گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد تعداد مستاجران در کشور به یک‌سوم رسیده است. این در حالی‌ست که تورم بازار اجاره و مسکن هر روز در روند صعودی پیشروی می‌کند و این موضوع در آینده به بحرانی بزرگ دامن خواهد زد.
اجاره‌بها در سال 1402 تورم چشمگیری پیدا کرد و آن‌گونه که از شواهدی مانند چشم‌انداز افزایشی قیمت ملک مشخص است، تورم اجاره در سال 1403 نیز رشد افسارگسیخته‌ای را تجربه می‌کند. اما با این شرایط، مستاجران با بودجه 200 میلیونی در کدام مناطق تهران قادر به اجاره خانه هستند؟
تورم اجاره بها در سال 1402 افزایشی بی‌سابقه را پشت سر گذاشته است. از سوی دیگر، قیمت دلار نیز پس از توقفی چند ماهه حالا بار دیگر روی عدد 60 هزار تومان قرار گرفته است. با وجود این شرایط، قیمت دلاری اجاره بها اکنون چقدر تخمین زده می‌شود و چه تناسبی با حقوق کارگران دارد؟
تورم اجاره در سال 1402 رشد بی‌سابقه‌ای را پشت سر گذاشته و مدت‌هاست از تورم عمومی پیشی گرفته است. این در حالی‌ست که رئیس سازمان ملی زمین و مسکن به‌تازگی اعلام کرده است 4.5 میلیون خانوار در کشور، خانه ندارند؛ این گزاره یعنی بیش از 15 میلیون نفر در کشور وجود دارند که با تورم اجاره دست و پنجه نرم می‌کنند.
لایحه بودجه سال 1403 بیانگر آن است که اجاره‌نشین‌ها هم باید سال آینده معادل اجاره‌بهای هفت متر مربع از یک آپارتمان مالیات بدهند. این مالیات بر دستمزد به‌گونه‌ای طرح‌ریزی شده است که مستاجران تهرانی، صرف نظر از هزینه‌های مربوط به اجاره باید هشت درصد هم مالیات بپردازند.
ساخت مسکن استیجاری در برخی کشورها یکی از راه‌های کنترل بازار اجاره محسوب می‌شود و بحث آن چند سالی است در ایران هم مطرح شده است. اما حالا با وجود وضعیت بحرانی مستاجران در ایران آیا می‌توان مسکن استیجاری را مرهمی بر زخم بازار اجاره دانست؟
گیشا از اولین محله‌های مدرنی محسوب می‌شود که بعد از دهه 50 شکل گرفته‌اند. قیمت مسکن در این محله به دلیل دسترسی خوب و امکانات تجاری و سکونتی از میانگین بالایی برخودار است. اما برای خرید آپارتمان در گیشا چقدر باید هزینه کرد و برای اجاره یک واحد کوچک در این محله حداقل چقدر باید بودجه داشت؟
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی نوشت که بحران مسکن در ایران تاثیر به شدت منفی بر نهاد خانواده داشته است. در این گزارش آمده که افزایش لجام‌گسیخته هزینه‌های تامین مسکن مانعی برای ازدواج و فرزندآوری شده و تاثیر آن بر بحران جمعیتی کشور کاملا آشکار است.
گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس نشان از یافته‌هایی در خصوص بحران فراگیر دسترسی به سرپناه در کشور دارد. این یافته‌ها حاکی از آن است که سیاست‌های دولت و شهرداری برای تامین خانه در سال‌های اخیر به جای بهبود وضعیت مستاجران آنها را در شرایط سخت‌تری قرار داده است. همچنین در این گزارش از شیوع هشت شکل بی‌خانمانی به‌عنوان پدیده «بدیل اجاره‌نشینی» در شهرها نام برده شده است.
افزایش اجاره‌بها در سال جاری دولت را بر آن داشته است تا با اعمال سیاست‌هایی سعی بر کنترل بازار مسکن داشته باشد؛ سیاست‌هایی مانند تعیین سقف افزایش رهن و اجاره. اما این عوامل تا چه میزان می‌توانند بر بازار موثر باشند؟
مشاور وزیر راه و شهرسازی در حوزه مسکن گفت: طرح ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره‌بها، با افزایش نظارت‌ها بر بنگاه‌های معاملات املاک و قراردادهای اجاره از افزایش بی‌رویه اجاره‌بها جلوگیری خواهد کرد.
همزمان با آغاز فصل جابجایی و رشد دوباره اجاره‌بها، دولت نیز سیاست‌های جدیدی را در دستور کار قرار داده است؛ از راه‌اندازی گشت خانه‌های خالی گرفته تا تشویق مالکان به عقد قراردادهای دو ساله، سیاست‌هایی است که به طور جدی با چالش «قابلیت اجرا» روبروست.
آمارهای رسمی از بازار مسکن مربوط به بهمن سال گذشته است و آمار جدیدی از قیمت‌ها در این بازار از نرخ اجاره و خرید و فروش، منتشر نشده است. براساس اطلاعات مرکز آمار، تورم اجاره‌بها در بهمن 1401 برابر 41 درصد بوده است.
با فرا رسیدن ماه آخر سال و نزدیک شدن به فصل اجاره مطابق با سه سال گذشته وزارتخانه‌های اقتصاد و راه و شهرسازی وارد جلسات تصمیم‌گیری برای تعیین سقف اجاره‌بها شده‌اند، اما باید دید این طرح چقدر عملی است و وضعیت سخت بازار اجاره در سال آینده را بهبود خواهد داد؟
بسیاری از تهرانی‌ها از تصور خرید خانه در پایتخت دور شده‌اند. یک خانه با شرایط مناسب زندگی بیش از 2 میلیارد تومان آب می‌خورد. اما همچنان با روش‌هایی می‌توان با 500 میلیون تومان در تهران خانه خرید.
