امروز یکشنبه ۴ خرداد ۱۴۰۴ شاخص کل بورس تهران در چهل و یکمین روز کاری خود بعد از ثبت سقف ۳,۱۳۶,۴۷۷ واحد، تا این لحظه به تراز ۳,۱۲۳,۵۶۱ عقب نشینی و ۱۲۹۱۶ واحد نسبت به سقف پایین آمده است.
بررسی دقیق‌تر دلایل افت دیروز بازار سهام، نشان از تاثیرگذاری مستقیم متغیرهای غیراقتصادی دارد. مهم‌ترین عامل را می‌توان ابهامات مربوط به مذاکرات سیاسی دانست؛ متغیری بیرونی که‌بار دیگر خود را به‌عنوان عامل اصلی نوسانات پرشتاب بازارها معرفی کرده‌است.
با گذشت یک هفته پر از تردید و ابهام از آینده مذاکرات، در نتیجه اخبار مثبت از دور چهارم گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط، بازار سهام با هیجان مثبت همراه شد.
نگاهی به ارزش معاملات به تفکیک ابزار نشان می‌دهد طی روزی که گذشت بیشتر از 5.6 میلیارد برگه سهم به ارزش بالغ بر دو‌هزار و 200 میلیارد تومان توسط سرمایه‌گذاران خرید و فروش شد.
احسان عسکری، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی وضعیت بازار سهام پرداخت و گفت: بازار سرمایه در این روزها، تحت تاثیر مجموعه‌ای عوامل سیاسی قرار گرفت که جهت‌گیری کلی آن را تعیین کرده‌اند. در رأس این عوامل، تحولات ژئوپلیتیک منطقه، بهویژه اخبار مربوط به درگیری‌های نظامی در منطقه و متعاقب آن توییت‌های دونالد ترامپ درباره صلح احتمالی در منطقه، به‌شدت مورد توجه معامله‌گران قرار گرفت.
درحالی‌که نماگر اصلی تالار شیشه‌ای در ابتدای معاملات روز دوشنبه افزایش ارتفاع به بالای سطح 3میلیون و 100هزار واحد را تجربه کرده‌بود، در ادامه نتوانست بالای این سطح دوام آورد.
در ماه‌های اخیر، شاهد یک الگوی تکرارشونده در بازار سرمایه هستیم و به نظر می رسد با مهندسی خاصی از سوی برخی صندوق ها و همچنین صندوق‌های اهرمی و سهامی و برخی از حقوقی‌ها، جریان پول بین صنایع مختلف به صورت مدیریت شده جابه‌جا می‌شود. به‌طوری که برای چند روز متوالی، گروهی مانند بانکی‌ها با صف‌های خرید سنگین و حجم معاملات بالا مواجه می‌شوند، سپس این جریان به سمت گروه خودرویی، پالایشگاهی و در نهایت به سمت برخی صنایع معذنی هدایت می‌شود. یکی از معضلات اساسی که در پی این نوع رفتارهای مهندسی‌شده شکل می‌گیرد، ایجاد هماهنگی‌های پنهانی میان برخی از بازیگران بازار و تخصیص رانت به گروه‌های خاص است. این دسته از فعالین با اطلاع از سیاستهای آتی و برنامه‌ریزی‌های پشت پرده در صنایع مختلف، زودتر از دیگران اقدام به سرمایه‌گذاری یا خروج می‌کنند و از نوسانات عمدتا مصنوعی منتفع می‌شوند. این رفتار که به دور از عدالت بازار و اصول رقابت آزاد است، زمینه‌ساز بی‌عدالتی، نارضایتی عمومی و در نهایت تضعیف بازار سرمایه خواهد شد.
بورس، با توجه به ویژگی‌های ذاتی خود، همچنان از پتانسیل بالایی برخوردار است چراکه از نظر ارزش، در نقاط امنی قرار دارد و با کاهش ریسک‌های سیاسی خارجی، این پتانسیل رشد می‌تواند خود را با کسب بازده قابل‌توجه و سبقت گرفتن از سایر بازارها نشان دهد.
کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: در صورتی‌که مذاکرات با ادامه مسیر درست به نتیجه مثبت برسد و سیگنال‌هایی در مورد رفع تحریم‌های خارجی به گوش برسد، صنایعی مانند گروه خودرو و بانک که با رفع تحریم می‌توانند بیشترین نفع را ببرند، از بازدهی بیشتری برخوردار خواهند شد.
