استیضاح وزیر نیرو با امضای 100 نماینده مجلس نهایی شده است. این استیضاح در حالی مطرح شده است که بحران‌های آب و برق، ریشه در فرسودگی زیرساخت‌ها، کمبود سرمایه‌گذاری و دیگر مشکلات ساختاری ریشه دارد. در چنین شرایطی آیا استیضاح می‌تواند راه حل جبران کمبود آب و برق باشد؟
با توجه به ادعای موسسه ردیابی کشتی‌های ورتکسا، میزان ذخایر شناور نفت ایران در ژوئن به 40 میلیون بشکه افزایش یافته بود. وزیر نفت این ادعا را تکذیب کرده است. حال باید پرسید چرا وزارت نفت با وجود تکذیب ادعای موسسات بین‌المللی، خود آمار مربوط به صادرات نفت را منتشر نمی‌کند؟
درصد پرشدگی سدهای کشور به ۴۴ درصد رسیده است. به بیان دیگر، بیش از نیمی از مخازن سدهای کشور به عنوان منابع آب سطحی خالی است. آب‌های زیرزمینی نیز شرایط مطلوبی ندارند. سالانه بیش از 30 میلیارد دلار اضافه‌برداشت از آب‌های زیرزمینی صورت می‌گیرد؛ موضوعی که منجر به تشدید روند فرونشست زمین می‌شود. در چنین شرایطی آیا می‌توان با صرفه‌جویی‌های فردی بر این هشدارهای آخرالزمانی غلبه کرد؟
آژانس بین‌المللی انرژی با انتشار گزارشی روند تولید و صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی در جهان را تا سال 2030 پیش‌بینی کرده است. با توجه به پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی تولید نفت ایران از سال 2025 تا 2030 حدود 3.4 میلیون بشکه در روز و تنها خریدار نفتی ایران، همچنان چین باقی می‌ماند.
در حالی که تابستان سال گذشته، قطعی‌های برق به بهانه توقف مازوت‌سوزی به شهروندان تحمیل شد، مدیرعامل شرکت ملی گاز به تازگی عنوان کرده «در شرایط خاص پارسال، تمامی نیروگاه‌های مازوت‌سوز در مدار تولید بودند!»
با تغییر نظام تعرفه‌گذاری برق در سال 1403، تقسیم‌بندی صنایع و تعرفه برق آنها دگرگون شد، اما با بررسی‌های انجام شده مشخص شد که ارتباط معناداری میان شاخص‌های تعیین شده در قانون (سهم درآمد محصولات صادراتی صنایع، شدت انرژی صنایع و سهم هزینه برق در قیمت تمام شده محصولات) و تعرفه‌های تعیین شده برای صنایع مشاهده نمی‌شود. در این میان تفاوت چشم‌گیری میان صنایع سیمانی و فلزات اساسی وجود دارد.
با تشدید کمبود گازوئیل برای ژنراتورهای صنایع، نامه‌ای از سوی وزیر صمت به وزیر نفت مبنی بر افزایش 20درصدی سهمیه سوخت صنایع ارسال شد. در همین زمینه باید گفت با سیاست‌های اشتباه وزارت نیرو مبنی بر محدودیت برق صنایع و اجبار آنها به خرید ژنراتور یا تامین برق توسط خودشان، کمبود سوخت در کشور تشدید می‌شود.
با تشدید بحران برق در تابستان سال جاری، قطعی برق شهرک‌های صنعتی به سه روز در هفته رسید. این موضوع که منجر به کاهش تولید صنایع می‌شود، مشکلات بزرگی را برای صنعت‌گران شهرک‌های صنعتی به وجود آورده است. در همین زمینه برخی شهرک‌های صنعتی نسبت به بی‌برقی موجود اعتراض کرده‌اند.
پنج سد اصلی تامین‌کننده آب در پایتخت یعنی سدهای لار، ماملو، امیرکبیر، طالقان و لتیان هم‌اکنون با کمترین سطح ذخیره آبی در چند دهه اخیر مواجه هستند. سد ماملو با 9 درصد پرشدگی و سد لار با شش درصد پرشدگی در شرایط بسیار وخیمی به سر می‌برند.
بر اساس مصوبه اخیر شورای اقتصاد، صندوق توسعه ملی قرار است در دو طرح «افزایش ضربتی ۲۵۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت» و «احداث هفت هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی» سرمایه‌گذاری کند. این درحالی است که مطابق این مصوبه، بازگشت منابع صندوق منوط به تحقق افزایش تولید عنوان شده است؛ موضوعی که زنگ خطر خالی‌شدن منابع صندوق توسعه ملی را بار دیگر به صدا درآورده است.
