌ایم.»
بلاتکلیفی که موجی از انتقادات را از سوی جمهوری‌خواهان و نومحافظه‌کاران به همراه داشت؛ در جریان سفر ترامپ به عربستان سعودی، بیش از ۲۰۰ جمهوری‌خواه در مجلس نمایندگان آمریکا با ارسال نامه‌ای خواستار آن شدند که «جمهوری اسلامی… از هرگونه ظرفیت غنی‌سازی دست بکشد.» پس از ارسال این نامه بود که استیو ویتکاف، نماینده آمریکا در مذاکرات با ایران، لحن خود را تغییر داد و ممنوعیت کامل هرگونه غنی‌سازی را «خط قرمز بسیار بسیار روشنی» خواند. او در مصاحبه‌ای گفت: «ما حتی نمی‌توانیم اجازه دهیم ۱ درصد از قابلیت غنی‌سازی (در ایران) وجود داشته باشد.»
واشنگتن چماق حمله اسرائیل را مجدداً بالا برد
ذکر این نکته جایز است هر زمان که مذاکرات ایران و آمریکا با چالشی مواجه می‌شود رسانه‌های غربی با مانور دادن بر موضوع حمله احتمالی اسرائیل به ایران از دستیابی به اطلاعات سری جدید در این زمینه خبر می‌دهند.
این بار نیز شبکه خبری سی‌ان‌ان در گزارشی مدعی شده است «احتمال حمله اسرائیل به یک تأسیسات هسته‌ای ایران در ماه‌های اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است و اگر آمریکا اورانیوم ایران را از بین نبرده باشد، احتمال حمله بیشتر می‌شود.»
البته این شبکه خبری چنین حمله‌ای را یک شکست آشکار برای دونالد ترامپ می‌داند و در ادامه می‌آورد: «حمله اسرائیل می‌تواند خطر یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر در خاورمیانه را به همراه داشته باشد – چیزی که ایالات متحده از زمان جنگ غزه که تنش‌ها را از سال ۲۰۲۳ شعله‌ور کرد، سعی در جلوگیری از آن داشته است.»
دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا نزدیک به ۴۰ روز پس از دور نخست آن برگزار می‌شود و دورنمای حصول نتیجه از این مذاکرات همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد؛ سطح غنی‌سازی و وضعیت انتقال اورانیوم ۶۰درصد غنی شده ایران به کشوری ثالث موضوعاتی هستند که هنوز در رابطه با آن‌ها اتفاق نظری میان تهران و واشنگتن حاصل نشده است.
ایران براساس آنچه عباس عراقچی مطرح می‌کند «هرگز دیپلماسی را ر‌ها نکرده است.» وزیر امور خارجه کشورمان با طرح این موضوع که «ما همیشه در میز مذاکره حاضر خواهیم بود و دلیل اصلی حضور ما دفاع از حقوق مردم ایران است» براین موضوع هم تأکید می‌کند که «ما در مقابل خواسته‌های بیش از حد و لفاظی‌ها در میز مذاکره می‌ایستیم.»
خواسته‌های بیش از حدی که عراقچی به آن‌ها اشاره می‌کند راه را برای دستیابی به هرگونه توافقی میان ایران و آمریکا مسدود کرده است. توافقی که این انتظار می‌رفت با توجه به اظهارات ترامپ در زمان تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری به کاهش تنش‌های سیاسی و اقتصادی ایران و غرب منجر شود و یا آن‌گونه که رئیس‌جمهور آمریکا مدعی می‌شود به توافقی در جایگاهی بالاتر از «برجام» منتهی گردد.
براساس توافق جامع هسته‌ای که در سال ۲۰۱۵ میان تهران و قدرت‌های جهانی منعقد شد سطح غنی‌سازی برنامه هسته‌ای ایران به 3.67 درصد رسید و ذخایر اورانیوم آن به ۳۰۰ کیلوگرم (۶۶۱ پوند) کاهش پیدا کرد.
در مقابل نیز قرار بود تا با توقف اعمال تحریم‌های یکجانبه، چندجانبه و جهانی ایران، راه برای ارتباط اقتصاد تهران با جهان گشوده شود که با خروج ترامپ از برجام در دور نخست ریاست‌جمهوری او، اجرای این توافق نیز منتفی شد؛ ترامپ هم در آن زمان و هم حالا «برجام» را میراث دولت اوباما می‌داند و به هیچ وجه حاضر نیست که توافق جدید با تهران در جایگاه مقایسه با برنامه جامع اقدام مشترک قرار گیرد.
