به گزارش تجارت نیوز، صنعت کفش و چرم ایران با ظرفیت‌های گسترده در اشتغال‌زایی و تأمین نیازهای داخلی، همواره جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد کشور داشته است. با این حال، در ماه‌های اخیر این صنعت با چالش‌های عدیده‌ای ازجمله رکود سنگین، کاهش تقاضا در بازارهای داخلی و خارجی، نوسان ارزی و مشکلات مرتبط با سیاست‌های پولی و تجاری دست‌و‌پنجه نرم می‌کند.
در میانه این دشواری‌ها، «هفته صنعت کفش و چرم» به عنوان فرصتی برای معرفی توانمندی‌ها، شناسایی چالش‌ها و یافتن راهکارهای برون‌رفت از وضعیت موجود مطرح شده است. این فرصت، بستر مناسبی را فراهم می‌آورد تا علاوه بر حمایت از تولید ملی، به بررسی دقیق‌تر عوامل مؤثر بر کاهش تولید و صادرات پرداخته و راهکارهایی برای احیای این صنعت کلیدی ارائه شود. با توجه به این شرایط، این پرسش مطرح می‌شود که در حال حاضر تولید و صادرات کفش در چه وضعیتی قرار دارد؟
بیش از ۵۰۰ هزار نفر در صنعت کفش و چرم فعالیت می‌کنند
علی لشکری، عضو هیأت رئیسه جامعه صنعت کفش ایران، درباره هفته صنعت چرم و کفش در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز توضیح داد: هفته پایانی شهریورماه، یعنی از ۲۵ تا ۳۱ شهریور، «هفته صنعت کفش و چرم» نامیده می‌شود و فرصتی ایجاد می‌کند تا ظرفیت‌های این صنعت در سراسر کشور معرفی شوند. در این هفته، فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان کفش و چرم می‌توانند با خلاقیت‌های خود توانمندی‌های این حوزه را به گوش مردم و مسئولان برسانند.
او گفت: این صنعت نقش مهمی در اشتغال‌زایی دارد. بیش از ۵۰۰ هزار نفر در آن مشغول به کار هستند و شبکه توزیع گسترده‌ای نیاز مردم را تأمین می‌کند. با توجه به رکود سنگینی که این صنعت در ماه‌های گذشته تجربه کرده است، این رویداد می‌تواند با ایجاد نشاط اجتماعی، رونق خرید را تقویت کند.
او افزود: همچنین خانواده‌ها می‌توانند با خرید بیشتر از تولید داخلی حمایت کنند و نقش خود را در تقویت اقتصاد ملی و تأمین نیازهای فرزندانشان ایفا کنند. این هفته فرصتی ارزشمند برای رسانه‌ها و مطبوعات نیز فراهم می‌کند تا با پوشش مناسب، اهمیت این صنعت را نشان دهند.
مهمترین چالش صنعت کفش و چرم در ماه‌های اخیر، افت فروش در بازارهای داخلی و خارجی بوده است
لشکری درباره چالش‌های فعالان حوزه کفش اظهار کرد: مهمترین چالش این حوزه در ماه‌های اخیر، افت فروش در بازارهای داخلی و خارجی بوده است و فعالان این صنعت موضوع را به مسئولان وزارت صمت و بانک مرکزی منتقل کرده‌اند تا به این مشکلات توجه شود.
این فعال صنعت کفش درباره عوامل مؤثر بر کاهش تقاضا در بازار تصریح کرد: کاهش تقاضا در بازار به عوامل مختلفی ازجمله نوسان نرخ ارز، شرایط سیاسی کشور به دلیل جنگ ۱۲ روزه اخیر و انتظارات تورمی مردم برمی‌گردد. این مجموعه عوامل موجب شده که روند فروش با افت جدی روبه‌رو شود.
