به گزارش تجارت نیوز، «اجازه دهیم مردم زندگی کنند.» این جمله پایانی مصاحبه تجارت‌نیوز با علی ماجدی، سفیر اسبق ایران در کشورهای آلمان، ژاپن و برزیل است. او در این گفت‌وگو با بیان این مطلب که «برون‌رفت از شرایط فعلی ایران مستلزم این درایت است تا راه‌هایی که در گذشته رفته‌ایم و برای کشور هزینه‌زا بوده» را شناسایی و «در مسیر و روش‌های‌مان تغییراتی اعمال کنیم.» معاون اسبق امور بین‌الملل وزارت نفت همچنین این موضوع را نیز بیان می‌کند که «امکانات، منابع، نیروی انسانی و موقعیت سوق‌الجیشی ایران در بهترین حالت خود است و باید با تکیه بر مقوله دیپلماسی اجازه دهیم مردم با دارا بودن سطحی از رفاه و معیشت زندگی کنند.» مشروح این مصاحبه را در ادامه می‌خوانید.
***
ایران با وجود نارضایتی نسبت به رویه کشورهای اروپایی، همچنان پای میز مذاکره حاضر است
*وضعیت مذاکرات ایران و اروپا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ اروپایی‌ها فرصت 6 ماهه‌ای را برای تعلیق در اجرای اسنپ‌بک تعیین کرده‌اند که ایران آن را نپذیرفته است.
وضعیت مذاکرات هسته‌ای ایران از چند منظر قابل بررسی است که من به چند مورد آن اشاره می‌کنم تا افق دید بهتری نسبت به شرایط داشته باشیم. براساس اظهارات مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه، ایران در نشست مشترک با اروپایی‌ها با انتقاد از عملکرد و سکوت اعضای اتحادیه اروپا در قبال حملات آمریکا و اسرائیل به کشورمان، معترض رفتار آنها در جنگ 12 روزه با ایران بودند.
بعد هم اینکه در مورد موضوع اسنپ‌بک که شما به آن اشاره کردید آنچنان‌که اسماعیل بقایی، سحنگوی وزارت امور خارجه، گفته است ما با زیر سوال بردن عملکرد کشورهای اروپایی در قبال اجرای برجام، اظهارات اخیر مقامات اروپایی در اجرای مکانیسم ماشه را فاقد مشروعیت لازم دانسته‌ایم.
یا حتی در مورد روند همکاری‌های ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم ایران با ابراز نارضایتی از عملکرد پیشین این سازمان بین‌المللی در گزارش فصلی آن، امکان همکاری با بازرسان آزانس بین‌المللی انرژی اتمی را رد نکرده و گفته است که پس از سفر بازرسان این نهاد به تهران (گفته می شود این سفر طی هفته جاری انجام می‌شود) ما می‌توانیم در مورد چند و چون همکاری مذاکره کنیم.
مواردی که من به آنها اشاره کردم همگی نشان می‌دهد که با وجود ناراضی بودن تهران نسبت به رویه کشورهای اروپایی، ایران همچنان پای میز مذاکره حاضر است.
ایران در مذاکره با کشورهای اروپایی انتقادات را بیان کرده و پیشنهاد طرف اروپایی را هم نپذیرفته است
*یعنی مذاکرات صورت گرفته در سمت و سوی منفی پیش می‌رود؟
فعلا نمی‌توان اظهارنظر قطعی در مورد آن داشت. ما انتقاداتمان را بیان کرده‌ایم و پیشنهاد طرف اروپایی را هم نپذیرفته‌ایم.
تنها نکته مهم مذاکرات ایران و اروپا این بود که طرفین خود را ملزم به ادامه پروسه مذاکرات دانسته‌اند / ایران و اروپا هنوز دیپلماسی را بهترین روش برای گذار از شرایط متشنچ فعلی می‌دانند
*اما براساس مطالباتی که دو طرف پای میز مذاکره مطرح کرده‌اند می‌توان تا حدودی به نتایج آن پی برد. منظور من این است ایران با هدف جلوگیری از اجرای اسنپ‌بک پای میز مذاکره نشسته بود و کشورهای اروپایی هم می‌خواستند ایران را متقاعد کنند که به بازرسان آژانس اجازه دهد تا از تاسیسات نطنز، فردو و اصفهان – که در جریان جنگ مورد حمله قرار گرفتند – بازدید کنند اما هیچ کدام از طرفین نتوانستند به اهدافشان برسند.
به نظر من مورد خاصی در این مذاکرات نبود که بخواهیم به آن اشاره کنیم. تنها نکته مهم این مذاکرات این بود که طرفین خود را ملزم به ادامه پروسه مذاکرات دانسته‌اند. این بدان معنا است که ایران و اروپا هنوز دیپلماسی را بهترین روش برای گذار از شرایط متشنچ فعلی می‌دانند.
اما در مورد اینکه هر یک از طرفین حرف خودشان را زدند و نتوانستند طرف مقابل را متقاعد کنند من نیز با شما موافق هستم. طبیعی هم است که در دور اول مذاکرات آن هم در سطح معاونان نمی‌توان به نتیجه غایی امیدوار بود. به صورت کلی دور نخست مذاکرات به این موارد منتهی شده است که ایران مشروعیت اروپا در اجرای سیستم مکانیسم ماشه را زیر سوال برده است. یا اروپا برای ایران خطوط همکاری با آژانس را ترسیم کرده و گفته است ایران باید با این نهاد همکاری داشته باشد.
