به گزارش تجارت نیوز، ون یک نوع وسیله نقلیه است که به لحاظ اندازه میان خودروهای سواری و کامیون‌ها جای می‌گیرد. در کشورهای توسعه‌یافته ون‌ها و مینی‌ون‌ها جایگاه ویژه‌ای در بازار خودرو دارند و در مصارف خانگی، تجاری، صنعتی، خدمات اضطراری و توسعه گردشگری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اما در بازار ایران ون‌ها همیشه از دایره توجه خودروسازان دور مانده و ون‌های صفر کیلومتر حال حاضر بازار ایران با محدودیت‌هایی در نوع کاربری مورد استفاده مواجه هستند.
ون‌های صفرکیلومتر بازار ایران
ون اینرودز
اینرودز یک ون کارگو اقتصادی است که بیشتر برای مصارف کالابری عرضه می‌شود. گرچه این ون ویژگی‌های درخور توجهی ندارد، اما به دلیل محدودیت‌های موجود در بازار ون‌های صفر کیلومتر، توجه گروه‌های تجاری برای حمل کالا و کمپرسازان برای سفر را جلب کرده است. این ون از فضای کمی برخوردار است و پیشرانه ضعیف آن عبور و مرور این خودرو در مسیرهای صعب العبور را مشکل می‌کند.
ون اینرودز محصولی از بهمن موتور است که بر پایه مدل دانگ‌فنگ C35 طراحی شده و به‌عنوان یک ون باری اقتصادی وارد بازار ایران شده است. گرچه این خودرو برای حمل‌ونقل سبک شهری طراحی شده، اما در عمل برای بسیاری از مصارف حرفه‌ای و تجاری مناسب نیست.
ون اینرودز از یک موتور ۱.۵ لیتری تنفس طبیعی با قدرت ۱۰۵ اسب بخار و گشتاور ۱۴۰ نیوتن‌متر بهره می‌برد. با توجه به وزن حدود ۲ تنی خودرو، این پیشرانه قدرت کافی برای حمل بارهای سنگین یا حرکت در مسیرهای شیب‌دار را ندارد. در نتیجه شتاب‌گیری ضعیف و عملکرد نامطلوب در شرایط بار کامل از مشکلات اصلی این خودرو است.
با وجود تجهیزاتی مانند مانیتور لمسی ۹ اینچی، دوربین عقب و سنسور فشار باد تایر، اینرودز فاقد امکانات ایمنی پیشرفته‌ای مانند کیسه‌های هوای جانبی، سیستم ترمز ضد قفل (ABS) و… است. این کمبودها کاربری اینرودز را کاهش داده‌اند.
با کمی اغماض نسبت به کمبودهای این ون، اینرودز را می‌توان برای مصارف تجاری و کالارسان مناسب دانست؛ البته با توجه به ظرفیت حمل بار ۷۲۵ کیلوگرم و حجم بار ۵.۱ مترمکعب، اینرودز برای حمل‌ونقل بارهای سنگین یا استفاده در خطوط بین‌شهری چندان مناسب به نظر نمی‌رسد.
در مجموع ون اینرودز به‌عنوان یک خودرو باری اقتصادی برای حمل‌ونقل سبک شهری طراحی شده است. اما ضعف‌های فنی، امکانات محدود، کیفیت ساخت پایین و مشکلات تعمیراتی آن را برای بسیاری از مصارف حرفه‌ای و تجاری نامناسب می‌کند.
ون وانا
ون وانا یک کپی چینی از تویوتا هایس است که ایران خودرو دیزل مدل‌های مختلفی از آن را معرفی کرده است. آخرین مدل معرفی‌شده این خودرو از یک موتور چهارسیلندر 3TZ بهره می‌برد. این پیشرانه ۲.۷ لیتری تنفس طبیعی با اتصال به گیربکس پنج‌سرعته دستی زومکس، توانایی تولید ۱۵۰ اسب بخار قدرت و ۲۴۵ نیوتن متر گشتاور را دارد.
گرچه وانا در طراحی ظاهری شباهت انکارناپذیری به تویوتا هایس دارد، اما کیفیت مونتاژ، متریال استفاده‌شده در کابین و دوام قطعات آن قابل مقایسه با نمونه ژاپنی نیست. بسیاری از مصرف‌کنندگان از صداهای مزاحم داخل کابین، ضعف مونتاژ قطعات داخلی و فرسودگی سریع سیستم تعلیق در مسیرهای شهری و جاده‌ای شکایت دارند. این مشکلات در استفاده مداوم مانند خطوط شهری و بین‌شهری هزینه نگهداری زیادی به مصرف‌کنندگان تحمیل کرده‌اند.
