شرق ایران بیش از سایر مناطق با بحران آب و خشکسالی دست و پنجه نرم میکنند. از یک سوی کاهش بارندگی و از سوی دیگر حقآبه هیرمند که در بند هزاران اما و اگر است. بررسی آمارها نشان میدهد استان خراسان رضوی کمترین بارندگی را در سال آبی گذشته ثبت کرده و با خشکسالی بسیار شدید مواجه است.
رئیس سازمان هواشناسی کشور: بیشترین کم بارشی در استان خراسان رضوی اتفاق افتاد، همچنین در استانهای واقع در دامنههای جنوبی رشته کوه البرز شرایط خوب نبود.
مرکز مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در گزارشی به بررسی راهکارهای صرفهجویی آب در کشاورزی پرداخت. در این گزارش آمده، بسیاری از نقاط جهان حتی در مناطقی که زمانی آب فراوانی داشتند، مانند آسیای جنوب شرقی، شکاف بین عرضه و تقاضای آب به دلیل رشد جمعیت، رشد اقتصادی و تقاضای مرتبط با محصولات کشاورزی پرآببر (مانند گوشت) به سرعت در حال افزایش است.
بررسی میانگین بارش کل کشور از ابتدای سال آبی جاری تا انتهای خردادماه نشان میدهد از مجموع 31 استان کشور، 22 استان با کاهش بارش مواجه شدند. بنا بر گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، به دلیل افت بارشها در نوار شمالی کشور، افت تولید محصولات کشاورزی و چالش تامین نیازهای این بخش محتمل است. در استان گلستان هم به دلیل حجم کم ذخایر سدها و عملا خشک شدن آنها، انتظار میرود شاهد وقوع تنش آب شرب باشیم.
بنا بر آخرین آمارها از ذخایر سدهای کشور، درصد پرشدگی 16 سد، زیر 50 درصد است. موجودی مخزن سدهای استان گلستان صفر شده و سد رودبال در استان فارس نیز فقط 2 میلیون مترمکعب آب دارد.
بررسی آخرین گزارش از وضعیت بارندگی و ذخایر سدهای کشور نشان میدهد که با وجود ریزشهای جوی اخیر، همچنان برخی استانها با کاهش جدی بارندگی مواجهاند. ضمن اینکه حجم آب 18 سد کشور نسبت به سال گذشته 25 تا 75 درصد کاهش پیدا کرده است.
با وجود آنکه طی روزهای ۱۷ تا ۱۸ خرداد، ایستگاه هواشناسی میگون با ۳۷.۵ میلیمتر بارش بیشترین میزان بارندگی را ثبت کرد اما دادههای آماری، استان تهران را چهارمین استان درگیر خشکسالی معرفی میکند.
در روزهای اخیر عباسعلی نوبخت، معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت که با حکمرانی درست آب و با در نظر گرفته بارندگی سالانه میتوانیم آب مورد نیاز 2 میلیارد نفر را تامین کنیم. این گزارش به راستیآزمایی این ادعای جدید در دولت رئیسی میپردازد.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی میگوید: «بارشهای فصل بهار، کمبود بارندگی در کشور را جبران نمیکند. نیمه شمالی و شرقی کشور با کمبود شدید بارندگی مواجه هستند و ذخایر برخی از سدها نسبت به سال گذشته کاهش قابل توجهی داشته است. برخی از شهرها از جمله تهران و البرز امسال با تنش آبی مواجه هستند.»
سخنگوی صنعت آب نسبت به بروز سیل و طغیان رودخانه ها در دو هفته اول فروردین هشدار داد و توصیه کرد که از اتراق در مناطق پست و کم ارتفاع و در مسیل ها و حاشیه رودخانه ها جدا خودداری شود.
قرار است از سال آینده در برنامهای چهار ساله، یک میلیارد اصله نهال در کشور کاشته شود؛ برنامهای با عنوان طرح کاشت یک میلیارد درخت. برخی از فعالان محیط زیست این طرح را نمایشی و غیرکارشناسی میدانند. علت انتقادات به این طرح چیست؟
نرخ فرونشست در ایران پنج تا هفت برابر متوسط جهانیست. آماری که نشاندهنده ته کشیدن منابع آب در کشور است. محمد فاضلی، پژوهشگر آب و توسعه میگوید: «اگر به دنبال راهحلهای یکخطی یا راهحلهای سادهای مثل انتقال آب باشیم، قادر به حل بحران آب نخواهیم بود.»
ریزشهای جوی اخیر کمبود آب در کشور را جبران نکرد. میزان بارندگی تاکنون نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته 11 درصد کاهش را نشان میدهد. بیش از نیمی از مخازن سدهای کشور نیز همچنان خالی است.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی درباره بحران آب تهران میگوید: «با توجه به میزان بارندگی، برداشت از چاهها برای تامین آب تهران چالشهای زیادی ایجاد میکند. نظارتی هم روی برداشت از رودخانههای اصلی نیست. در همین حال مسئولان از ساختوسازهای جدید خبر میدهند که اشتباه فاحشی است.»