مرگ خاموش تولید صنعتی زیر تیغ قطعی برق

به گزارش تجارت نیوز، قرار بود خاموشی‌ها، اگر هم اجتناب‌ناپذیرند، در اوج گرمای تابستان سر برسند، اما برخلاف انتظار عمومی و وعده‌های مکرر مسئولان، هنوز به میانه بهار نرسیدیم که اخطارها، محدودیت‌ها و قطعی‌های گسترده برق، گریبان صنایع و حتی مشترکان خانگی را گرفت. با قطعی برق، صنایع با بحران بی‌سابقه، در محاصره تعطیلی و بلاتکلیفی گرفتار شده‌اند و حالا سیدمحمد بحرینیان، صنعتگر با سابقه و پژوهشگر توسعه می‌گوید از آنها خواسته‌اند هر هفته ده‌ها ساعت برق واحدهای صنعتی قطع شود! تصمیم‌های غیرکارشناسی و ناتوانی در مدیریت بحران انرژی، باعث شده واحدهای تولیدی با سهمیه‌بندی‌های عجیب و قطعی‌های مکرر برق مواجه شوند و این یعنی ضربه مستقیم به قلب تولید، بدون اعلام رسمی تعطیلی، و مرگی خاموش برای صنعتی که قرار بود ستون فقرات اقتصاد و موتور محرک توسعه باشد.

سیدمحمد بحرینیان، این وضعیت را نشانه آشکار بی‌تدبیری، فقدان اهلیت در تصمیم‌گیری و سیاستگذاری‌هایی دانست که بیش از آنکه به فکر تولید باشند، در پی خرید محبوبیت‌اند. او از تصمیم‌های غیرکارشناسی و ناپاسخگویی مسئولان فعلی و پیشین در قبال خسارت‌های سنگین وارده به تولید، به‌شدت انتقاد کرد و گفت که در چنین شرایطی، نمی‌توان از سرمایه‌گذاری و تولید پایدار و صنعتی در کشور سخن گفت.

او با استناد به آمار رسمی، از رشد نزدیک به سه میلیون مشترک جدید برق طی سال‌های اخیر انتقاد کرد و پرسید: وقتی توان تأمین برق همین مصرف‌کنندگان فعلی را ندارید، چرا هر سال بر شمار مشترکان می‌افزایید؟

سید محمد بحرینیان، صنعتگر با سابقه و پژوهشگر توسعه با بیان اینکه بر اساس آنچه به کارخانه‌های مستقر در شهرک صنعتی توس اعلام شده، برای اجرای برنامه پیک بار 1404، باید هر هفته 59 ساعت برق کارخانه قطع باشد، اظهار داشت: به واحدهای صنعتی اعلام شده که دو روز در هفته، روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه 17 ساعت، یعنی از ساعت 7 صبح تا 24، باید 90 درصد بار مصرفی خود را کاهش دهند. علاوه بر آن، از 15 اردیبهشت تا اطلاع ثانوی، همه روزها از ساعت 18 تا 23 هم باید مصرفی نداشته باشیم و در غیر این صورت، با قطعی برق مواجه خواهیم شد.

اهلیت حرفه‌ای برای تصمیم‌هایی که می‌گیرند، ندارند و در مواجهه با بحران‌های بزرگ کشور، تنها واژه‌پردازی می‌کنند

بحرینیان افزود: متأسفانه عده‌ای اهلیت حرفه‌ای برای تصمیم‌هایی که می‌گیرند، ندارند و در مواجهه با بحران‌های بزرگ کشور، تنها واژه‌پردازی می‌کنند. معتقدم وضعیت امروز جزئی از «موارد ناخوشایند» است که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد. این «موارد ناخوشایند» پس از انتشار عمومی «دستورالعمل ساده خرابکاری میدانی» که در سال 1944 توسط سازمان مادر سیا تدوین و در سال 2008 از حالت محرمانگی خارج شد را می‌توان اینگونه تعریف کرد: «تصمیم‌گیران اقتصادی هر کشوری، یا خود در این شرایط ذی‌نفعند یا تحت نفوذ ذی‌نفعان باشند یا تصمیم‌گیران اقتصادی هر کشوری تحت نفوذ عامل بیگانه قرار گرفته و یا اینکه خود عامل نفوذ خارجی باشند.» اگر این چهار مورد را کنار بگذاریم، به تصمیم‌هایی برمی‌خوریم که در ذات خود هیچ تناسبی با تصمیم فردی که اهلیت حرفه‌ای داشته باشد، ندارد.

