سارا اسلامی 
تجارت‌نیوز گزارش می‌دهد:
استارتاپ‌ها چگونه ارزش‌گذاری می‌شوند؟
بسیار شنیده می‌شود که ارزش‌گذاری استارتاپ‌ها بیش از آنکه علم باشد، هنر است. این امر به معنای آن است که ارقام و فرضیات به کاررفته در فرایند ارزش‌گذاری باید فراتر از خروجی ساده‌ای از یک سری محاسبات عددی بوده و حامل حقیقت پشت کسب وکار نیز باشند.
به گزارش تجارت‌نیوز ، در این مقاله به همین موضوع پرداخته شده است. منطبق بودن پیش‌بینی‌های آینده با عملکرد گذشته و حال کسب و کار، هم‌خوانی آن با پتانسیل‌های بازار و همسویی با روند طی شده توسط نمونه‌های مشابه موفق در واقع الزامات پیاده‌سازی همین ظرافت و دقتی است که از آن به هنر یاد شده است.
ماهیت متفاوت کسب و کارهای دیجیتال و در نتیجه عدم امکان استفاده از ضرایب سود در ارزش‌گذاری آنها توجیه‌گر استفاده از ضرایب غیرقابل اتکا مانند ارزش شرکت به تعداد شهرهای تحت پوشش، ارزش به ازای راننده یا مشتری نیست؛ چرا که فرضیات متنوع استفاده شده برای محاسبه این ضرایب، خطا و ناهمگونی را وارد محاسبات می‌کند که موجب می‌شود ارزش به دست آمده از قابلیت اطمینان بالایی برخوردار نباشد.
ارزش‌گذاری با استفاده از روش ضرایب درآمد
به باور بسیاری از متخصصان، ارزش‌گذاری با استفاده از روش ضرایب درآمد با توجه به سودآور نبودن کسب و کارهای استارتاپی و امکان‌پذیر نبودن استفاده از ضرایب سود یکی از ساده‌ترین، قابل اتکاترین و متداول‌ترین روش‌های ارزش‌گذاری است.
از این‌رو در ادامه تلاش شده است هر یک از دو پلتفرم اسنپ و تپسی با استفاده از مرتبطترین ضرایب درآمد خود ارزش‌گذاری شوند.
ارزیابی میزان قیاس‌پذیری ضرایب
ارزیابی میزان قیاس‌پذیری و استفاده صحیح از ضرایب ارزش‌گذاری به دست آمده از نمونه‌های مشابه، به اندازه انتخاب این ضرایب اهمیت دارد. چرا که اعتبار، کیفیت و قابلیت اتکای نتایج بدست آمده را محک می‌زند.
ارجحیت استفاده از ضرایب دریافت شده از شرکت‌های بورسی مشابه در صورت امکان : با توجه به اینکه اطلاعات مرتبط با جزئیات معاملات خصوصی معمولاً کامل منتشر نمی‌شود و حتی در مواردی نیز حاوی اطلاعات غیرموثق و شایعات هستند، ضرایب حاصل از معاملات و اطلاعات کسب‌وکارهای حاضر در بازار سرمایه دقیق‌ترین و شفاف‌ترین ضرایب موجود هستند که با استفاده از خرد جمعی تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران اصلاح و تدقیق شده‌اند.
پس از آن ضرایب معاملاتی که بلافاصله پیش از عرضه اولیه انجام شده‌اند را می‌توان مرتبط دانست. به این دلیل که ضرایب پیش از عرضه بر روی ارزش‌گذاری زمان انتشار سهام اثر خواهند داشت و لذا با دقت و حساسیت بیشتری انتخاب می‌شوند.
در نهایت ضرایب برگرفته از معاملات خصوصی به‌ویژه معاملاتی که ماهیت استراتژیک دارند، به علت عدم افشای اطلاعات کسب و کار و جزئیات حق تقدم‌های ارائه شده به سرمایه‌گذار در زمان انعقاد قرارداد از کمترین دقت برخوردار هستند.
