بلاکچین چگونه در حال تغییر اقتصاد است؟

پرسش روز:

شاید به نوعی تکنولوژی بلاکچین بسیار فراتر از دنیای جذاب سرمایه‌گذاری رمز ارزها، قرار است مبدل به یک انقلاب دیجیتال جدید شود. اما این فناوری چه کاربرها، مزیت‌ها و معایبی دارد؟

پاسخ کارشناس:

شاید به نوعی تکنولوژی بلاکچین بسیار فراتر از دنیای جذاب سرمایه‌گذاری رمز ارزها، قرار است مبدل به یک انقلاب دیجیتال جدید شود که تا چند سال آینده تمامی ابعاد زندگی ما را تحت تأثیر خود قرار دهد.

این مقاله به بررسی تغییرات این حوزه بر اقتصاد می‌پردازد.

انسان‌ها در گذشته برای مبادلات خود با مشکلات متعددی مثل:

-مسافت زیاد برای رسیدن به محل مبادله

-عدم اعتماد یکی از دو طرف مبادله به یکدیگر

- وفادار نبودن به قرارداد توسط یکی از دو طرف

-ارزش‌گذاری نادرست روی کالا

-نبود امنیت هنگام خرید و حمل و نگهداری کالا و ارز

-عدم وجود شفافیت و امکان بررسی مبادله و اصالت کالا

دست و پنجه نرم می‌کردند. اما با پیشرفت تکنولوژی، نهادی به وجود آمد که در حال تغییر بنیادی مدل مبادله‌ ما و اقتصاد است. نام این نهاد تکنولوژی محور بلاکچین است.

تکنولوژی بلاکچین چیست؟

به طور کلی بلاکچین یک سیستم ذخیره‌سازی اطلاعات است اما در مدل ذخیره‌سازی با یک دیتابیس معمولی متفاوت است؛ در بلاکچین اطلاعات طوری ذخیره می‌شود که امکان تقلب, هک و تغییر در سیستم خیلی سخت و حتی غیر ممکن است.

به طور کلی بلاکچین بستری غیر متمرکز برای ذخیره‌سازی اطلاعات و ارتباط بین افراد به طور فرد به فرد است.

بلاکچین چگونه مشکلات ما در مبادلات را حل می‌کند؟

انسان‌ها همواره برای مبادله مشکل بی‌اعتمادی دارند؛ یعنی برای احساس امنیت و اعتماد در معامله نیاز به یک فرد یا نهاد ناظر مثل بانک‌ها و نهادهای خصوصی و دولتی دارند.

در شبکه اتریوم برای اولین بار قابلیتی به صورت کاربردی ارائه شد و مفهوم جدیدی به بلاکچین اضافه شد به نام قرارداد هوشمند (Smart contract).

این مفهوم درهای جدیدی را به روی اقتصاد باز کرد و دنیای جدیدی از امکانات را به بلاکچین اضافه کرد.

قرارداد هوشمند چیست؟

قراردادهای هوشمند به طور کلی پروتکل‌های نرم‌افزاری با هدف ثبت، تأیید و اجرای قرارداد به بهترین نحو بدون نیاز به مذاکره و نگرانی از نحوه عملکرد هستند.

یکی از مهمترین نکات راجع به قراردادهای هوشمند این است که با ایجاد آنها، واسطه‌ها حذف می‌شوند یعنی دیگر نیازی نیست که طرفین به همدیگر یا فرد، سازمان یا نهادی ناظر اعتماد کنند؛ زیرا بعد از اجرای قرارداد هوشمند امکان تغییر در آن وجود ندارد و قرارداد به طور دقیق و فرد به فرد اجرا می‌شود.

از این قراردادها در بسترهای مختلف برای مقاصد مختلف می‌توان استفاده کرد. به عنوان مثال: خرید و فروش دارایی‌های ناهمتا یا غیر مثلی(NFT)، دارایی‌هایی مثل کالاهای هنری و تابلوهای نقاشی به صورت دیجیتال، قطعات موسیقی یا حتی انتقال دارایی‌هایی مثل خانه و زمین و ماشین!