نباید اجازه دهیم کانال دیپلماسی خاموش و یا بی‌تحرک باقی بماند / مذاکره با اروپا و آمریکا و یا گفت‌وگو با چین و روسیه تنها اهرم ایران برای خروج از این شرایط است
همان‌گونه که اشاره کردم ایران در نشست فوق این موضوع را هم بیان کرده است که آخرین گزارش فصلی گروسی در نشست شورای حکام به اسرائیل مشروعیت خودخوانده برای حمله به ایران داد. این در حالی است که همه ما می‌دانیم که این مشروعیت اساسا غیرقابل قبول است و حتی ادعای حمله پیش‌دستانه تل‌آویو علیه تهران نیز محلی از اعراب ندارد. اما با این حال ایران با وجود تمامی این موارد خواهان ادامه رویه مذاکرات است. معتقدم ما نباید اجازه دهیم کانال دیپلماسی خاموش و یا بی‌تحرک باقی بماند. مذاکره با اروپا و آمریکا و یا گفت‌وگو با چین و روسیه تنها اهرم ایران برای خروج از این شرایط است.
برای باز کردن گره‌های پرونده هسته‌ای نباید به دیپلماسی بی‌توجه باشیم
*آیا دورنمای این مذاکرات به جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه منتهی می‌شود؟
اینکه مکانیسم ماشه فعال می‌شود یا خیر یک بحث است و اینکه ما بگویم عمل نکردن شما به تعهدات‌تان مانع مشروعیت‌بخشی به اجرای مکانیسم ماشه می‌شود بحث دیگری است؛ ممکن است در برابر اظهارات مقامات ایرانی مبنی بر عمل نکردن غرب به تعهدات برجامی آنها نیز بگویند شما نیز سطح غنی‌سازی را افزایش داده‌اید. این «یکی به دو کردن‌ها» قطعا تا مدتی وجود دارد. اما اهتمام ما و طرف اروپایی برای ادامه روند مذاکرات باید به همین شکل حفظ شود. یعنی با وجود اعتقاد ایران به عملکرد نادرست اروپا در قبال ادعای اسرائیل برای حمله پیشگیرانه به ایران – که از سوی تمامی کشورهای جهان محکوم هم شد – ما نباید از پای این میز بلند شویم. ما بیش از 22 سال درگیر پرونده مزمن و کهنه‌ای هستیم که سیاست و اقتصاد کشور به آن گره خورده است اما برای باز کردن گره‌های این پرونده نباید به دیپلماسی بی‌توجه باشیم.
وضعیت فعلی ایران هیچ تناسبی با افق‌های ترسیم شده برای سال 1404 ندارد / امکانات، منابع، نیروی انسانی و موقعیت سوق‌الجیشی ایران در بهترین حالت خود است
*به نظر شما امکان خلاصی از این شرایط وجود دارد؟
مشکلات حاکم بر پرونده هسته‌ای کشورمان مشکلات مزمنی هستند که مانع توسعه ایران شده‌اند. در این وضعیت نمی‌توانیم مانند یک کشور عادی امکان توسعه و رفاه داشته باشیم. ما درگیر ناترازی‌های انرژی شده‌ایم که موضوعی بسیار غم‌انگیز است. اینکه تمامی منابع مشترک ایران با همسایگانش توسط این کشورها برداشت می‌شود بسیار دردآور است و باید زودتر این مساله حل شود.
ایران کشوری با موقعیت استراتژیک سیاسی و اقتصادی در سطح جهان است و نباید این موضوع را نادیده گرفت. در این شرایط نیروهای مسلح ما باید همیشه آماده باشند و بر توانمندی‌های خود بیفزایند و البته باید فرصت برابری برای تامین نیازهای اقتصادی، رفاهی و معیشتی مردم هم فراهم شود. یعنی اگر مانعی برای سال‌های متمادی کشورمان را درگیر خود کرده است را به گونه‌ای حل و فصل کنیم تا از شرایط بغرنج آن خارج شویم.
ما بر آن بودیم تا سال 1404 جزو اقتصادهای پیشرو جهان باشیم اما وضعیت فعلی ایران هیچ تناسبی با افق‌های ترسیم شده‌مان ندارد. ما باید با ارزیابی موانع و فاکتورهایی که موجب شده است تا به اهداف‌مان دست پیدا نکنیم، فکری برای برون‌رفت از شرایط فعلی داشته باشیم. نباید از تغییر بترسیم. برون‌رفت از شرایط فعلی ایران مستلزم این درایت است تا به راه‌هایی که در گذشته رفته‌ایم و برای کشور هزینه‌زا بوده است را دوباره بازبینی و در مسیر و روش‌های‌مان تغییراتی اعمال کنیم. ما باید با خرد جمعی طرحی نو دراندازیم والا گذر زمان تنها به افزایش هزینه‌های اعمال‌شده بر کشور می‌افزاید و دستاورد دیگری برای ایران ندارد. امکانات، منابع، نیروی انسانی و موقعیت سوق‌الجیشی ایران در بهترین حالت خود است و باید با تکیه بر مقوله دیپلماسی اجازه دهیم مردم با دارا بودن سطحی از رفاه و معیشت زندگی کنند.