بالاتر بودن ضرایب معاملات خصوصی با توجه به اهمیت استراتژیک برخی سرمایه‌گذاری‌ها قابل توجیه است. به طور کلی می‌توان گفت معاملات ادغام و تملیک به دلیل خلق هم‌افزایی و منافع بلند مدتی که برای سرمایه‌گذار خواهند داشت با ضرایب بالاتری ارزش‌گذاری می‌شوند.
موقعیت و سهم بازار کسب و کار : ضرایب ارزش‌گذاری استفاده شده و استنادپذیری آنها وابسته به شرایط معامله، موقعیت رقابتی و جایگاه نسبی طرفین همان معامله است. با ثابت نگه‌داشتن سایر شرایط، در بازار رقابتی سهم بازار بیشتر پریمیوم دریافت می‌کند؛ مگر اینکه، بازیگر کوچکتر از مزیت رقابتی خاصی در حوزه کسب و کار یا فنی برخوردار باشد که موجب شود ارزش آن برای بازیگر بزرگ‌تر فرای جایگاه و سهم بازار فعلی آن باشد. به همین دلیل هر چه معامله استراتژیک‌تر باشد شرایط معامله نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد.
مقایسه‌پذیری مدل کسب و کار : پلتفرم‌های تاکسی‌آنلاین در نقاط مختلف جهان کسب و کارشان را به سایر حوزه‌های حمل و نقل مانند پیک، ارسال غذا، ارسال خواربار (Online Grocery) و حتی خودروهای بدون سرنشین توسعه داده‌اند. بنابراین مقایسه آنها بدون درنظر گرفتن میزان تنوع در مدل کسب و کار باعث انحراف ضرایب خواهد شد. برای نمونه 24 درصد درآمد اوبر از بخش‌هایی بجز تاکسی اینترنتی است که باعث می‌شود چشم‌انداز رشد متفاوتی برای اوبر نسبت به لیفت وجود داشته باشد.
بهتر است هنگام استفاده از ضرایب گرب و اوبر برای کسب و کارهای متمرکز بر تاکسی، این ضرایب به نسبت سهم درآمد سایر بخش‌های کسب و کار تنزیل شوند (در اینجا جهت حفظ سادگی محاسبات، از این جزئیات صرف‌نظر شده است که موجب می‌شود ارزش تپسی خوش‌بینانه‌تر بدست بیاید).
در جدول زیر ضرایب به دست آمده از نمونه‌های قابل مقایسه بین‌المللی با در نظر گرفتن اولویت‌بندی فوق ذکر شده‌اند و در ادامه قیمت‌گذاری دو پلتفرم تاکسی آنلاین ایرانی با انتخاب مرتبطترین این ضرایب به هر یک از آنها در دو سناریو محتمل سهم بازار آنها انجام شده است.
گرچه در محاسبه تمامی ارقام و اطلاعات این مقاله نهایت تلاش برای حفظ بی‌طرفی و دقت صورت گرفته است، رویکرد اتخاذ شده می‌تواند در بخش‌هایی قابل ارتقا به شکست جزئی‌تری باشد. برای مثال تنزیل ضرایب با توجه به شرایط اجتماعی و اقتصادی ایران، گستردگی جغرافیایی هر یک از کسب و کارها یا سایر عواملی که در این مقاله و مقاله قبلی به آنها اشاره شد.
از این رو از خوانندگان دعوت می‌کنیم با استفاده از اطلاعات گردآوری شده در این مقاله، که از منابع ارزشمند متنوع و قابل اطمینانی تهیه شده‌اند شم سرمایه‌گذاری خود را به چالش کشیده و روش ارائه شده را در صورت امکان دقیق‌تر کنند و با ما به اشتراک بگذارند.
تجارت‌نیوز در گزارش‌هایی با موضوعات عرضه اولیه تاکسی آنلاین ، تاکسی های اینترنتی در بورس و درآمد تاکسی های اینترنتی نیز به همین موضوع پرداخته بود.
آخرین اخبار و گزارش‌ها در حوزه استارتاپ و فناوری اطلاعات را در صفحه اختصاصی استارتاپ تجارت‌نیوز دنبال کنید.
نظرات