این صنعتگر کشورمان، با بیان این انتقاد که وقتی برخی مسئولان می‌خواهند درباره سیاستگذاری‌ها توضیح دهند، از آنجا که تخصصی ندارند، به بیان درست همه حقایق نمی‌پردازند، گفت: به نظر می‌رسد برخی سیاستگذاران شرایط را دقیق بیان نمی‌کنند، چراکه در این صورت ناکارآمدی دیده می‌شود، بنابراین تنها با واژه‌پردازی سعی می‌کنند از مسئله عبور کنند.

چرا نمی‌گویید با اینکه امکان تأمین برق نداریم، باز هم مشترکان جدید اضافه می‌کنیم!؟

بحرینیان با بیان اینکه در واقع ما در بسیاری از حوزه‌ها ناکارآمدی و ناترازی داریم و این ناترازی تنها مربوط به حوزه انرژی نیست ، اضافه کرد: وزیر محترم نیرو یا مثلاً رئیس محترم توانیر به صورت مونولوگ و یکطرفه در برنامه‌های تلویزیون صحبت‌هایی مطرح می‌کنند و متأسفانه وزرای اقتصادی دیگر هم به آنها پاسخی نمی‌دهند. می‌گویند اردیبهشت امسال، نسبت به اردیبهشت پارسال اضافه مصرف داریم! در حالی که این اخلاقی نیست که شما به گونه‌ای جلوه دهید که مردم در این باره مقصرند. چرا نمی‌گویید ما با اینکه امکان تأمین برق همین مشترکان فعلی را نداریم، باز هم همچنان با ارقام بالا مشترکان جدید اضافه می‌کنیم!؟

بحرانی با دست خود ساخته‌ایم؛ ۳ میلیون مشترک جدید در ۳ سال بحران‌زده

جهش تعداد مشترکین برق از ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲

وی توضیح داد: تعداد مشترکین با مصارف خانگی، صنعتی، کشاورزی، عمومی، تجاری و معابر در سال 1399، بالغ بر ۳۷ میلیون و ۶۱۸ هزار مشترک بوده است، طبق آمار منتشر شده در ترازنامه انرژی و اظهارات وزیر نیرو در دولت مرحوم رئیسی، این تعداد در سال ۱۴۰۰ به 38 میلیون و 619 هزار مشترک رسیده و در واقع نسبت به سال ۱۳۹۹ بیش از یک میلیون مشترک اضافه شده است. سال ۱۴۰۱ طبق آمار، تعداد مشترکین به ۳۹ میلیون و ۶۲۰ هزار مشترک افزایش یافته و سال 1402 نیز تعداد مشترکین کشور به 40 میلیون و 593 هزار مشترک رسیده که نشان می‌دهد در سال 1402، بالغ بر 973 هزار مشترک جدید داشته‌ایم. به این ترتیب در طول سه سال، یعنی از ۱۴۰۰ که بحران انرژی اثرات ملموس خود را نشان داد تا پایان سال 1402، بیش از 2 میلیون و ۹۷۳ هزار مشترک اضافه شده است.

افزایش ۱۵ هزار گیگاوات‌ساعتی مصرف برق در یک سال؛ نتیجه سیاست‌های پوپولیستی؟

با علم به بحران برق، چرا برای خرید محبوبیت، مشترک اضافه می‌کنید؟

بحرینیان تأکید کرد: پرسش ساده اینجاست؛ آقای مسئولی که به دنبال خرید محبوبیت هستی، شما که وضعیت بحران برق در کشور را می‌دانید، به چه دلیل مشترک اضافه کرده‌اید!؟ آمارهای منتشره رسمی و یا مصاحبه ها در سه سال ۱۳۹۹، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ را ببینید! سال ۱۳۹۹ میزان مصرف برق 290 هزار و 847 میلیون کیلووات ساعت بوده است. سال ۱۴۰۰ این مصرف در میان این مشترکین، 306 میلیون و611 میلیون کیلووات ساعت بوده که نشان می‌دهد از سال ۱۳۹۹ تا سال ۱۴۰۰ که این میزان مشترکین را اضافه کرده‌اید، ۱۵ هزار و ۷۶۴ میلیون کیلووات ساعت برق اضافه‌تر مصرف شده است! اما آیا تصور می‌کنید مردم این مسائل را متوجه نمی‌شوند؟!

صادق باشید، رشد مصرف برق نتیجه تعهدات بدون پشتوانه برای خرید محبوبیت است!

