به گزارش تجارت نیوز، مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آلمان، بریتانیا و فرانسه قرار است روز جمعه هفته جاری در استانبول برگزار شود. استانبول و ژنو مکان‌های در نظر گرفته شده برای برگزاری این نشست بودند که در نهایت و براساس رایزنی‌های صورت گرفته میان مقامات ایران و تروئیکای اروپایی مقرر شد تا مذاکرات مذکور در ترکیه انجام شود.
هیات ایرانی به ریاست مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه و با حضور کاظم غریب آبادی، معاون امور حقوقی و بین‌الملل این وزارتخانه و بهزاد صابری مشاور وزیر و تنی چند از کارشناسان دستگاه سیاست خارجی کشور در نشست استانبول حضور دارند.
تکاپو برای توقف یک تهدید
آن‌گونه که سیدعباس عراقچی، وزیرخارجه کشورمان، می‌گوید: «رویکرد مذاکراتی ایران (در نشست ژنو) قوی‌تر از گذشته است و لازم است اروپایی‌ها از مواضع ما مطلع شوند که در دیدار با اروپایی‌ها دستمان پر است.»
هنوز معلوم نیست موضوعاتی که ایران درصدد طرح آنها در این نشست است بر چه مباحثی متمرکز است اما چندی پیش «ژان نوئل بارو» وزیر امور خارجه فرانسه تهدید کرد این کشور به همراه دیگر اعضای تروئیکای اروپایی یعنی کشورهای انگلیس و آلمان تنها تا پایان ماه اگوست (نهم شهریورماه) به ایران فرصت می‌دهند تا در زمینه توافق هسته‌ای کاری انجام دهد و در غیر این صورت «مکانیسم ماشه» را علیه ایران فعال خواهند کرد تا تحریم‌های جهانی که براساس توافق 2231 سازمان ملل متوقف شده بودند، مجددا اعمال شوند.
دیپلمات‌های اروپایی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مدعی‌اند تا ایران را متقاعد کنند «بازگشت بدون وقفه به مسیر دیپلماتیک به‌منظور رسیدن به یک توافق قوی، قابل راستی‌آزمایی و پایدار درباره برنامه هسته‌ای ایران» بهترین مسیر برای جلوگیری از اعمال مکانیسم ماشه و امکان حملات مجدد علیه این کشور است.
اروپایی‌ها از سوی رئیس‌جمهور فعلی آمریکا از مذاکرات هسته‌ای ایران کنار گذاشته شده‌اند و اعلام تهدید این کشورها برای به کارگیری مکانیسم ماشه را می‌توان تلاشی برای تثبیت مجدد نفوذ اروپا در روند مذاکرات هسته‌ای با ایران دانست.
ضرب‌الاجل پایان ماه آگوست، فرآیندی را آغاز می‌کند که می‌تواند منجر به اعمال مجدد مجموعه‌ای از تحریم‌ها تا ۱۵ اکتبر (23 مهرماه) شود و به امضاکنندگان اروپایی توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ – بریتانیا، فرانسه و آلمان – اهرم فشاری مداوم در مذاکرات با ایران بدهد. قدرت‌های اروپایی مدعی هستند که می‌خواهند شاهد بازگشت بازرسان هسته‌ای سازمان ملل به ایران باشند تا علاوه بر آگاهی از کم و کیف فعالیت‌های هسته‌ای تهران، اجازه ندهند تا تاسیسات هسته‌ای تخریب شده ایران طی جنگ 12 روزه با آمریکا و اسرائیل مجددا بازسازی و مورد بهره‌برداری قرار گیرند.
کشورهای غربی می‌دانند که توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ به سایر امضاکنندگان برجام یعنی کشورهای چین یا روسیه، اجازه وتوی بازگشت تحریم‌ها را نمی‌دهد (البته به نظر نمی رسد اهتمامی هم برای آن داشته باشند)، اما کشورهای اروپایی می‌توانند اعمال بازگشت تحریم‌ها را پس از ماه اکتبر به تعویق بیندازند تا زمان برای مشورت بیشتر فراهم شود.
البته آن‌گونه که وندی شرمن، مذاکره‌کننده ارشد هیات آمریکایی، می‌گوید: «طراح ایده مکانیسم ماشه در توافق جامع هسته ای با ایران سرگئی لاوروف، وزیرخارجه وقت روسیه بوده است که کماکان در این سمت حضور دارد. ایالات متحده نیز به دلیل خروج از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ نمی‌تواند اقدام بریتانیا یا فرانسه را وتو کند. بازگشت تحریم‌ها طبق فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد فعال خواهد شد و بازگرداندن شش قطعنامه سازمان ملل را الزامی می‌کند، از جمله قطعنامه‌ای که ایران را ملزم به تعلیق تمام فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و بازفرآوری اورانیوم، از جمله در سطح تحقیق و توسعه، می‌کند.»
