تورم، بیمه را از سبد خانوار حذف کرده است/ در صنعت بیمه ایران، محصولی برای کم‌درآمدها وجود ندارد

به گزارش تجارت نیوز، پرویز خوشکلام خسروشاهی، رئیس کل بیمه مرکزی ایران، اخیرا با اشاره به معضل کم‌بیمه‌شدگی در اقتصاد ایران، آمارهای نگران‌کننده‌ای از صنعت بیمه کشور اعلام کرد.

به گفته او، حداقل ۵۰ درصد ریسک‌های کشور پوشش بیمه‌ای ندارند و افزون بر آن، در برخی از صنایع مانند پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها، پوشش‌های بیمه‌ای کمتر از ارزش واقعی دارایی‌های آنها است.

خسروشاهی همچنین تاکید کرد که بیش از 90 درصد از موتورسیکلت‌ها، بیمه شخص ثالث اجباری ندارند، تنها حدود 20 درصد از خودروهای بیمه بدنه دارند و در حوزه بیمه تکمیلی نیز، تنها 31 میلیون نفر از مردم تحت پوشش هستند.

بهروز اسدنژاد، کارشناس صنعت بیمه در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز، عوامل و آثار این کم‌بیمه‌شدگی در اقتصاد ایران را بررسی می‌کند.

یکی از عوامل اصلی موثر بر کم‌بیمه‌شدگی، شرایط اقتصادی خانوارهاست

اسدنژاد در ابتدا با تاکید بر اینکه کم‌بیمه‌شدگی در صنعت بیمه به دو معنا به کار می‌رود، توضیح داد: «معنای نخست، همان است که رئیس کل بیمه مرکزی به آن اشاره کرده؛ یعنی نبود پوشش بیمه‌ای برای بخشی از جامعه. مانند افرادی که فاقد بیمه درمان هستند یا وسایل نقلیه‌ای همچون موتورسیکلت‌ها که بدون بیمه تردد می‌کنند.»

او افزود: «یکی از عوامل اصلی موثر بر این وضعیت، شرایط اقتصادی خانوارهاست. با افزایش تورم، کاهش درآمد سرانه و افت قدرت خرید، اولویت هزینه‌های مردم به سمت معیشت سوق پیدا می‌کند و بیمه از سبد هزینه‌ای خانوار حذف می‌شود.»

جامعه ایران به‌طور سنتی آشنایی عمیقی با بیمه ندارد

این کارشناس صنعت بیمه، عامل مهم دیگر در کم‌بیمه‌شدگی را ضعف فرهنگ بیمه‌ای در کشور دانست و گفت: «این مساله محدود به این دولت یا دولت‌های پیشین نیست. جامعه ما به‌طور سنتی آشنایی عمیقی با بیمه نداشته و این موضوع نیازمند آسیب‌شناسی جدی است.»

نارضایتی از بیمه شخص ثالث بالاست و این ذهنیت منفی به سایر محصولات بیمه‌ای نیز تسری پیدا کرده است

اسدنژاد تصریح کرد: «در این میان، بیمه‌گران هم مسئول هستند؛ چراکه نتوانسته‌اند خدمات خود را به‌درستی معرفی کرده یا محصولات متناسب و رضایت‌بخشی ارائه دهند. بیمه‌گزاران نیز عمدتا فقط از دریچه بیمه‌های اجباری با صنعت بیمه آشنا هستند و در همین حوزه نیز سطح نارضایتی بالاست. بر اساس آخرین نظرسنجی‌های رضایت‌سنجی، نارضایتی از بیمه شخص ثالث بالاست و این ذهنیت منفی به سایر محصولات بیمه‌ای نیز تسری پیدا کرده است.»

او ادامه داد: «در مجموع، عوامل اقتصادی و فرهنگی مهم‌ترین دلایل کم‌بیمه‌شدگی به معنای نخست هستند؛ وضعیتی که در آن فرد برای مثال بیمه موتورسیکلت یا بیمه سلامت را یا مقرون‌به‌صرفه نمی‌داند یا اساسا فرهنگ استفاده از آن را ندارد.»

پوشش بیمه‌ای کمتر از ارزش واقعی در نظر گرفته می‌شود

این کارشناس صنعت بیمه اظهار کرد: «معنای دوم کم‌بیمه‌شدگی که کمتر به آن پرداخته می‌شود، بیمه نشدن دارایی‌ها به ارزش واقعی یا روز آنهاست. در این حالت، چه در سطح دارایی‌های ملی و چه در سطح دارایی‌های شخصی و صنعتی، پوشش بیمه‌ای کمتر از ارزش واقعی در نظر گرفته می‌شود.»