چرا مردم را سردرگم می‌کنید؟

این پژوهشگر توسعه ادامه داد: در سال ۱۴۰۱ میزان مصرف برق، ۳۱۶ هزار و ۵۸۴ میلیون کیلووات ساعت بوده است؛ یعنی میزان مصرف در سال 1401 نسبت به سال قبل از آن، 9 هزار و ۹۷۲ میلیون کیلووات ساعت اضافه شده است. آیا این اضافه مصرف، مربوط به افزایش تعهداتی نیست که بدون توجه واقعیت‌ها و فقط برای خرید محبوبیت داده‌اید!؟ چرا شفاف با مردم صحبت نمی‌کنید و همه را سردرگم می‌کنید؟!

وقتی برقی برای عرضه ندارید، چرا به تعداد مشترکان اضافه می‌کنید!؟

بحرینیان یادآورشد: ممکن است مصرف مقداری هم به دلیل افزایش استهلاک ماشین‌آلات که خودبه‌خود به دلیل کهنگی، مصرفشان بالا می‌رود، افزایش یافته باشد، اما به مشترکینی که اضافه کردید هم اشاره کنید. چرا با واژه‌ها بازی می‌شود؟! تأکید می‌کنم وقتی شما برقی برای عرضه ندارید، چرا به تعداد مشترکان اضافه می‌کنید!؟

با کاهش ۹۰ درصدی مصرف برق مگر می‌شود تولید کرد؟

وقتی برق را بدون اطلاع قطع می‌کنید، کل زنجیره تولید را قربانی می‌کنید!
قطعی برق، ماشین‌آلات و مواد اولیه را نابود می کند

وی ضمن اشاره به پیامک‌هایی که برای اعلام قطع برق، به مسئولان واحدهای صنعتی ارسال می‌شود، اظهار داشت: وقتی که 59 ساعت در هفته برق واحدهای صنعتی را قطع می‌کنند، به طور واضح مشخص است که اصلاً نمی‌دانند تولید یعنی چه!؟ فقط با واژه‌ها بازی می‌کنند و می‌گویند ۹۰ درصد بار مصرفی را کاهش دهید! اما مگر می‌شود با کاهش 90 درصدی بار مصرفی، تولید داشت!؟ آیا خجالت می‌کشید بگویید تعطیل کنید و می‌گویید۹۰ درصد مصرف را کم کنید؟! برق را هم بدون اطلاع قطع می‌کنند و در این فرآیند، قطعه یدکی ماشین‌آلات حساس‌مان را که بر اساس سیاستگذاری های ناصحیح اقتصادی دولت ها و مجالس و تحریم ها قدیمی شده است، با قطعی برق دچار مشکل می‌کنند و حتی مواد اولیه برخی از صنایع مظلوم که با خون دل فراهم شده، در فرآیند تولید خراب می شود؛ آن هم باید در شرایط تحریمی، با چند برابر قیمت و ارز آزاد خریداری کنیم. اصلاً به این نکات توجهی نمی‌کنند که چه خسارتی بر صنایع وارد می‌کنند؟

قطع برق و تعطیلی ۴۴ روزه صنایع؛ سهم بانک‌ها در این خسارت کجاست؟

بحرینیان با یادآوری اینکه سال گذشته ۴۴ روز، به جز تعطیلات رسمی، واحدهای درون شهرک صنعتی ما، ناچار به تعطیلی بود؛ ضمن اینکه بعضی از شهرک‌ها بیشتر از این هم تعطیل شدند، به نحوه تعیین ساعات قطعی برق صنایع انتقاد کرد و گفت: معلوم است آنکه این ساعات را تنظیم کرده، اصلا از تولید چیزی نمی‌داند، با این ساعاتی که مشخص کرده‌اند، حتی نمی‌توان شیفت کاری تنظیم کرد. به هر حال، قواعدی وجود دارد و با این شیوه، هیچ برنامه‌ای نمی‌توان تنظیم کرد. با وجود تعطیلی‌های سال گذشته، ما بیمه و حقوق کارگران و بهره بانکی را حتی در حالی که بانک ها تسهیلات صنعتی را در اولویت خود نمی دانستند، پرداخت کردیم. اما آیا نباید همه بخش‌های اقتصادی، از جمله بانک‌ها در این خسارت شریک می‌شدند؟! کجای این شیوه عقلانیت دیده می‌شود!؟ آنها که این تصمیمات را می گیرند، کجای برقراری عدالت قرار می‌گیرند؟!

