مقدمه

در نظریه‌‌های اقتصادی، هرگاه قیمت خارج از مکانیزم تعادلی بازار به شیوه دستوری تعیین می‌شود، به ویژه وقتی مازاد تقاضا (واقعی/ سوداگری) برای کالا (وام، ارز) شکل می‌گیرد، تخصیص نه بر اساس نیروهای شفاف بازار بلکه طبق لابی‌های پنهانی خارج از بازار انجام می‌شود.

در این شرایط طرف تقاضا حاضر است بخشی از ما به تفاوت قیمت آزاد و دستوری را به عنوان رشوه بپردازد، تا هر چه زودتر ارز به وی تعلق گیرد، به عبارتی نظارت و دخالت در قراردادی که در آن تضاد منافع وجود ندارد و معامله برای هر دو طرف، منفعت زیادی دارد، تقریبا غیرممکن است.

مؤخره و راه‌حل

مدیریت تقاضای واقعی ارز: اگر نظام تهاتر (Barter) در کشور راه اندازی شود، به دلیل حذف اسکناس و ارز از چرخه مبادلات کالا و خدمات، زمینه بروز بسیاری از فسادهای و رانتهای خروج ارز از کشور، برطرف می‌شود.  چون رسیدهای پرداخت تهاتری در نظامهای پولی خارج از ارکان بارتر تعریف نشده است، با این راه حل به مرور دلار از مبادلات تجاری با کشورهای منتخب حذف می‌شود و تقاضای واقعی و احتیاطی ارز کاهش می‌یابد.

مدیریت تقاضای سوداگری ارز: نکته مهم که اغلب سیاستگذاران ارزی از آن غافل‌اند آن است که منشأ تقاضای سوداگری ارز، ذهنی است و نه عینی، نگرانی‌های جامعه در مورد آینده منجر به تصمیم آنان به حفظ ارزش دارایی های خود می‌شود، این تصمیمات به ترتیب بازارهای واقعی ارز، سکه، خودرو و خانه را در می‌نوردد. راه حل مدیریت تقاضای سوداگری ارز، خروج این تقاضا از بازارهای واقعی با طراحی ابزارهای مالی مشتقه است، در این خصوص حدود دو سال و اندی است که اوراق متشقه ارزی در بورس کالا طراحی شده و آماده عرضه است، اما به دلیل محوریت بانک مرکزی این مهم راکد مانده است،

در نهایت لازم است هر چه سریعتر نهاد قانون گذار به یادگیری از تجربه موفق نهاد رگولاتوری مالی انگلستان FSA ساختار حکمرانی مستقل مالی کشور را مافوق سه نهاد بانک، بورس و بیمه تعریف کند.

منبع: کانال گروه آینده‌نگاران ماورا