تاثیر بلاکچین بر شفافیت

یکی دیگر از تاثیرات بلاکچین ایجاد شفافیت کامل برای تراکنش‌ها است.

به عنوان مثال پروسه خرید کالایی مثل قهوه را در نظر بگیرید؛ اگر از بستر بلاکچین استفاده شده باشد شما بعد از خرید یک فنجان قهوه می‌توانید با اسکن یک QR code با موبایلتان ببینید که قهوه‌ای که در دستتان است در کدام کشور و شهر توسط چه فردی کشت شده.

در واقع تمامی مراحل از کشت قهوه تا رسیدن قهوه به دست شما و زنجیره تامین قابل مشاهده است.

این نوع شفافیت به ما کمک می‌کند تا از اصالت کالایی که می‌خریم و در دست داریم اطمینان حاصل کنیم. به عبارتی می‌توانیم بدون نیاز به اعتماد به فرد خاص یا مذاکره با فروشنده، کالای اصل را تهیه کنیم و در زمان صرفه‌جویی کنیم.

ممکن کردن مبادله لحظه‌ای

یکی دیگر از مزیت‌های بلاکچین، امکان انتقال لحظه‌ای ارزش با امنیت و شفافیت بالا است.

به عنوان مثال خرید دلار از صرافی را در نظر بگیرید؛ باید مسافتی را تا صرافی طی کنیم و در صورت موجود بودن، تعداد محدودی دلار را تهیه کنیم. سپس با در نظر گرفتن ریسک‌های امنیتی، دلار را به محلی امن ببریم و در آنجا نگهداری کنیم.

برای استفاده یا فروش آن، باید از نو با تمام این مشکلات دست و پنجه نرم کنیم.

اما در حال حاضر با همه‌گیر شدن کاربردهای بلاکچین می‌توانیم دلار را بدون هیچ ریسکی و محدودیتی به صورت دیجیتال بر بستر بلاکچین خریداری و با کمترین ریسک ممکن آنها را نگهداری کنیم.

همچنین می‌توانیم با توجه به نقدپذیری لحظه‌ای و بالایی که دارند از آنها استفاده کرده یا با آنها خرید کنیم.

معایب بلاکچین

۱-هنوز به طور ایده‌آل غیر متمرکز نیست

در حال حاضر اکثر بلاکچین‌های موجود وابسته به عملکرد نودها هستند و کیفیت عملکرد این نودها کیفیت بلاکچین را مشخص می‌کنند. به عنوان مثال در شبکه‌هایی مثل EOS به دلیل تعداد محدود نودهای کنترل‌کننده (۲۱ نود) شبکه عملکرد خوبی ندارد و تعداد محدود نودهای کنترل‌کننده باعث می‌شود که شبکه به طور قابل قبولی غیرمتمرکز و قابل اعتماد نباشد.

۲-مشکل توسعه‌پذیری

در حال حاضر بلاکچین‌ها مثل شبکه‌های متمرکز توسعه‌پذیر نیستند. به طور مثال اگر از شبکه بیت‌کوین برای تراکنش استفاده کرده باشید می‌دانید که سرعت انتقال وابسته به شلوغ بودن شبکه است.

این مشکل به توسعه‌پذیری بلاکچین مربوط می‌شود. در بیانی ساده‌تر هر چه تعداد افراد و نودهای در شبکه بیشتر باشند، شبکه کندتر می‌شود.

البته شبکه‌هایی مثل اتریوم در حال حاضر با استفاده از لایه‌های دوم و بلاکچین‌های جانبی مشغول به کار برای حل این مشکل هستند.

۳-بعضی از بلاکچین‌ها انرژی زیادی مصرف می‌کنند

تکنولوژی بلاکچین با بیت‌کوین معرفی شد. بیت‌کوین از مدل اثبات کار استفاده می‌کند که عملکرد شبکه وابسته به ماینرها است.