به دلیل سیاست‌های ارزی و پولی اعمال‌شده از سال ۱۳۹۷ تاکنون، فرصت جهش صادراتی در صنعت کفش و چرم از دست رفته است
او تأکید کرد که توسعه صادرات می‌تواند به حرکت دوباره تولید کمک کند، اما به دلیل سیاست‌های ارزی، پولی، صنعتی و تجاری اعمال‌شده از سال ۱۳۹۷ تاکنون، فرصت جهش صادراتی در این صنعت از دست رفته است.
صادرات کفش در اسفند ۱۴۰۳ به ۱۰۲ میلیون دلار رسید
لشکری با اشاره به آمارهای صادراتی عنوان کرد: در اسفند ۱۴۰۳، صادرات کفش ایران ۱۰۲ میلیون دلار بود، اما این ظرفیت وجود داشت که صادرات چند برابر این رقم باشد. سیاست‌های ارزی و پولی باعث شد که کم‌اظهاری صورت بگیرد و علاوه بر این، واردکنندگان غیرمتخصص رشد کردند و استفاده از کارت‌های بازرگانی یک‌بار مصرف به آنها هویت بخشید.
صادرات کفش و چرم در چهار ماهه اخیر به منفی 24 درصد رسیده است
او افزود: این شرایط باعث شد تا ایران بازار صادراتی خود را به چین و ترکیه واگذار کند. در بهار سال جاری هم صادرات به افت منفی ۴۱ درصدی رسید و در چهارماهه اخیر، این رقم به منفی ۲۴ درصد رسید. این آمار و ارقام به‌خوبی نشان می‌دهند که سیاست‌هایی که برای صادرات کفش، پوشاک، مبلمان و … وجود دارد، نادرست است.
رکود بازار و کاهش تقاضا بزرگ‌ترین چالش در شرایط فعلی است
عضو هیأت رئیسه جامعه صنعت کفش ایران درباره اقدامات انجام‌شده برای رفع این مشکلات تشریح کرد: در جلسه‌ای با حضور معاون وزیر صمت و رئیس سازمان توسعه تجارت، پیشنهاد شد که صادرکنندگان بتوانند از ارز حاصل از صادرات برای واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات استفاده کنند و این روند تقویت شود. اجرای این پیشنهاد می‌تواند به رونق صادرات، گسترش بازارهای خارجی، تقویت بازار داخلی و ایجاد فرصت‌های بهتر برای واحدهای کوچک منجر شود.
او عنوان کرد: رکود بازار و کاهش تقاضا بزرگ‌ترین چالش در شرایط فعلی است و انتظار می‌رود برگزاری «هفته کفش»، برنامه‌های شبکه‌های توزیع و تولیدکنندگان، جشنواره‌های فروش و رویدادهای استانی به تقویت مصرف داخلی کمک کنند. همچنین، اقدام‌های اخیر معاونت مربوطه می‌تواند تأثیر مثبتی بر بهبود وضعیت صادرات داشته باشد.
او تأکید کرد که در حوزه صادرات نیز با اقداماتی که در روزهای اخیر سازمان توسعه تجارت انجام داده، اعلام شد که سازمان توسعه تجارت برای بهینه‌سازی ارز پیشنهادی را به کمیته ارزی ارائه کرده است. بر اساس این پیشنهاد، اگر صادرکننده‌ای بخواهد از محل ارز حاصل از صادرات خود اقدام به واردات کالا کند، دیگر نیازی به رعایت قیدهای بهینه‌سازی نداشته باشد. همچنین، تأکید شد که این تغییرات در سامانه جامع تجارت در حال پیاده‌سازی است.
او افزود: امید می‌رود این تصمیم بتواند اثر مثبت خود را بگذارد و به ایجاد تحرک در بخش صادرات کمک کند؛ تحرکی که می‌تواند در کاهش رکود اقتصادی کشور، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین معضلات فعلی، نقش‌آفرین باشد.