همچنین به رغم اینکه موتور ۲.۷ لیتری ۱۵۰ اسب بخاری در نگاه اول قدرتمند به نظر می‌رسد، اما وقتی این خودرو با ظرفیت کامل در مسیرهای کوهستانی یا جاده‌ای قرار می‌گیرد، عملکرد آن به‌شدت افت می‌کند. شتاب‌گیری ضعیف، ناتوانی در سبقت‌گیری ایمن و میزان مصرف سوخت بالا به‌ویژه هنگام استفاده از ظرفیت کامل این خودرو از جمله مشکلات فنی آن هستند.
وانا به‌رغم تقلید از ظاهر تویوتا هایس به‌دلیل مهندسی ضعیف و طراحی داخلی پرایراد، راحتی مناسبی به سرنشینان نمی‌دهد. صندلی‌های خشک، نبود فضای کافی برای پاها و صندلی راننده بدون قابلیت تنظیم پیشرفته، همگی باعث خستگی در سفرهای طولانی می‌شوند. همچنین سیستم تهویه برای ردیف‌های انتهایی عملکرد ضعیفی دارد که در روزهای گرم مشکل‌ساز می‌شود.
نبود ویژگی‌های کمک راننده و استفاده از حداقل امکانات رفاهی این خودرو را تنها مناسب مصارف تاکسیرانی می‌کند که استفاده در تاکسیرانی هم به دلیل قیمت بالا، کیفیت پایین قطعات و هزینه نگهداری بالا با مناقشات فراوانی همراه است.
مینی‌ون بستیون NAT
بستیون NAT یک مینی‌ون برقی است که از سوی ایران خودرو به بازار ایران عرضه می‌شود. این خودرو که در ابتدا با اهداف ورود به ناوگان تاکسیرانی وارد ایران شد، هم‌اکنون در چندین طرح فروش عادی برای استفاده عمومی عرضه شده است، اما همچنان خبری از استفاده این خودرو در ناوگان تاکسیرانی نیست.
این خودرو در نگاه اول با ظاهر متفاوت و فرم جعبه‌ای خود جلب توجه زیادی می‌کند، اما زمانی که به بررسی جزئیات فنی و طراحی کابین، ناکارآمدی آن را در مصارف عمومی یا خانوادگی نمایان می‌کند.
طراحی داخلی ساده و تا حد زیادی مینیمالیستی آن بیشتر بر اساس نیازهای ناوگان حمل‌ونقل شهری بوده و امکانات رفاهی پیشرفته‌ای که برای سفرهای خانوادگی ضروری هستند، در این مینی‌ون دیده نمی‌شود.
چینش صندلی‌ها و نحوه دسترسی به فضای داخلی نیز برای کاربری شخصی ایده‌آل نیست. این خودرو مطابق با اسم آن که مخفف تاکسی اتوماتیک آینده است، بیش از اینکه حس یک مینی‌ون خانوادگی را منتقل کند، حس یک تاکسی هوشمند را منتقل می‌کند.
توان فنی پیشرانه الکتریکی بستیون نیز برای مسیرهای شهری و کوتاه طراحی شده و در استفاده‌های بین‌شهری یا مسیرهای طولانی، محدودیت برد 425 کیلومتری و کمبود زیرساخت شارژ می‌تواند مشکل‌ساز شود.
همچنین نبود امکاناتی مثل تهویه مطبوع دوگانه، تنظیمات صندلی‌های چندحالته یا سیستم صوتی باکیفیت باعث می‌شود این خودرو برای کسانی که به دنبال راحتی و امکانات هستند، انتخاب مناسبی نباشد.
در مجموع بستیون NAT تنها در حوزه‌های خاصی عملکرد درخشانی دارد. برای هتل‌ها، فرودگاه‌ها، شرکت‌های تاکسی اینترنتی و سایر کسب‌وکارهایی که به ناوگان حمل‌ونقل ساده، اقتصادی و کم‌مصرف نیاز دارند، این خودرو می‌تواند گزینه‌ای ایده‌آل باشد.
ون‌هایی که معرفی شدند اما به بازار نیامدند
ون برقی K3
K3 سال گذشته از سوی ایران خودرو دیزل در نمایشگاه حمل و نقل شهر آفتاب رونمایی شد، اما خبری از عرضه آن به بازار نیست. یکی از مهم‌ترین ایرادات مطرح‌شده درباره این خودرو قدرت پایین موتور آن است که تنها ۸۰ اسب‌بخار تولید می‌کند و برای خودرویی با کاربرد باری به‌خصوص در مسیرهای شیب‌دار یا با بار سنگین کافی به نظر نمی‌رسد.
برد حرکتی K3 با هر بار شارژ حدود ۲۷۵ کیلومتر اعلام شده که برای استفاده شهری مناسب است، اما در صورت بارگیری کامل یا رانندگی در واقعیت ممکن است کاهش یابد و به یک نقطه‌ضعف تبدیل شود.