او در ادمه توضیح داد: «برای مثال، خودرویی که ارزش واقعی آن یک میلیارد تومان است، تنها به مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان بیمه می‌شود یا یک مجتمع بزرگ پتروشیمی که ارزش روز جایگزینی آن چند میلیارد دلار است، برای پرداخت حق بیمه کمتر با نیمی از این رقم بیمه می‌شود.»

او تاکید کرد: «این وضعیت یک بحران جدی به شمار می‌رود، زیرا طبق قانون بیمه و بر اساس ماده ۱۰ و قاعده نسبی، در صورت وقوع خسارت، شرکت بیمه موظف است خسارت را به تناسب ارزش بیمه‌شده و ارزش واقعی دارایی کاهش دهد. نتیجه این امر، نارضایتی مجدد بیمه‌گزاران است؛ نارضایتی که اغلب ناشی از ناآشنایی مردم با قواعد بیمه‌ای بوده و خود به تداوم چرخه کم‌بیمه‌شدگی یا بی‌میلی به خرید بیمه دامن می‌زند.»

در صنعت بیمه ایران، محصولی برای اشخاص کم‌درآمد طراحی نشده است

اسدنژاد با اشاره به اینکه یکی از خلاهای جدی صنعت بیمه، نبود محصولات متنوع و عامه‌پسند برای اقشار مختلف جامعه است، گفت: «در سطح جهانی، دسته‌ای از محصولات بیمه‌ای تحت عنوان بیمه‌های خرد وجود دارد که به‌طور مشخص برای افراد کم‌درآمد طراحی می‌شود. در حالی‌که در بیمه‌های بازرگانی کشور، چنین محصولاتی به‌صورت هدفمند وجود ندارد؛ برای مثال بیمه آتش‌سوزی، بیمه بدنه یا سایر پوشش‌ها متناسب با توان مالی اقشار کم‌درآمد.»

افراد کم‌درآمد بیمه را از سبد هزینه‌ای خود حذف می‌کنند

این کارشناس صنعت بیمه توضیح داد: «بر اساس آمار، خط فقر به حدود ۵۵ میلیون تومان رسیده و جمعیت قابل‌توجهی زیر این سطح درآمدی قرار دارند. طبیعی است که این گروه‌ها، در شرایط فشار معیشتی، بیمه را از سبد هزینه‌های خود حذف کنند.»

او افزود: «در این شرایط انتظار می‌رود شرکت‌های بیمه با خلاقیت، محصولات متناسب طراحی کنند و از سوی دیگر، نهاد ناظر نیز فرآیند مقررات‌گذاری و صدور مجوز را برای نوآوری و توسعه محصولات جدید تسهیل کند.»

کم‌بیمه‌شدگی باعث افزایش زیان ملی می‌شود

اسدنژاد با بیان اینکه کم‌بیمه‌شدگی آثار قابل‌توجهی هم در سطح اقتصاد خانوار و هم در سطح اقتصاد کلان دارد، اظهار کرد: «در اقتصادی که افراد و بنگاه‌ها، احساس نبود حمایت و پشتیبانی می‌کنند، زیان ملی افزایش می‌یابد.»

او در اضافه کرد: «بیمه با مدیریت ریسک، نقشی اساسی در ایجاد تعادل میان درآمد ملی و زیان ملی ایفا می‌کند؛ از یک سو خسارت‌ها را کاهش می‌دهد و از سوی دیگر، با فراهم کردن بستر فعالیت امن برای صنایع، خدمات و خانوارها، به افزایش درآمد ملی کمک می‌کند. تضعیف این نقش حمایتی، موجب افزایش استرس در میان فعالان اقتصادی و خانوارها شده و در نهایت به رشد زیان ملی می‌انجامد.»

کاهش تعداد بیمه‌گزاران و حق بیمه‌های دریافتی، توان سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه را تضعیف می‌کند

این کارشناس صنعت بیمه گفت: «صنعت بیمه یکی از بازوهای مهم سرمایه‌گذاری در اقتصاد است. کاهش تعداد بیمه‌گزاران و حق بیمه‌های دریافتی، توان سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه را تضعیف می‌کند؛ سرمایه‌گذاری‌هایی که می‌توانند به اشتغال‌زایی، درآمدزایی و رشد اقتصادی منجر شوند.»

اسدنژاد در پایان خاطرنشان کرد: «کم‌بیمه‌شدگی نه‌تنها امنیت اقتصادی، سلامت روان و رفاه عمومی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه نقش بیمه در توسعه و سرمایه‌گذاری ملی را نیز با چالش جدی مواجه می‌سازد.»

برای مطالعه بیشتر صفحه بانک و بیمه را در تجارت‌نیوز دنبال کنید.