موضوع تعطیلی چهارشنبه‌ها در کشور به دلیل صرفه‌جویی در مصرف انرژی توسط وزیر نیرو، استاندار تهران، مدیرعامل توانیر و ... مطرح شده است. مسئولان ذی‌ربط تلاش می‌کنند با ارائه آمارهایی مبنی بر میزان صرفه‌جویی آب و برق در چهارشنبه و پنج‌شنبه هفته گذشته، این میزان کاهش را به تعطیلی چهارشنبه‌ها در کشور مرتبط کنند و آن را اقدامی اساسی برای حل بحران انرژی جا بزنند.
در میان کشورهای عضو اوپک، عربستان سعودی با 223 میلیارد دلار درآمد نفتی همچنان بیشترین درآمد در سال 2024 را در میان اعضای اوپک به خود اختصاص داده است. با این حال، ایران بیشترین میزان افزایش درآمد نفتی و ونزوئلا با افزایش 40 درصدی، بیشترین درصد افزایش درآمدهای نفتی را تجربه کرده است.
چین بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران است و در شش ماه نخست سال ۲۰۲۵ حدود ۱۳.۶ درصد از واردات نفت خام این کشور از ایران تامین شده است. بنا بر تخمین‌های موجود بیش از 100 پالایشگاه و پتروشیمی مستقل چینی موسوم به تی‌پات‌ها، نفت ایران را خریداری می‌کنند.
بازار جهانی نفت در هفته‌ای که گذشت، با نوساناتی کم‌دامنه همراه بود؛ روند قیمت نفت که تا روز سه‌شنبه نزولی بود، در آخر هفته تحت تاثیر سیگنال‌هایی از بهبود تجارت جهانی، اندکی افزایش را تجربه کرد.
با تشدید بحران آب در کشور، مسئولان سیاست‌هایی مانند کاهش فشار آب و قطعی آب را در پیش گرفته‌اند و به طور مداوم بر صرفه‌جویی‌های فردی برای عبور از بحران آب تاکید دارند. این در حالی است که با توجه به آمار خود وزارت نیرو، سهم بخش شرب و خدمات از کل میزان آب مصرفی در کشور تنها 9 درصد است.
روزهایی که کشور با بحران جدی کم‌آبی و بی‌برقی مواجه است، وزارت نیرو به عنوان متولی اصلی مدیریت منابع آب و برق، سیاست کاهش فشار آب در شهر تهران و برخی دیگر از کلان‌شهرها را به عنوان یکی از راهکارهای موقت برای کنترل مصرف آب اجرایی کرده است. هرچند این سیاست در ظاهر و در بازه زمانی کوتاه‌مدت می‌تواند به کاهش برداشت از منابع آبی منجر شود، اما در عمل با پیامدهایی همراه است که نه‌تنها مشکل کم‌آبی را حل نمی‌کند، بلکه موجب تشدید ناترازی در شبکه برق کشور نیز می‌شود.
دولت در پی آن چه افزایش دما و کاهش فشار بر شبکه آب و برق خوانده می‌شود، تصمیم به تعطیل کردن تهران در روز چهارشنبه گرفته است. موضوع مورد توجه در این میان آن است که بسیاری از کشورهای منطقه از جمله قطر با وجود دمای بالا و شرایط مشابه با ایران ازجمله استفاده از گاز به عنوان اصلی‌ترین منبع انرژی و تولید برق، درگیر قطعی مداوم آب و برق نیستند. از این رو، آیا می‌توان بحران مدیریت آب و برق را گردن افزایش دما انداخت؟
گرم‌ترین شهرهای ایران در تابستان سال جاری به طور عمده با قطعی روزانه برق درگیر هستند. این در حالی است که نیاز این مناطق به برق به دلیل تابش شدید خورشید، گرمای هوا، نوع معماری و شهرسازی بیشتر از دیگر نقاط کشور است.
آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش خود در ماه ژوئن از کاهش 400 هزار بشکه‌ای تولید نفت ایران خبر داده است. این موضوع تنها محدود به صنعت نفت نیست و به کل اقتصاد کشور گره می‌خورد. به نظر می‌رسد که جنگ 12 روزه و تحریم‌های بین‌المللی از دلایل کاهش تولید نفت ایران در ماه گذشته باشند.
با شروع فصل گرما و تشدید بحران آب در کشور، سیاست‌های دولت ازجمله کاهش فشار آب برای درمان موقت بحران تشدید شده است. با وجود این که دولت به طور مداوم شهروندان را تشویق به کاهش مصرف می‌کند و این موضوع را عاملی مهم برای جبران کمبود آب می‌داند، آبنماهای تزئینی در کشور به هدررفت آب دامن می‌زنند. در همین زمینه باید پرسید هدررفت آب در آبنمای میدان جهاد چه سودی برای مردم دارد؟
