اختلاف فاحش درآمدی در صنعت تامین سرمایه
صنعت تأمین سرمایه پس از عرضه سهام پنج شرکت فعال آن در بورس تهران، اکنون به عنوان یکی از صنایع بااهمیت و شناخته‌شده بورس برای سرمایه‌گذاران قلمداد می‌شود. در حال حاضر در کشور 10 شرکت تامین سرمایه در حال فعالیت هستند که از میان آنها سهام شرکت‌های تامین سرمایه امید، لوتوس پارسیان، نوین، بانک ملت و امین در بورس تهران عرضه شده و شرکت‌های تامین سرمایه تمدن، سپهر و کاردان نیز در صف پذیرش و عرضه سهام قرار دارند.
همچنین با تکمیل پروسه تاسیس و اخذ مجوز فعالیت تامین سرمایه دماوند، سهام این شرکت نیز در بازار پایه فرابورس پس از گشایش نماد در حال معامله است. طبق بند ۱۸ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، شرکت تامین سرمایه شرکتی است که به‌عنوان واسطه بین ناشر اوراق بهادار و عامه سرمایه‌گذاران فعالیت می‌کند و می‌تواند فعالیت‌های کارگزاری، معامله‌گری، بازارگردانی، مشاوره، سبدگردانی، پذیره‌نویسی، تعهد پذیره‌نویسی و فعالیت‌های مشابه را با اخذ مجوز از سازمان بورس انجام دهد.
خدمات تامین مالی، مدیریت دارایی و مشاوره مالی سه حوزه اصلی فعالیت این شرکت‌هاست. دو عامل بااهمیت در ایجاد درآمد در صنعت تامین سرمایه عبارتند از مبلغ سرمایه (که به عنوان یک محدودیت در پذیرش تعهدات و ریسک‌های مرتبط با تأمین مالی مشتریان قلمداد می‌گردد) و نیروی انسانی متخصص (که به منظور جلب رضایت مشتریان و ارائه راهکارهای خلاقانه ضروری است.)
به دلیل تشابه خدمات ارائه شده توسط شرکت‌های تامین سرمایه و همچنین استاندارد بودن محصولات این شرکت‌ها در نتیجه الزامات قانونی، تلاش‌های مدیریتی و استفاده بهینه از فرصت‌های بازار نقش بسزایی در کسب بازدهی در این شرکت‌ها دارد در این گزارش با توجه به اطلاعات منتشره در خصوص عملکرد شرکت‌های تامین سرمایه پذیرفته شده در سامانه کدال، تحلیلی از عملکرد این شرکت‌ها از منظر درآمدزایی در سال جاری ارائه شده است.
به دلیل تفاوت سال مالی و میزان سرمایه شرکت‌های تأمین سرمایه از یک طرف و همچنین به منظور تحلیل عملکرد شرکت‌ها در یک دوره زمانی مشابه، به منظور اجتناب از مقایسه نادرست در این تحلیل ازاطلاعات عملکرد ماهانه در 7 ماهه ابتدایی سال 1399 استفاده شده است. شایان ذکر است به دلیل عدم افشای عملکرد شرکت تأمین سرمایه تمدن در ماه مهر، تحلیل این شرکت براساس درآمدهای محقق شده در 6 ماهه اول سال جاری انجام شده است.
درآمدهای شرکت‌های تامین سرمایه از محل ارائه خدمات تامین مالی (تعهد پذیره‌نویسی و بازارگردانی اوراق بهادار)، ارائه خدمات مدیریت دارایی (کارمزد مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری و کارمزد ارائه خدمات سبدگردانی)، ارائه خدمات مشاوره مالی و در نهایت، درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری منابع شرکت در اوراق بهادار حاصل می‌شود.جمع درآمد محقق شده شرکت‌های تامین سرمایه پذیرفته (درج) شده در بورس در نمودار زیر ارائه شده است.
همانطور که از نمودار فوق می‌توان مشاهده نمود، تامین سرمایه تمدن در 6 ماهه ابتدایی سال 1399 بیشترین درآمد را محقق نموده است. همچنین شرکت تامین سرمایه امید و امین نیز در سال جاری رشد قابل توجهی در کسب درآمد داشته‌اند. با نگاهی گذرا به ترکیب درآمدهای این شرکت‌ها می‌توان دریافت بخش عمده رشد درآمد شرکت‌های حائز رتبه‌های بالاتر به دلیل استفاده از فرصت‌های بازار سرمایه در سال جاری است؛ به طوری که 84 درصد از درآمدهای شرکت تأمین سرمایه امید در سال جاری از محل درآمد سرمایه‌گذاری‌ها تامین شده است.
