به گزارش تجارت نیوز، جهان در آستانه یک تحول بزرگ انرژی قرار دارد؛ تحولی که هدف آن کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و حرکت به سوی انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر است. با این حال، یکی از چالش‌های اصلی انرژی‌های بادی و خورشیدی، ماهیت متناوب و وابسته به شرایط جوی آنهاست. در چنین شرایطی، ذخیره‌سازی انرژی در مقیاس بزرگ به عنوان یکی از ستون‌های اصلی آینده انرژی جهان مطرح می‌شود. گزارش جدید موسسه تحقیقاتی وود مکنزی (Wood Mackenzie) نشان می‌دهد که جهان برای پشتیبانی از توسعه عظیم انرژی‌های بادی و خورشیدی در دهه آینده، به سرمایه‌گذاری ۱.۲ تریلیون دلاری در ذخیره‌سازی باتری نیاز دارد.
پیش‌بینی‌های کلان درباره آینده انرژی
چند سال پیش، مؤسسه بلومبرگ نیو انرژی فایننس (BNEF) پیش‌بینی کرد که تا میانه قرن حاضر، انرژی خورشیدی و بادی نیمی از تولید برق جهان را تشکیل خواهند داد. اما این منابع به دلیل ناپیوستگی، تنها با پشتیبانی ذخیره‌سازی بزرگ‌مقیاس می‌توانند به عنوان منبع اصلی انرژی ایفای نقش کنند.
به گفته رابرت لیو، مدیر تحقیقات وود مکنزی: «سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی باتری شبکه‌ای (GFM BESS) پیشرفتی کلیدی برای ادغام انرژی‌های تجدیدپذیر هستند. پیش‌بینی می‌شود تقاضای جهانی برق تا سال ۲۰۳۴ حدود ۵۵ درصد افزایش یابد و بیش از ۸۰ درصد ظرفیت‌های جدید اضافه‌شده از منابع متغیر تجدیدپذیر تأمین شود. در این شرایط، باتری‌ها نقش پل فناوری بین فراوانی انرژی پاک و الزامات پایداری شبکه را ایفا می‌کنند.»
شکاف ظرفیت و فرصت بزرگ در بازار
طبق گزارش وود مکنزی، بخش برق جهان هم‌اکنون با یک کمبود ۱۴۰۰ گیگاواتی در ظرفیت ذخیره‌سازی مواجه است؛ ظرفیتی که باید تا سال ۲۰۳۴ برای تضمین پایداری شبکه نصب شود. این عدد نشان‌دهنده فرصتی بزرگ برای سرمایه‌گذاری در صنعت باتری است.
کاهش هزینه‌ها نیز این مسیر را هموارتر کرده است. وودمک گزارش داده که در سال گذشته، قیمت ذخیره‌سازی باتری در بازارهای جهانی ۱۰ تا ۴۰ درصد کاهش یافته است؛ کاهشی که چشم‌انداز رشد این صنعت را تقویت می‌کند.
وضعیت آمریکا: رشد سریع اما آینده نامطمئن
آمریکا طی پنج سال گذشته شاهد رشد چشمگیر ذخیره‌سازی باتری بوده است. ظرفیت ذخیره‌سازی در مقیاس صنعتی در این کشور ۱۵ برابر افزایش یافته و به حدود ۳۰ گیگاوات (۳۰٬۰۰۰ مگاوات) رسیده است. در این دوره، دست‌کم ۱۹ ایالت هرکدام بیش از ۱۰۰ مگاوات ظرفیت باتری نصب کرده‌اند.
اما آینده تولید باتری در آمریکا با چالش‌های سیاسی روبه‌رو است. تصویب قانون «یک لایحه بزرگ و زیبا» یا OBBBA توسط دولت دونالد ترامپ، بسیاری از اعتبارات انرژی پاک و مشوق‌های مالیاتی برای تولید باتری و خودروهای برقی را حذف کرد. این اقدام، چشم‌انداز رشد بخش باتری در آمریکا را با تهدید جدی مواجه ساخته است.
تحلیل شورای بین‌المللی حمل‌ونقل پاک نشان می‌دهد که به دنبال تغییرات ناشی از OBBBA، تولید باتری در آمریکا ممکن است تا ۷۵ درصد کاهش یابد. بر اساس این برآوردها، تولید باتری آمریکا تا سال ۲۰۳۰ تنها به ۲۵۰ گیگاوات ساعت خواهد رسید؛ در حالی که پیش‌تر پیش‌بینی می‌شد این عدد به ۱۰۵۰ گیگاوات ساعت برسد. همچنین فروش خودروهای برقی نیز حدود ۴۰ درصد کمتر از برآوردهای قبلی خواهد بود.
