طوفان اقتصادی در ترکیه و خطری که غرب را تهدید می‌کند

صنایع مختلف از سرگرمی گرفته تا بخش خرده‌فروشی، نحوه انجام مشاغل و ارتباطات شاهد تغییرات بسیاری تحت تاثیر گسترش اینترنت بوده‌اند و اکونومیست در سرمقاله تازه‌ترین شماره خود بزرگ‌ترین تغییر در عصر دیجیتال را مربوط به انتخاب همسر می‌داند.

به گزارش تجارت‌نیوز، در اوایل 1990 مفهوم دوست‌یابی و ملاقات آنلاین ایده‌ای کاملا عجیب به نظر می‌رسید. امروز اما در تمام نقاط دنیا این مساله کاملا طبیعی است. موبایل‌های هوشمند در جیب مردم هستند و اینترنت بسیاری از محدودیت‌های جغرافیایی را از میان برده است.

گزارش‌ها نشان می‌دهد هر ماهه 200 میلیون نفر در جهان از سرویس‌های دوستیابی دیجیتال استفاده می‌کنند. همچنین در آمریکا بیش از یک‌سوم از ازدواج‌ها از طریق اپلیکیشن‌های مربوط به دوستیابی انجام می‌شود.

آشفتگی اقتصادی ترکیه چقدر نگران‌کننده است؟

اکونومیست در مطلب دیگری به طوفان اقتصادی که در ترکیه رخ داده، می‌پردازد و می‎نویسد: در گذشته تصور جهان بر این بود که ترکیه دموکرات و سکولار در نهایت به اتحادیه اروپا و کشورهای لیبرال ثروتمند خواهد پیوست. این کشور همچنین محبوبِ سرمایه‌گذاران در بازارهای نوظهور بود. حالا اما دیگر آن روزها به پایان رسیده است. به لحاظ سیاسی ترکیه به دلیل افزایش تنش‌ها با ناتو و همچنین به دنبال سیاست‌های مستبدانه رجب‌طیب‌اردوغان، سال‌هاست که از غرب دور شده است.

همچنین به‌کارگیری مدل‌های منسوخ‌شده در سیاست‌های اقتصادی به بحران اخیر دامن زده؛ به‌گونه‌ای که بدهی‌های خارجی ترکیه از سال 2009 تاکنون دو برابر شده است. این در حالی است که اردوغان معتقد است، نرخ بهره، موجب تورم می‌شود و به همین دلیل با دخالت در سیاست‌های بانک مرکزی اجازه نمی‌دهد، اقتصاد ترکیه درمان شود.

در حال حاضر، ترکیه با بحران ارزی مواجه است که بخشی از آن به دلیل تحریم‌های آمریکاست. دونالد ترامپ با افزایش تعرفه‌ها برای فلزات وارداتی از ترکیه، امیدوار است، کشیش آمریکایی را نجات دهد. در ماه جاری میلادی، لیر یک‌پنجم از ارزش خود را از دست داد. به دنبال آن تورم و بدهی‌های خارجی هم افزایش یافت. اردوغان، آمریکا و دشمنان ترکیه را مقصر مشکلات اقتصادی اخیر در ترکیه می‌داند و در واکنش، بر برخی کالاهای وارداتی از ایالات متحده نظیر خودرو، نوشیدنی‌ها و لوازم آرایشی تعرفه وضع کرده است.

نویسنده خطر احتمالی را از سه منظر بررسی می‌کند. اولین خطر برای بازارهای نوظهور است. سرمایه‌گذاران که بیماری بحران ارزی ترکیه را مسری می‌دانند، ممکن است به‌زودی از سایر بازارهای نوظهور خارج شوند. دوم، رکود اقتصادی است که ترکیه را تهدید می‌کند و سومین خطر مربوط به غرب است. در حال حاضر پیمان‌های غرب با ترکیه بیش از پیش شکننده است.

در حال حاضر، سقوط لیر، دیگر بازارهای نوظهور را هم لرزانده است. همه آنها تقریبا یکی از ویژگی‌های ترکیه امروز را دارند؛ کسری حساب تجاری، بدهی خارجی سنگین یا تورم بالا. راند آفریقای جنوبی و پزوی آرژانتین سقوط کرده و ارزش روپیه هند در هفته‌ای که گذشت به پایین‌ترین نرخ خود رسید.

یکی از دلایل بحران ارزی در بازارهای نوظهور، سیاست‌های انقباضی آمریکا از جمله افزایش نرخ بهره از سوی فدرال‌رزرو است که تقویت دلار را به دنبال داشته است. سرمایه‌گذاران که برای خرید دلار ترغیب شده‌اند، بسیاری از سرمایه‌های خود را از این بازارها خارج کرده‌اند.

افزایش نرخ بهره برای تثبیت ارز ملی، دریافت وام از نهادهایی چون صندوق بین‌المللی پول و در پیش گرفتن سیاست‌هایی برای جذب سرمایه‌گذار از جمله راهکارهای ساده‌ای است که به عقیده نویسنده برای مهار این بحران می‌توان به کار برد. با این حال ترکیه تاکنون اقدامات لازم و کافی را برای مقابله با بحران اقتصادی انجام نداده است.

از یک‌سو، رسانه‌های ترکیه جرات انتقاد از اشتباهات رهبرشان را ندارند و از سوی دیگر، متحدان غربی هم نگرانند اگر به اردوغان برای تغییر مسیر کمک کنند، با سیل پناهندگان سوری به سوی اروپا مواجه شوند.

در پایان نویسنده به تهدیدهای تجاری که هر دو طرف برای تحریک احساسات میهن‌پرستانه مردمشان از آن بهره می‌برند، اشاره می‌کند. هیچ‌یک از طرفین حاضر به عقب‌نشینی نیستند که مبادا از نگاه مردمانشان ضعیف به نظر برسند.