تنها در یک زنجیره تولیدی سال گذشته ۱۹۳هزار و 258 ساعت- ماشین، به دلیل قطعی برق، تولید نداشتیم

چرا ضد تولید صنعتی کار می‌کنید!؟

این صنعتگر برجسته کشورمان با یادآوری اینکه محاسباتی در چهار واحد صنعتی که در یک زنجیره تولیدی قرار گرفته بودند، انجام و مشخص شد که سال گذشته ۱۹۳هزار و 258 ساعت- ماشین، به دلیل قطعی برق، تولید نداشته‌اند، خاطرنشان کرد: شما سال را با نام تولید مزین می‌کنید، اما واقعاً با چه اطمینانی می‌شود سرمایه‌گذاری کرد!؟ شما که به تعهدات قراردادیتان پایبند نیستید، چرا از صنعت صحبت می‌کنید!؟ چرا ضد تولید صنعتی کار می‌کنید!؟ برای نمونه یکی از کارخانه‌ها، با وجود سختی‌های بسیار یک ژنراتور دیزلی تهیه کرده بود، گازوئیل به این کارخانه نمی‌دادند و وقتی گازوئیل را از بازار آزاد تهیه کردند، گفتند چرا از گازوئیل قاچاق استفاده کرده است!

برای توجیه ناکارآمدی ها، واژه های بی محتوا به کار می گیرند

بحرینیان در ادامه به مسئولیت‌گریزی فزاینده دولتها و مجالس در قبال وظایف ذاتی این قوا در جهت ایجاد زیرساخت‌های مورد نیازتولید صنعتی کشور به‌ویژه در دو دهه گذشته اشاره کرد و گفت: امروز به‌کارگیری واژه‌های بی‌محتوا و گاه بزک شده در توجیه ناکارآمدی‌های ناشی از عدم اهلیت حرفه‌ای بخشی از تصمیم‌گیران اقتصادی بسیار رایج شده است و هر کسی که می‌رسد در فضاهای تصویری به صورت مونولوگ (یکطرفه) هر صحبت ناصحیحی را مطرح می‌کند و هیچ مسئولیتی نیز در قبال گفته‌هایشان که هزینه سنگین به کشور تحمیل می‌کند، نمی‌پذیرد.

واردات پنل خورشیدی؛ خودکفایی یا وابستگی پنهان؟

وقتی برق کشور را با ساخت نیروگاه تامین نمی‌کنید باید ارز هنگفت برای واردات پنل بدهید!

بحرینیان در ادامه افزود: در سال‌های اخیر، دولت‌ها با بهره‌گیری از قوانین نامناسب تصویب شده در قوه مقننه، که بدون دیدن همه زوایا و آینده‌نگری، ابزاری را برای توجیه ناکارآمدی مدیران در انجام وظایف ذاتی آنها فراهم کردند و مرتبا با به‌کارگیری لفظ قانون، تلاش در جهت ساکت کردن صنعتگران واقعی مظلوم کشور می‌کنند، به ناگهان همچون دیگر موارد واژه «انرژی‌های تجدیدپذیر» را علَم کرده و درخصوص ضرورت حرکت صنایع به سمت خودکفایی در تأمین برق، به‌ویژه از طریق واردات پنل‌های خورشیدی به کشور قلم‌فرسایی می‌کنند. اما دیدیم که با این کار همچون بسیاری از دوره‌ها در بیش از یک سده گذشته، به صورت «خانه خراب‌کن خود و دنیا آبادکن دیگران» عمل کرده‌اند. برای مثال بررسی آمار واردات پنل خورشیدی، نشان می‌دهد طبق تعرفه 85414300 سلول‌های فتوولتائیک در سال 1401 مطابق با آمار گمرک ایران، 30 میلیون و 239 هزار و 661 دلار برای واردات این سلول‌ها پرداخت شده است. اینها تنها بزک‌هایی برای نمایش است که دولت‌ها اجرا می‌کنند، وقتی اینجا برق را تأمین نمی‌کنید، این ارز را که در شرایط تحریم سنگین به دست می‌آید، به راحتی از دست می‌دهید؛ و بیش از یک دهه است که نمایش‌های تبلیغی قدرت ساخت نیرگاه‌های تولید انرژی را از رسانه‌های مختلف شاهدیم. ارزش هر تن واردات این سلول‌های فتوولتایی در سال 1401بیش از 6 هزار دلار بوده که برای اشتغال خارجی از منابع خدادادی مفت تجدیدناپذیر هدیه به آنان کرده‌ایم!

پنل‌های خورشیدی خارجی و ارزی که از جیب صنعت داخلی رفت

میلیون‌ها دلار برای اشتغال خارجی؛ افزایش ۶ برابری واردات پنل خورشیدی در سه سال
سال1402 میزان ارز خارج شده برای واردات پنل‌های خورشیدی، ۸۷ میلیون و ۳۷۲ هزار و ۲۲۷ دلار بوده!