تولید کفش در 4 ماه اخیر ۱۴ درصد کاهش یافت / مشکلاتی نظیر قطعی برق و تخصیص ارز به کاهش تولید دامن زده‌اند
عضو هیأت رئیسه جامعه صنعت کفش ایران درباره تأثیر ناترازی انرژی و تخصیص ارز بر بخش تولید تشریح کرد: قطعاً مشکلاتی مانند قطعی برق، بحران آب، محدودیت‌های ارزی و طولانی‌شدن فرآیند تخصیص ارز از مهمترین عواملی بوده‌اند که تولیدکنندگان را با دشواری‌های جدی مواجه کرده‌اند. به گفته مدیرکل دفتر صنایع پوشاک وزارت صمت، تولید کفش در 4 ماه گذشته حدود ۱۴ درصد کاهش داشته است. این آمار نشان می‌دهد که هم در حوزه تولید و هم در فروش، چه در بازار داخلی و چه در صادرات، کاهش قابل‌توجهی رخ داده است.
راهکار اصلی تشویق مردم به خرید داخلی و استفاده از ظرفیت‌های موجود است
این فعال صنفی برای رفع این مشکل پیشنهاد داد: برای جبران این روند، راهکار اصلی تشویق مردم به خرید داخلی و استفاده از ظرفیت‌های موجود عنوان شده است. واحدهای تولیدی و شبکه‌های توزیع در سراسر کشور نیز اعلام کرده‌اند که شرایط مناسبی را برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌کنند تا از فرصت‌های پایان شهریور بهره‌مند شوند.
او اضافه کرد: همچنین در بخش صادرات، امید است با اجرای تصمیمات اخیر، امکان واردات مواد اولیه از محل ارز حاصل از صادرات برای صادرکنندگان فراهم شود تا رونق بیشتری در این بخش ایجاد گردد.
صنعت کفش و چرم گرفتار در عمق رکود و بحران سیاست‌گذاری
براساس این گزارش، با وجود تأکید بر اهمیت صنعت کفش و چرم در اشتغال‌زایی و تأمین نیازهای داخلی، و همچنین آنچه از این گفت‌وگو به دست می‌آید، تصویری نگران‌کننده از یک صنعت است که در عمق رکود و بحران سیاست‌گذاری گرفتار شده است.
افت شدید فروش داخلی و صادراتی، نه فقط محصول عوامل بیرونی مانند نوسان ارزی و شرایط سیاسی، بلکه پیامد مستقیم و ملموس سیاست‌های پولی، ارزی، صنعتی و تجاری ناپایداری است که از سال ۱۳۹۷ اعمال شده‌اند. از دست رفتن بازارهای صادراتی به رقبایی چون چین و ترکیه، گواه روشنی بر ضعف استراتژیک و عدم حمایت کافی از تولیدکنندگان داخلی است.
پیشنهاداتی نظیر تشویق به خرید داخلی یا تسهیل واردات مواد اولیه از محل ارز صادراتی، هرچند در کوتاه‌مدت می‌توانند تسکینی باشند، اما بدون اصلاحات بنیادین در رویکردهای کلان اقتصادی، مبارزه با چالش‌هایی چون قطعی برق و آب و بهبود فرآیندهای تخصیص ارز، تنها به منزله پاک کردن صورت مساله خواهند بود.
آمار کاهشی ۱۴ درصدی تولید کفش در چهار ماه گذشته، زنگ خطری جدی است که نشان می‌دهد این صنعت بیش از هر چیز نیازمند یک بازنگری جامع در سیاست‌گذاری‌ها و یک عزم ملی برای حمایت واقعی و پایدار به جای راه‌حل‌های موقت و مقطعی است. تنها با یک برنامه عملیاتی و پایدار است که می‌توان امید به بازگشت رونق و پویایی به این بخش حیاتی از اقتصاد کشور داشت.
برای مطالعه بیشتر به گزارش ماجرای اعتراضات تولیدکنندگان کیف و کفش چیست؟ در تجارت‌نیوز مراجعه کنید.