قطعنامه دیگری که مجددا اجرا می‌شود، همه کشورهای عضو سازمان ملل را ملزم می‌کند که از انتقال هرگونه اقلام، مواد یا فناوری‌هایی که می‌تواند در خدمت برنامه هسته‌ای و یا موشکی ایران باشند، جلوگیری کنند.
کارشناسان تحریم‌های ایران ادعا می‌کنند که قطعنامه‌های دوباره وضع شده به طور خودکار صادرات نفت ایران را متوقف و دسترسی ایران به سیستم‌های مالی بین‌المللی یا ارتباطات تجاری عمومی را قطع نمی‌کنند. اما همه کشورها و موسسات مالی بین‌المللی باید از ارائه کمک‌های مالی، تعهدات جدید یا وام‌های ترجیحی به دولت ایران، به جز برای اهداف بشردوستانه و توسعه‌ای، خودداری کنند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، پیش از این و با بالاگرفتن تهدیدهای کشورهای فرانسه، انگلیس و آلمان علیه برنامه هسته‌ای کشورمان گفته بود که فعال شدن مکانیسم ماشه «به معنای پایان نقش اروپا در مساله هسته‌ای ایران خواهد بود و ممکن است تاریک‌ترین نقطه در تاریخ روابط ایران با سه کشور اروپایی باشد، نقطه‌ای که ممکن است هرگز ترمیم نشود.»
او تاکید کرده بود: «این پایان نقش اروپا به عنوان میانجی بین ایران و ایالات متحده خواهد بود؛ یکی از اشتباهات بزرگ اروپایی‌ها این است که فکر می‌کنند ابزار «اسنپ‌بک» که در دست دارند به آنها قدرت اقدام در مورد مساله هسته‌ای ایران را می‌دهد، در حالی که این یک برداشت کاملاً اشتباه است. اگر این کشورها به سمت اسنپ‌بک حرکت کنند، حل مساله هسته‌ای ایران را پیچیده‌تر و دشوارتر خواهند کرد.»
مذاکره با اروپا بلی! مذاکره با آمریکا خیر!
با وجود اینکه ایران پذیرفته است پای میز مذاکره با اروپایی‌ها بنشیند اما هنوز خبری از ادامه مذاکرات هسته‌ای با طرف آمریکایی نیست. آنجا که علی لاریجانی در قامت مشاور رهبر ایران می‌گوید: «الان بحث مذاکره نیست. مذاکره یک تاکتیک است؛ اجازه بدهید رهبری آن‌جایی که لازم می‌بینند از این مساله استفاده کنند.»
با در نظر گرفتن موضع‌گیری اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، که گفته است: «برای مذاکره با ایران، عجله‌ای نداریم» در می‌یابیم که میز مذاکرات دوجانبه تهران و واشنگتن هنوز مطالبه‌کننده جدی برای از سرگیری گفت‌وگوها ندارد.
ذکر این نکته جایز است با وجود اینکه ترامپ و دیگر مقامات آمریکایی در دولت او بارها بر نابودی کامل سایت‌های نطنز، فردو و اصفهان پس از حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران تاکید می‌کنند اما ان‌بی‌سی نیوز، به نقل از پنج مقام فعلی و سابق آمریکایی گزارش می‌دهد: «تنها یکی از سه سایت هسته‌ای ایران نابود شده است و دو سایت دیگر به اندازه کافی سالم مانده‌اند تا در صورت تمایل تهران، بتوانند غنی‌سازی هسته‌ای را ظرف چند ماه از سر بگیرند.»
اظهارات شان پورنل، سخنگوی ارشد پنتاگون که می‌گوید: «رئیس‌جمهور ترامپ واضح صحبت کرد و مردم آمریکا درک می‌کنند که تأسیسات هسته‌ای ایران در فردو، اصفهان و نطنز کاملاً و تماماً نابود شده‌اند و در این مورد شکی نیست» نشان می‌دهد مقامات کاخ سفید می‌خواهند از آنچه در جنگ 12 روزه با ایران رخ داد اعتباری برای خود بسازند و رسانه‌های منتقد و مخالف سیستم حاکمه این کشور نیز به شدت به دنبال نقش برآب کردن نقشه‌های آنها هستند.
همانطور که پیش از این اشاره شد در شرایط فعلی که چشم‌اندازی برای مذاکرات تهران و واشنگتن وجود ندارد، ایران پذیرفته است تا روز جمعه پای میز مذاکره با طرف اروپایی بنشیند. با این حال سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان، با ارسال نامه‌ای به دبیر کل سازمان ملل تأکید کرده است که تروئیکای اروپایی به دلیل نقض تعهدات خود در برجام و حمایت از حملات آمریکا و اسرائیل، دیگر مشروعیتی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه ندارند و از نظر حقوقی و سیاسی صلاحیت استفاده از سازوکارهای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ را از دست داده‌‌اند.