ون توآنو
ون فوتون توآنو نیز سال گذشته از سوی ایران خودرو در نمایشگاه حمل و نقل شهرآفتاب و نمایشگاه خودرو اصفهان معرفی شد، اما همچنان خبری از عرضه آن به بازار ایران نیست.
ون توآنو برادر بزرگ‌تر ون وانا است که در بخش طراحی کپی چینی بنز اسپرینتر نسل دوم محسوب می‌شود. این ون نسبت به سایر ون‌های صفر کیلومتر موجود در بازار ایران امکانات بیشتر دارد و می‌تواند برای مصارف بیشتری استفاده شود، اما تا به حالا به بازار عرضه نشده و مشخص نیست نسخه‌ای که در نهایت به بازار ایران عرضه می‌شود چه مشخصاتی دارد.
این خودرو در نسخه پایه پیشرانه‌ای از نوع چهار سیلندر 2.8 لیتری توربو دیزلی دارد که گفته شده 150 اسب بخار توان و 330 نیوتن متن گشتاور تولید می‌کند، اما با توجه به ظرفیت بالای این خودرو، باید دید عملکرد این ون در مصارف واقعی و با استفاده از ظرفیت کامل بار چگونه است؟
بر اساس مدل معرفی‌شده در نمایشگاه، این ون از ابتدایی‌ترین امکانات رفاهی و ایمنی بی‌بهره است و شاید بتوان تنها مزیت آن را ابعاد و فضای جادار آن دانست که این ون را به گزینه‌ای مناسب برای استفاده‌های کاربری مختلف تبدیل می‌کند.
توسعه بازار ون‌ها ضروری است
با نگاهی به وضعیت فعلی بازار ون در ایران به‌وضوح می‌توان دریافت این بخش از صنعت خودروسازی به‌شدت مغفول مانده است.
در حالی که ون‌ها در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته یکی از ارکان اصلی حمل‌ونقل شهری، خدمات اضطراری، گردشگری و حتی مصارف خانوادگی شناخته می‌شوند، در ایران سهم ناچیزی از بازار به این کلاس خودرویی اختصاص یافته و در عمل گزینه‌های محدودی پیش روی خریداران قرار دارد.
انحصار بازار ون صفر کیلومتر بیشتر در اختیار ایران خودرو دیزل قرار دارد و در غیاب رقابت موثر، انگیزه کافی برای ارتقای کیفیت، افزایش تنوع یا توسعه فناوری در این بخش از بین رفته است. نتیجه این انحصار، عرضه خودروهایی با امکانات محدود، کیفیت مونتاژ پایین، طراحی قدیمی و عملکرد فنی ضعیف است که توانایی پاسخگویی به نیازهای واقعی بازار را ندارند.
در کنار ون‌های یادشده در این گزارش که سهم عمده بازار را به خود اختصاص داده‌اند، تعداد بسیار محدودی از ون‌های وارداتی آلمانی، ژاپنی و کره‌ای نیز در بازار ایران حضور دارند.
این خودروها به‌صورت سفارشی یا واردات خاص وارد کشور شده‌اند و به دلیل قیمت بسیار بالا، محدودیت‌های واردات و مسائل مربوط به خدمات پس از فروش، تنها در مصارف خاص و تشریفاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ون‌ها با ظرفیت مناسب برای جابه‌جایی گروهی، می‌توانند نقشی حیاتی در رشد گردشگری داخلی و بین‌شهری ایفا کنند. نبود گزینه‌های باکیفیت در این حوزه باعث می‌شود ظرفیت‌های گردشگری ایران به‌درستی مورد بهره‌برداری قرار نگیرد.
این دسته از خودروها پایه اصلی خودروهای آمبولانس، ون‌های امداد، خدمات شهری و حمل‌ونقل دانش‌آموزی هستند. نداشتن خودروهایی باکیفیت، ایمن و قابل اعتماد در این حوزه‌ها جان شهروندان را تهدید می‌کند و کارایی حوزه‌های مذکور را کاهش می‌دهد.
توسعه بازار ون‌ها برای بهبود زیرساخت گردشگری، افزایش کیفیت خدمات عمومی و بهره‌وری اقتصادی در ایران ضروری است. این بخش از بازار نیازمند نگاه راهبردی، حمایت از رقابت‌پذیری، ورود فناوری‌های نوین و افزایش تنوع محصولات باکیفیت و ایمن است.
برای مطالعه بیشتر گزارش «ظاهر کی‌ام‌سی ایگل رضایت مشتریان کرمان موتور را جلب می‌کند؟» را در تجارت‌نیوز بخوانید.
عالی بود، خیلی ها نمیخوان واردات آزادبشه،هرخانواده ای که طالب سفره بتونه یک ون مناسب و با کیفیت بخره خیلی خوب میشه،چندوقت پیش رفتم یک شهرمعمولی ترکیه بنام وان به خداحسرت می‌خوردم ماشین ها و ون های بنز و….میدیم.