روند کلی بازار در آخرین روز هفته اخیر کمی متعادل بود و به نظر می‌رسد بازار برای ادامه روند صعودی خود به تزریق اخبار مثبت چشم دوخته است. براساس ابراز امیدواری‌ها از مثبت بودن روند مذاکرات به نظر می‌رسد بازار سبزی برای روزهای معاملاتی هفته آینده پیش رو داشته باشیم. با این وجود باید دید نتیجه دور سوم مذاکرات چگونه خواهد بود و بازار چه واکنشی به آن نشان خواهد داد.
هادی محمدپور، عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس تاکید کرد: دولت و مجلس با حمایت همه جانبه از بورس، می‌بایست مسیر را برای هدایت سرمایه‌های خُرد مردم به سمت بازار سرمایه و در ادامه، سرمایه‌گذاری آنها در بازارهای مولد هموارتر کنند.
کاهش تنش‌ها می‌تواند به تثبیت بازار ارز و طلا کمک کند، اما برای این دو بازار، اخبار مثبت مذاکرات ممکن است به کاهش قیمت منجر شود. در مقابل، بازار سرمایه از این تحولات منتفع خواهد شد. مذاکرات بعدی که قرار است شنبه آینده برگزار شود، می‌تواند خروجی‌های مثبت بیشتری داشته باشد و برای بورس جذاب محسوب شود.
با بررسی بازدهی بازارهای دارایی در ۱۴۰۳ می‌توان دریافت که چگونه پول، متاثر از ریسک‌های سیاسی و در نهایت سرگردانی از بورس تهران خارج شده؛ این در حالی است که بازدهی ۱۵۸درصدی نیم‌سکه در ۱۴۰۳ نشان می‌دهد بازارهای سنتی در بزنگاه‌‌‌‌‌هایی که به ریسک گره خورده است برنده بوده‌اند.
اما واقعیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری اثبات‌کرده که اگر بازاری زیر ارزش ذاتی مورد دادوستد قرار بگیرد قطعا دیر یا زود مورد‌توجه سرمایه‌گذاران قرارگرفته و با ورود نقدینگی مواجه خواهدشد، پس با وجود ناملایماتی که در سال‌های گذشته و بهویژه دولت سیزدهم با بازار سرمایه صورت‌‌‌‌‌گرفت انتظار می‌رود در صورت وقوع توافق هسته‌ای و کاهش تنش‌های منطقه‌ای، بورس کشورمان به مأمن خوبی برای نقدینگی مردم تبدیل شود ولی اینکه آیا بورس کشورمان شرایط جذب سرمایه خارجی را دارد نیازمند پاسخگویی به سوالات متعددی است که در واقع بخش مهمی از آن فراهم‌سازی بستر و مهیا‌کردن شرایط متناسب با ذائقه سرمایه‌گذار خارجی است.
هاتف شاملو، کارشناس بازار سرمایه، در خصوص وضعیت بازار عنوان کرد: روز گذشته بورس ایران معاملاتی با احتیاط و حالتی سردرگم داشت. فعالان بازار با نگرانی و تردید نسبت به مذاکراتی که شنبه در عمان میان ایران و آمریکا برگزار شد، رفتار کردند.
صنایع دلاری مانند پتروشیمی‌ها، فولادی‌‌‌‌‌‌ها، فلزات اساسی، معدنی‌‌‌‌‌‌ها و برخی از شرکت‌های پالایشی، درآمد اصلی خود را از صادرات به‌‌‌‌‌‌دست می‌‌‌‌‌‌آورند و قیمت‌گذاری محصولات آنها تابع بازار جهانی است. کاهش قیمت نفت و فلزات، به‌‌‌‌‌‌طور مستقیم بر سودآوری این شرکت‌ها اثرگذار است و باعث کاهش انتظارات بازار از آینده این نمادها می‌شود.
در سال گذشته، سیاستهای انقباضی دولت در کنار کاهش منابع ارزی و فشارهای بین‌المللی، منجر به رشد نقدینگی و تورم و افزایش قیمت دلار شدند. این ابهامات درکنار کاهش ارزش پول ملی و نرخ تورم بالا و رکود در برخی از بازارها بهویژه مسکن و بورس منجر شد تا نقدینگی سرگردان برای حفظ ارزش خود به سمت طلا و صندوق‌های طلا سوق پیدا کند.