پس از تصویب قانون کاهش تورم (IRA) در سال ۲۰۲۲، شرکت‌ها ساخت حدود ۱۳۰ تأسیسات تولید باتری را در آمریکا اعلام کردند، اما کمتر از نیمی از این پروژه‌ها وارد فاز ساخت شده‌اند. جالب اینکه بیشترین آسیب کاهش حمایت‌ها متوجه ایالت‌های «قرمز و بنفش» مانند تگزاس، میشیگان، تنسی، جورجیا، کنتاکی و نوادا خواهد بود.
با این حال، همه‌چیز از دست نرفته است. قانون OBBBA برخی از اعتبارات بخش ۴۵X را حفظ کرده که همچنان تولید داخلی ماژول‌های باتری و قطعاتی مانند حسگرهای ولتاژ را تشویق می‌کند. البته مشوق‌های مربوط به مواد معدنی حیاتی از سال ۲۰۳۱ به تدریج کاهش می‌یابد: ۷۵ درصد در سال ۲۰۳۱، ۵۰ درصد در ۲۰۳۲، ۲۵ درصد در ۲۰۳۳ و صفر درصد پس از آن.
چین و مسیر متفاوت ذخیره‌سازی انرژی
در حالی که آمریکا با چالش‌های سیاستی دست‌وپنجه نرم می‌کند، چین با سرعتی چشمگیر در حال توسعه روش‌های جایگزین ذخیره‌سازی انرژی است. تنها در سال گذشته، چین ۲۴.۶ گیگاوات ظرفیت جدید برق‌آبی را به شبکه خود افزود؛ ظرفیتی که ۶۰ درصد از کل ظرفیت جدید برق‌آبی جهان را شامل می‌شود.
از این مقدار، ۷.۷۵ گیگاوات مربوط به برق‌آبی تلمبه ذخیره‌ای (PSH) بود؛ روشی که به عنوان جایگزینی مقرون‌به‌صرفه و با پایداری طولانی‌مدت نسبت به باتری‌های لیتیوم-آهن شناخته می‌شود.
طبق اعلام اداره ملی انرژی چین، این کشور تا پایان سال ۲۰۲۳ مجموعاً ۴۳۶ گیگاوات ظرفیت برق‌آبی نصب‌شده داشت؛ رقمی که بیش از یک‌سوم از ۱۲۰۰ گیگاوات ظرفیت ترکیبی انرژی بادی و خورشیدی چین را تشکیل می‌دهد.
قانون انرژی اصلاح‌شده چین که از ژانویه ۲۰۲۵ لازم‌الاجرا شده، توسعه پروژه‌های PSH را تشویق می‌کند. گزارش اخیر انجمن بین‌المللی برق‌آبی (IHA) پیش‌بینی می‌کند که چین با داشتن بیش از ۲۰۰ گیگاوات پروژه PSH در حال ساخت یا تأیید شده، از هدف ۱۲۰ گیگاواتی سال ۲۰۳۰ فراتر خواهد رفت و احتمالاً تا پایان دهه به ۱۳۰ گیگاوات خواهد رسید.
به نقل از oilprice، گذار جهانی به انرژی‌های پاک، فرصتی تاریخی اما پرچالش پیش روی کشورها قرار داده است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد برای پشتیبانی از رشد انفجاری انرژی خورشیدی و بادی، جهان به ۱.۲ تریلیون دلار سرمایه‌گذاری در ذخیره‌سازی باتری نیاز دارد. آمریکا هرچند رشد سریعی را در ذخیره‌سازی تجربه کرده، اما تغییرات سیاستی ممکن است این روند را کند یا حتی معکوس کند. در مقابل، چین با سرمایه‌گذاری عظیم بر برق‌آبی و پروژه‌های تلمبه ذخیره‌ای، راهی متفاوت و بلندمدت را انتخاب کرده است.
سرنوشت گذار انرژی در دهه آینده وابسته به این خواهد بود که کشورها چگونه میان نوآوری، سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری توازن ایجاد کنند. آینده‌ای که می‌تواند نه‌تنها مسیر اقتصاد انرژی جهان، بلکه آینده اقلیم و محیط زیست را نیز تعیین کند.
