با تداوم اعتراضات برخی از جامعهشناسان ریشههای آن را بررسی کردهاند. آنطور که آنها میگویند علت این اعتراضات را باید در سالها بیتوجهی به خواستههای معترضان جستوجو کرد. خواستهها و سوالاتی که طی سالها به آنها پاسخی داده نشد و حالا اینگونه بروز یافته است.
بر اساس گزارشی که در سال ۹۵ انجام شد، ۸۲ درصد خانوارها در بیش از ۷ گروه (ناامنی تغذیهای متوسط) و ۴۵ درصد خانوارها در بیش از ۱۰ گروه (ناامنی تغذیهای شدید) از ۱۴ گروه غذایی، دچار کممصرفی هستند.
گردشگری در ایران حال و روز خوبی ندارد. آنها که سفر خارجی میرفتند حالا به سفرهای داخلی میروند. آنها که گردشگری داخلی با کیفیت بالا داشتند حالا به گردشگری ارزان روی آوردند. رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی میگوید: «الگوی سفر مردم تغییر کرده است. برخی دیگر توان سفر خارجی ندارند و گردشگری داخلی را انتخاب کردهاند. برخی هم ۱۰ تا ۲۰ نفره خانه میگیرند تا هزینههای سفر را کم کنند.»
مرتضی افقه، کارشناس اقتصادی میگوید: «سال ۱۴۰۰ از نظر فقر نسبت به سه سال گذشته بدترین سال بود. اگر توافق برجام صورت نگیرد در سال آینده وضعیت بدتر میشود.».
خرید و فروش اعضای بدن در ایران سالهاست که انجام میشود. حالا رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی گیلان گفته: «بهدلیل فقر و مشکلات مالی تعداد متقاضیان فروش کلیه افزایش پیدا کرده است.» اما چرا ایرانیان برای فروش کلیه به عراق میروند؟
خرید و فروش اعضای بدن سالهاست که رواج دارد اما حالا فقر و مشکلات مالی آن را افزایش داده است. حالا برخی از ایرانیان برای فروش کلیه راهی عراق میشوند تا آن را به قیمتی گرانتر از ایران بفروشند.
نرخ بیکاری در تابستان امسال نسبت به بهار گذشته افزایشی بوده است و از سوی دیگر درآمد برخی، کفاف هزینههای جاری آنها را نمیدهد. شرایطی که چهره جدیدی از فقر در جامعه نشان میدهد؛ از درمان قسطی تا ویلچرفروشی معلولان.
طبق نتایج یک پژوهش معتبر، در دهه ۹۰ تعداد فقرای ایران دو برابر شده و چهار میلیون نفر دیگر نیز به زیر خط فقر بینالمللی ( ۵/ ۵ دلار در روز) سقوط کردهاند. حدود هشت میلیون نفر هم از طبقه «متوسط» به طبقه «متوسط رو به پایین» رفتند.
سرانه مصرف گوشت، برنج و لبنیات ایرانیان کاهش داشته است. آخرین بررسیها هم نشان میدهد در سال ۹۷، شرایط اقتصادی به گونهای بوده که هفت دهک جامعه نتوانستهاند کالری مورد نیاز خود را تامین کنند. حالا سوال اینجاست که آیا ایرانیان با سوءتغذیه مواجه هستند؟