اکونومیست مدعی است که با ادامه این روند، در کوتاه‎مدت مردم ترکیه فقیرتر می‌شوند؛ در بلندمدت اما آسیب‌های زیادی متوجه ایالات متحده و غرب هم خواهد بود. ترکیه متحد مهمی در منطقه برای آمریکا محسوب می‌شود و در صورت ادامه تنش‌ها با غرب به روسیه و چین نزدیک‌تر خواهد شد. اما اگر اردوغان و ترامپ راه‌حلی منطقی برای حل مشکلاتشان بیابند، دریافت وام از سوی صندوق‌ بین‌المللی پول نیز و در نتیجه پایان دادن به این بحران ساده‌تر خواهد بود.

به باور نویسنده، نجات کشوری که رهبرش نمی‌داند چرا دچار مشکل شده، بسیار سخت است. اما ترکیه کشوری مهم است و نباید به حال خود رها شود.

عواقب بی‌ثباتی‌های رفتاری محمد بن سلمان

ایلان ماسک، موسس کمپانی تسلا که خودروهای برقی تولید می‌کند، قصد دارد این شرکت را به بخش خصوصی واگذار کند؛ اقدامی که میلیاردها دلار هزینه به دنبال خواهد داشت. سوال اما این است که این سرمایه از کجا تامین خواهد شد؟ سیزدهم آگوست ایلان ماسک به این پرسش پاسخ داد: احتمالا از عربستان سعودی.

شنیدن چنین جوابی برای این سوال‌ها دیگر عادی شده است. هر زمان هر کمپانی یا سازمانی نیاز به حمایت مالی و تزریق سرمایه داشته باشد، معمولا به محمد بن سلمان، شاهزاده کشور غنی از نفت عربستان سعودی روی می‌آورند.

ولیعهد جوان چندی پیش 45 میلیارد دلار به صندوق سرمایه‌گذاری یک شرکت تکنولوژی در ژاپن تزریق کرد. بنابراین برای او سرمایه‌گذاری در یک شرکت فعال در زمینه خودروهای برقی هم کاملا عادی است.

اما نگرانی‌هایی در این زمینه وجود دارد. محمد بن سلمان می‌تواند ناگهان هر آنچه را که داده، پس بگیرد. چند هفته پیش، زمانی که وزیر امور خارجه کانادا در پیامی توئیتری گسترش بازداشت‌های فعالان حقوق بشر در عربستان را محکوم کرد، با خشم ولیعهد مواجه شد. بن سلمان به جای نادیده گرفتن این پیام، واکنشی تلافی‎جویانه از خود نشان داد. او سفیر کانادا را از عربستان اخراج کرد، روابط بازرگانی و مناسبات خود را با کانادا متوقف کرد و از دانشجویان و بیماران سعودی خواست دانشگاه‌ها و بیمارستان‌های کانادا را ترک کنند.

رسانه‌های دولتی در عربستان هم انتقادات خود به حقوق بشر در کانادا را شروع کردند و اوضاع زندانیان کانادا را مورد تمسخر قرار دادند. شاید این واکنش‌ها برای ماسک که آمریکایی-کانادایی است هم هشدار محسوب شود.

مساله این است که خشم شاهزاده سعودی آسیب چندانی به کانادا نخواهد زد. صادرات کانادا به عربستان در سال گذشته 0.2 درصد برآورد شده است. بیشترین آسیب شاید متوجه دانشجویان و بیماران سعودی شده باشد. در بلندمدت اما این مساله پیامدهای بسیاری برای عربستان دارد و به اعتبار این کشور صدمه می‌زند.

محاصره اقتصادی قطر شاید مثال دیگری باشد. سال گذشته او روابط دیپلماتیک و بازرگانی خود با قطر را قطع کرد. در اقدامی دیگر و به عنوان بخشی از تصمیماتش برای مبارزه با فساد اداری، صدها شاهزاده و تاجر سعودی را بازداشت کرد.

اگرچه بن سلمان در تلاش است تا با انجام اصلاحات اجتماعی و اقتصادی، تحولاتی در کشورش به وجود آورد اما تناقضاتش، اعتبار او و کشورش را زیر سوال می‌برد.

رسوایی‎های مالی تیم ترامپ

یکی از وعده‌های دونالد ترامپ پیش از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا اصلاح نظام فاسد و ناکارآمد سیاسی در ایالات متحده بود. حالا به عنوان رئیس‌جمهور اما او تیمی فاسد را در اطراف خود جمع کرده است.

پاول مانافورت، رئیس سابق ستاد انتخاباتی ترامپ که متهم به کلاهبرداری بانکی، فرار مالیاتی پولشویی است، با کتی که حدود 18 هزار و 500 دلار می‌ارزد در دادگاه حاضر شد. وکیل سابق ترامپ، مایکل کوهن مورد دیگری است که رسانه‌ها از سبک زندگی تجملی و لوکس او گزارش می‌دهند. او نیز برای ادای توضیحاتی درباره کلاهبرداری و نقض مقررات مبارزات انتخاباتی به دادگاه خوانده شده است. در داخل کابینه هم افراد بسیاری از جمله تام پرایس و اسکات پرویت با اتهامات مشابهی چون سوءاستفاده از اموال دولتی مواجه هستند.

نویسنده به انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره در ماه نوامبر اشاره می‌کند و معتقد است که دموکرات‌ها امیدوارند کرسی‌های بیشتری را در مجلس نمایندگان و سنای آمریکا به خود اختصاص دهند. به عقیده آنها جمهوری‌خواهان کنگره باید بهای این رسوایی‌ها را بپردازند.