به گفته این پژوهشگر توسعه، سال1402 میزان ارز خارج شده برای واردات این پنل‌ها، ۸۷ میلیون و ۳۷۲ هزار و ۲۲۷ دلار بوده که یعنی هر تن واردات این پنل‌ها، 5 هزار و 2۸۸ دلار بوده است. سال 1403 هم این میزان خروج ارز ذی‌قیمت کشور حدود 205 میلیون و 368 هزار و 578 دلار برای واردات این پنل‌ها بوده است؛ یعنی هر تن واردات 3 هزار و 622 دلار ارزش داشته است. این ارقام فقط برای سه سال بوده و شما ببینید چه وضعیتی در بلندمدت ایجاد می‌کند! در سه سال، 322 میلیون دلار در جیب اجنبی ریخته‌ایم! در جایی که همیشه شنیده‌ایم ما یکی از قدرت‌های نیروگاه‌سازی هستیم، پس ما به‌ازای این گویش‌های حماسی را در کجا باید شاهد باشیم! همین سلول‌ها را بسازید، چقدر می‌خواهید به ابزار تولید خارجی وابسته باشید!؟ شرم‌آور است که این میزان ارز ارزشمند کشور را در شرایط تحریم باید هزینه کنیم.

در ماده 25 تکلیف شده که نباید اولویت خاموشی صنایع باشند

در صورت تعطیلی، خسارت باید پرداخت شود

بحرینیان با بیان اینکه صنعت خون تازه وارد این اقتصاد می‌کند، اما برای خرید محبوبیت، صنایع را به تعطیلی می‌کشانند، اضافه کرد: حتی به «قانون بهبود فضای کسب وکار» که مصوب همه نهادهای قانونی کشور، ازجمله شورای نگهبان است، تمکین نمی‌کنند. در ماده 25 تکلیف شده که نباید اولویت خاموشی صنایع باشند و در صورت تعطیلی، خسارت باید پرداخت شود، اما قوه مجریه و قوه مقننه به این قانون توجهی نمی‌کنند و می‌گویند تعطیلی‌ها مصوبه شورای‌عالی امنیت است. ولی آیا این حدود 44 روزی که فقط بر اثر قطع برق صنایع در سال گذشته تعطیل شده‌اند، شورای‌عالی امنیت ملی نباید بگوید که بانک‌ها نباید در این مدت سود بگیرند یا وزارت اقتصاد نباید مالیات بگیرد و یا تأمین اجتماعی نباید هزینه بیمه این مدت را طلب کند؟ وقتی به همه این جوانب نگاه می‌کنیم، به این نتیجه می‌رسیم، کسانی که باعث ناکارآمدی این اقتصاد شده‌اند « از صنعتگران واقعی و دلبسته به منافع ملی ایران، امتیازات سوئیس را طلب می‌کنند، در حالی که امکانات بورکینافاسو را فراهم کرده‌اند.»

اگر نمی‌توانید برق را تأمین کنید، حداقل شرایط اضطراری اعلام کنید

وی تأکید کرد: در سال 1403 فقط در چهار شرکت که در یک زنجیره قرار داشته‌اند، ۱۹۳ هزار و 258 ماشین – ساعت، خواب ماشین رخ داده، عنوان کرد: این وضعیت و حتی بدتر از آن، درباره دیگر شهرک‌ها هم وجود دارد، اما هیچ یک از مقامات دولتی دل نمی‌سوزانند که بگویند حداقل هزینه تولید را کم کند. اگر نمی‌توانید برق را تأمین کنید، حداقل شرایط اضطراری اعلام کنید؛ فقط می‌خواهید بگویید ما به خوبی ناترازی را مدیریت می‌کنیم!؟

ویرانه‌ای است این جهان،عمرکفاف نمی‌دهد که آباد کنی و غیرت رخصت نمی‌دهد رها کنی…

بحرینیان یادآور شد: نادر ابراهیمی در کتاب «مردی در تبعید ابدی»، نقلی را از ملاصدرا آورده که مرا به یاد وضعیت خودمان می‌اندازد. او می‌گوید: «ویرانه‌ای است این جهان، عمرکفاف نمی‌دهد که آباد کنی، غیرت رخصت نمی‌دهد که رها کنی. اینگونه ویرانه رهاکردن نشانه دنائت است و جاهلانه مرمت کردن نشانه رذالت. آبادسازی یک گوشه گُم جهان به دست ما، آبادسازی کل عالم است به دست همگان.» به راستی که اگر مشترکین جدید برای خرید محبوبیت گرفته نمی‌شدند و یک گوشه کوچک آباد به جهانیان به عنوان نمونه ارائه می‌شد، آیا بهتر و عقلانی‌تر نبود؟

منبع: جماران