به گزارش تجارت نیوز، صنعت فولاد ایران در سالهای اخیر با رشد پایدار ظرفیت و توسعه واحدهای احیا و فولادسازی، توانسته به جایگاه نهم جهانی برسد؛ جایگاهی که اهمیت استراتژیک این صنعت را در اقتصاد ایران دوچندان کرده است. با این حال، تکیه بر صادرات محصولات خام و نیمهساخته، فشار رقابتی بازارهای منطقهای و الزامات محیطزیستی جدید جهان، ضرورت تدوین یک نقشه راه جامع برای افزایش تولید و صادرات را برجسته میکند.
اولین محور این نقشه راه، حرکت از فروش مواد اولیه و نیمهنهایی به سمت تولید محصولات با ارزش افزوده بالاست. بازارهای جهانی برای محصولات تخصصی نظیر ورقهای گرم و سرد، ورقهای پوششدار، لولههای API و فولادهای آلیاژی تقاضای پایدار و سودآوری بیشتری دارند. ارتقای خطوط نورد، بهروزرسانی تجهیزات کنترل کیفیت، توسعه آزمایشگاههای معتبر و اخذ استانداردهای بینالمللی، پیشنیاز ورود پایدار به این بازارهاست.
دومین محور، انطباق با استانداردهای نوین محیطزیستی—بهویژه الزامات انتشار کربن—است. مقرراتی مانند سازوکار «مالیات کربن مرزی» اروپا باعث میشود صادرکنندگان فولاد ملزم به ارائه دادههای دقیق از میزان انتشار CO₂ در مراحل تولید باشند. پیادهسازی کامل سیستم MRV (Measurement, Reporting, Verification – اندازهگیری، گزارشدهی و تأیید انتشار گازهای گلخانهای)، کاهش مصرف انرژی، بازیافت حرارت و حرکت تدریجی به سمت فناوریهای کمکربن در واحدهای فولادی کشور، هم مانع تحمیل هزینههای اضافی به صادرات میشود و هم جایگاه ایران را در بازارهای با استاندارد بالا حفظ میکند.
تأمین باثبات انرژی و مواد اولیه، سومین رکن تقویت ظرفیت صنعت فولاد است. محدودیت گاز در زمستان و برق در تابستان، بهطور مستقیم تولید را مختل میکند. احداث نیروگاههای اختصاصی، سرمایهگذاری در انرژی خورشیدی و بادی، مدیریت هوشمند مصرف انرژی و افزایش سهم قراضه در کورههای قوس الکتریکی از مهمترین راهکارهاست. تکمیل زنجیره معدن تا آهن اسفنجی و گندلهسازی نیز میتواند امنیت تولید را تثبیت کند.
در کنار این موارد، توسعه زیرساختهای حملونقل و تسهیل تجارت خارجی نقش حیاتی دارد. گسترش ظرفیت بنادر تخصصی فولاد، بهبود خطوط ریلی، انعقاد قراردادهای حمل دریایی بلندمدت و کاهش هزینههای لجستیک داخلی، قیمت تمامشده صادرات را رقابتیتر میکند. همچنین تنوعبخشی به بازارهای هدف—از کشورهای همسایه تا جنوب شرق آسیا و آفریقا—و استفاده از شیوههای پرداخت جایگزین در شرایط محدودیتهای بانکی، به ثبات صادرات کمک میکند.
در سطح کلان، تقویت شفافیت، بهبود حاکمیت شرکتی و فراهمکردن مشوقهای هدفمند برای ورود فناوریهای سبز و سرمایهگذاری خارجی، مسیر توسعه بلندمدت این صنعت را هموار میسازد.
با اجرای این راهکارها، ایران میتواند ضمن حفظ جایگاه نهم جهانی، سهم صادرات خود را افزایش داده و صنعت فولاد را به یکی از موتورهای پایدار رشد اقتصادی تبدیل کند.
