آنچه از این شرایط برمیآید این است که بازار سرمایه به دلیل مشکلات ساختاری و بیاعتمادی عمومی، همچنان در وضعیت ناپایداری به سر میبرد. برای آنکه این بازار بتواند به یک مسیر پایدار و شفاف دست یابد، نیاز به تغییرات اساسی و اصلاحات ساختاری در سیاستهای اقتصادی و بازارهای مالی کشور است. تا زمانی که این اصلاحات به وقوع نپیوندد، نمیتوان انتظار داشت که بازار سرمایه در شرایط فعلی به ثبات واقعی دست یابد.
اساسا تغییرات سیاسی و اقتصادی میتواند بازار بورس را تحت تأثیر قرار دهد و باعث نوسانات شدید قیمتها شود. در این حالت حتی سهامی با پتانسیل بنیادی بالا در چنین شرایطی ممکن است تحت فشار فروش قرار گیرند، زیرا بسیاری از سرمایهگذاران در مواقع عدم اطمینان ترجیح میدهند که از ریسکهای بازار بکاهند
در مجموع، آنچه در حال حاضر بیش از هر چیز دیگری بر بازار سرمایه سایه افکنده، نبود ثبات در سیاستها، شرایط اقتصادی پیچیده و چالشهای بینالمللی است. برونرفت از این وضعیت، نیازمند برنامهریزی دقیق، اصلاحات بنیادین و تصمیمات قاطعانه در بورس است تا شاید بتوان مجددا اعتماد سرمایهگذاران را جلب کرده و بازار را به سمت تعادل و رشد هدایت کرد.
انتشار اوراق طلا در مرکز مبادله طلا و ارز از نظر ضرورت و هزینه - فایده آن نیز قابل تامل است. با توجه به ابهاماتی که در فلسفه و چگونگی تشکیل مرکز مبادله ارز و طلا وجود دارد مشخصا یک تداخل کاری با یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه یعنی بورس کالا توسط این مرکز ایجاد شده است که ضمن جلوگیری از توسعه مناسب بخشهای مختلف اقتصادی کشور، موجب موازی کاری و هدررفت سرمایه مردم شده و هزینه مضاعفی به اقتصاد کشور تحمیل میکند.
به هر حال هفته گذشته، بازار سرمایه یکی از مهمترین حامیان خود را از دست داد و بورس با ابهامات عمده بویژه در زمینه تغییر ریل سیاستهای اقتصادی یا ماندن در همان ریل سابق در دوران تصدی همتی، تنها ماند. هفته گذشته بازارهای موازی مانند طلا، سکه و ارز با نوسانات زیادی مواجه نبودند و همین امر موجب شد تا روند خروج سرمایه از بورس و گسیل به سمت این بازارها کمی کند شود.
بازدهی منفی بورس در هفته گذشته گویای آن است که بازار مذکور تا چه میزان متاثر از ریسکها و شوکهای بیرونی میتواند تغییر مسیر دهد. بررسی رفتار معاملهگران طی روزهای اخیر نیز نشان میدهد که در برخی روزها صندوقهای درآمد ثابت میزبان خوبی برای پولهای سرگردان شدند؛ استراتژیای که از تردید سرمایهگذاران خبر میدهد. «بورسهراسی» در حالی میان سرمایهگذاران موج میزند که متهم اصلی وضعیت مذکور، «عدم قطعیتهای حاکم برشرایط متغیرهای اثرگذار»، نمیگذارد چشمانداز روشنی در این بازار ترسیم شود.
با وجود آنکه قیمت محصولات پتروشیمی در تالار نقرهای بورسکالا رو به افزایش است و گندله، آهن اسفنجی، تیرآهن و میلگرد در این بازار با رقابت بالایی معامله شدند، اما نااطمینانیها از آینده بازار سهام سبب شدهاست تا بیشترین میزان از خروج پول حقیقی درمیان صنایع توسط صنعت فرآوردههای نفتی بهثبت برسد، پس از آن پتروشیمیها، بانکیها و فلزات اساسی با خروج پول قابلتوجهی همراه بودند.
در تحلیل تاثیر حبابهای قیمتی بر سرمایهگذاران و بررسی نقش عوامل رفتاری در بازار صندوقهای اهرمی، مشاهده میشود که در دوران نزول بازار، واکنشهای هیجانی و رفتار گلهای میان سرمایهگذاران بهسرعت موجب فشار فروش شدید میشود
به لحاظ فنی، شاخص اصلی بورس تهران پس از ثبت قله 19دیماه سالجاری و عقبنشینی از مرز 3میلیون واحد روندی رنجگونه را دنبال کردهاست. سقف این روند، محدوده 2میلیون و 850هزار واحد و کف آن محدوده 2میلیون و 730هزار واحد است.