شرکت‌های تامین سرمایه تمدن و لوتوس پارسیان نیز اگر چه در ارائه خدمات فعال‌تر ظاهر شده‌اند؛ لیکن بیش از نیمی از درآمدهای این شرکت‌ها از محل سرمایه‌گذاری‌ها ایجاد شده است. این در حالی است که تامین سرمایه ملت عملکرد مطلوبی را در این خصوص به ثبت نرسانده و علیرغم پیشتاز بودن بانک ملت در حوزه بانکداری تجاری، شرکت تامین سرمایه بانک ملت با فاصله قابل توجهی در قعر جدول عملکرد صنعت تامین سرمایه قرار دارد.
میانگین درآمد ماهانه شرکت‌های تامین سرمایه در دوره 7 ماهه اول سال 1399 در نمودار زیر ارائه شده است. البته همانطور که پیشتر ذکر گردید به دلیل عدم افشای عملکرد مهرماه شرکت تأمین سرمایه تمدن، تحلیل این شرکت براساس درآمدهای محقق شده در 6 ماهه اول سال جاری انجام شده است.
براساس نمودار فوق، روند درآمدزایی شرکت تامین سرمایه تمدن نسبت به سایر شرکت‌ها در وضع بهتری قرار داشته و شرکت تأمین سرمایه لوتوس پارسیان و نوین با فاصله اندکی در تعقیب آن هستند.
نگاهی به وضعیت عملکردی این شرکت‌ها در سال مالی پیشین نیز می‌تواند در شناخت روند فعالیت‌های این صنعت موثر باشد در جدول زیر سود خالص منتهی به آخرین سال مالی شرکت‌ها ملاحظه می‌شود:
با مقایسه این اعداد و عملکرد سال جاری می‌توان به ارتقا تامین سرمایه لوتوس به دومین جایگاه سودسازی در صنعت اشاره کرد و البته تغییر قابل ملاحظه دیگری که در این رتبه‌بندی وجود دارد، تنزل سه پله‌ای تامین سرمایه ملت از مقام سوم صنعت به جایگاه قعر سودسازی در صنعت بانکداری سرمایه‌گذاری در هفت ماهه سال جاری است.
همانطور که در بالا ذکر شد میزان سرمایه یکی از عوامل مؤثر بر درآمدزایی شرکت‌های تامین سرمایه قلمداد می‌گردد. چرا که رقم سرمایه بالاتر هم منابع بیشتری را جهت سرمایه‌گذاری در اختیار شرکت قرار داده و از طرفی سقف مجاز پذیرش ریسک‌های مرتبط با انتشار اوراق بهادار را ارتقا می‌دهد.
بنابراین به منظور بررسی و تحلیل عمیق و دقیق عملکرد شرکت‌ها، ضروری است بازدهی شرکت‌ها براساس میزان سرمایه همگن شود. بدین منظور، نمودار نسبت میانگین درآمد ماهانه به رقم سرمایه در دوره زمانی متناظر در زیر آمده است. لازم به ذکر است برخی از شرکت‌های تامین سرمایه در حال حاضر برنامه افزایش سرمایه را در دست اقدام دارند لیکن به دلیل عدم انجام آن و طبیعتاً عدم اثرگذاری افزایش سرمایه بر عملکرد عملیاتی، از آخرین سرمایه ثبت شده به منظور همگن‌سازی درآمدها استفاده شده است.
همانطور که از نمودار فوق مشهود است، تمدن و لوتوس پارسیان بهترین استفاده را از سرمایه در اختیار به نمایش گذاشته و امید، نوین و امین و ملت هم در رده‌های بعدی قرار دارند. آنچه مشخص است بانک ملت علی رغم توفیق در بخش بانکداری تجاری و شهرت در جامعه در سال جاری وضعیت مساعدی را در صنعت بانکداری سرمایه‌گذاری تجربه نمی‌نماید و بانک‌های توسعه صادرات، شهر (سهامداران تامین سرمایه تمدن) و پارسیان(سهامدار تامین سرمایه لوتوس پارسیان) در سال جاری توفیق بیشتری در این صنعت را داشته‌اند.
نظرات