کار ماینرها حل کردن مسائل ریاضی پیچیده است و برای حل این مسائل انرژی زیادی مصرف می‌کنند که این مصرف انرژی زیاد برای دنیای واقعی اتفاق مطلوبی نیست.

البته این مشکل در خیلی از بلاکچین‌های دیگر نیست اما تا زمانی که بیت‌کوین رتبه ۱ باشد و بزرگترین شبکه بلاکچین باشد این مشکل پابرجاست.

۴-بلاکچین برگشت ندارد!

عدم امکان تغییر اطلاعات همیشه یکی از بزرگترین مشکلات بلاکچین بوده و هست. البته این مساله در مواردی مثل سیستم‌های مالی و چرخه تامین که پیشتر اشاره کردیم مزیت محسوب می‌شود.

این مساله در شبکه‌هایی مشکل محسوب می‌شود که به طور کامل غیر متمرکز نباشند و تعداد نودها محدود باشد و نودها بیشتر از ۵۰ درصد شبکه را بتوانند کنترل کنند که این مساله شبکه را آسیب‌پذیر می‌کند.

یکی دیگر از مشکلاتی که این مساله ایجاد می‌کند این است که افراد در صورت نیاز یه هیچ وجه نمب‌توانند اطلاعات خود را از شبکه حذف کنند.

۵-عدم امنیت کامل

تکنولوژی بلاکچین به طور کلی از پلتفرم‌های دیگر امن‌تر است اما این پلتفرم هم ناامنی و ایرادهای خود را دارد که آنها را بررسی می‌کنیم.

● حمله ۵۱درصد : در حمله ۵۱ درصدی هر سازمان یا نودی که بتواند ۵۱ درصد از شبکه را کنترل کند می‌تواند تمام شبکه را کنترل کند و اطلاعات لجر را تغییر دهد و پرداخت دوگانه انجام دهد.

● پرداخت دوگانه(Double Spending) : همینطور که در بخش قبل اشاره کردیم پرداخت دوگانه یکی از مشکلات بلاکچین است. برای حل این مشکل شبکه‌های مختلف از مدل‌های اثبات مختلف استفاده می‌کنند که تا حدی موفق هستند ولی نکته مهم این است که این مشکل موقعی ایجاد می‌شود که به شبکه حمله ۵۱ درصدی شده باشد و شبکه آسیب‌پذیر باشد.

● حمله DDos : در این حمله تعداد زیادی درخواست به نودها ارسال می‌شود که باعث کندی و در نهایت ار کار افتادن شبکه می‌شوند.

● کامپیوترها و پردازنده‌های کوانتومی : یکی از جدی‌ترین تهدیدها برای شبکه بلاکچین پیشرفت کامپیوترهای کوانتومی هستند که این امر با پیشرفت روز افزون تکنولوژی و پیشرفت شرکت‌هایی مثل IBM بالقوه‌تر می‌شوند. اما نکته‌ای که هست این است که این تهدید به طور مستقیم برای بلاکچین نیست بلکه برای الگوریتم‌های رمزگذاری و هشینگ‌ای است که شبکه‌های بلاکچین برای امنیت استفاده می‌کنند که پردازنده‌های کوانتومی می‌توانند در مدت زمان خیلی کمی آنها را حل کنند و امنیت بلاکچین را از بین ببرند.

به طور کلی این تکنولوژی یکی از جذاب‌ترین و انقلابی‌ترین اتفاقاتی است که در چند سال گذشته افتاده و از پتانسیل کاربرد بسیار بالایی برخوردار است اما در حال حاضر هنوز در مراحل اولیه است و جای رشد زیادی دارد.

در آینده نبر به طور روز افزون با کاربردها و پیشرفت‌های بیشتری در این زمینه مواجه می‌شویم. امیدوارم در کشور عزیزمان همگام با جهان بتوانیم از این تکنولوژی‌ها نهایت استفاده‌ را ببریم.

منبع: تجارت‌نیوز

آخرین اخبار حوزه رمزارزها را از صفحه ارز دیجیتال تجارت‌نیوز بخوانید.