بورس تهران بعد از مرداد ۹۹ با بیاعتمادی مضاعف سرمایهگذاران دست به گریبان است. موضوعی که با رونق چند ماهه حل و فصل نخواهد شد. به همین دلیل رشد بورس را نمیتوان پایدار توصیف کرد. اگرچه بورس در ارزندگی بهسر میبرد. اما این ارزندگی در سرمایهگذاری بلندمدت نمایان خواهد بود.
اگرچه رشد بازار در هفتههای آینده ممکن است تحتتاثیر این تحولات کُندتر از آنچه انتظار میرود باشد، مولفههای بنیادی چون تغییرات مدیریتی در شرکتهای بزرگ و تاثیر مثبت نرخ ارز میتواند چشمانداز مثبتی برای بازار به همراه داشته باشد. با این حال، پیشبینیها نشان میدهند در صورتی که ریسکهای سیستماتیک کاهش یابد و دیدگاههای مناسب در راستای حمایت از بازار اتخاذ شود، میتوان امیدوار به رشد بلندمدت بازار سرمایه بود.
وزیر پیشین اقتصاد در بسیاری از بزنگاهها از بازار حمایت کرد، این در حالی است که پیشبینیها از سیاستهای اقتصادی دولت و وزیر بعدی عامل تعیینکنندهای برای حرکت بازار به سمت رشد یا رکود است. در این میان بازار سرمایه که از ابتدای سال بازدهی حدود ۲۸درصدی را به ثبت رسانده، امیدها را برای رشد دقیقهنودی شاخص و ثبت بازدهی ۳۰درصدی در روزهای پایانی سال زنده نگه داشته است.
عبدالوحید فیاضی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: یکسری مسائل سیاسی تکانههایی را برای بازار سرمایه رقم زد که خوشبختانه واکنشهای به موقع مدیریت بازار سرمایه، باعث شد جلوی ایجاد نوسانات ناشی از آن مسائل سیاسی بر بازار گرفته شود.
با توجه به اینکه سیاستهای حمایتی از بورس در دوره همتی که اتفاقا موفق هم بود، احتمالا وزیر جدید نتواند رویکردی مشابه یا حتی رویکرد حمایتیتری اتخاذ کند، در نتیجه نمیتوان انتظار رشد قابلتوجهی از بازار سهام را داشت. احتمالا شاخص بورس در محدودههای فعلی باقی بماند و رشد چشمگیری را تجربه نکند.
عبدالناصر همتی از ابتدای تصدی وزارت اقتصاد، بارها بر لزوم حمایت از بازار سرمایه تاکید کرد و تلاش داشت با اجرای سیاستهای مختلف، اعتماد سرمایهگذاران را افزایش دهد. او در سخنرانیهای خود بورس را یکی از ارکان اصلی تامین مالی اقتصاد معرفی کرد و بر ضرورت تقویت آن از طریق سیاستهای پولی و مالی تاکید داشت.
بازار در فضایی کاملا مبهم قرارگرفته و از طرفی هم با تشدید تحریمها، تورم، کسریبودجه سالآینده، فعالشدن مکانیزم ماشه و... مواجه است. حال به این موضوعات استیضاح وزیر اقتصاد هم اضافه شد. بازار با توجه به شرایط، صبر خواهد که گزینههای پیشنهادی برای سکانداری اقتصاد چه کسانی خواهند بود!
برخی از کارشناسان معتقدند بیشواکنشی معاملهگران میتواند تا پایان سال ادامه یابد. در این سناریو با سرد شدن تب اخبار برکناری وزیر اقتصاد، بازار به محرکهای مثبت دیگر، ازجمله ارزندگی سهام، واکنش نشان خواهد دهد و در روزهای آخر اسفند و در فروردینماه میتواند مجددا بر بال رونق پرواز کند.
نماینده مجلس گفت :هاشمی نخل ابراهیمی افزود: مردم باید بدانند بورس تنها بازار واقعی است که میتوانند در آن سود کنند، چنان که همواره در دورههای بلندمدت این بازار منافع سرمایهگذاران را تامین کرده است. ضمن این که هم دولت و هم مجلس بورس را به عنوان یک بازار کاملا شفاف میشناسند.