سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور گفت: استانهای شرقی و جنوبی کشور از جمله سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و جنوب خراسان رضوی و مناطقی از شمال هرمزگان بیشترین تنش آبی را تجربه میکنند و کمبارشی سال جاری، همراه با برداشت آبهای زیرزمینی و وضعیت نامناسب سدها، مشکلات تأمین آب را تشدید کرده است و با وجود بارشهای نرمال در شمال کشور، سایر مناطق همچنان نیازمند مدیریت منابع و مشارکت مردم در مصرف بهینه آب هستند.
بحران آب در تهران، موضوعی است که با توجه به نوع اقلیم، ذخایر سدها و البته اقدامات مسئولان برای حل آن، قابل پیشبینی بوده است. با این حال، مسئولانی که تا مهرماه از کمک انتقال آب طالقان به تهران به رفع کمآبی سخن به میان آوردند، ناگهان متوجه شدند که همین موضوع هم کافی نیست و باید قطعی شبانه آب را به مردم تحمیل کنند. جالبتر آنکه موج رسانهای برای تشریح دقیق وضعیت آب کشور، از پنجشنبه هفته گذشته یعنی پس از سخنان رئیسجمهوری در مورد انتقال پایتخت رخ داد.
پس از اظهارات رئیسجمهوری مبنی بر احتمال جیرهبندی آب از آذرماه، این بار وزیر نیرو نیز از کاهش فشار آب تا حد صفر در شبها سخن به میان آورده است؛ سیاستی که معنایی جز قطع شبانه آب ندارد.
پاییز امسال، تهران در سکوتی از بیبارانی فرو رفته و آسمانی که باید تا این زمان از سال، دستکم چند نوبت باران را تجربه میکرد، همچنان صاف و خشک مانده است. آمارهای رسمی نشان میدهد میزان بارش در مهر و نیمه نخست آبان کمتر از یک میلیمتر بوده؛ رقمی بیسابقه که تهران را به خشکترین پاییز چند دهه اخیر رسانده است.
امروزه آب به چالشی برای دولتها تبدیل شده است. در برنامه هفتم پیشرفت تأکید شده عبور از بحران آب در ایران نیازمند تصمیمسازی هماهنگ، مشارکت مردمی و بازتعریف نقش نهادهای مسئول است؛ چرا که بحران آب، فراتر از کمبود منابع، نشانهای از شکاف میان سیاستگذاری و زندگی مردم شده است.
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا، گفت: ما همچنان آب مجازی خود را به دیگر کشورها صادر میکنیم؛ برای هر کدام از این محصولات کشاورزی که صادر میکنیم، چقدر آب مصرف شده است، به غیر از محصولات کشاورزی خیلی از محصولات صادراتی آب کشور را به شکل مجازی صادر میکنند و همه اینها باید مدیریت شود و هزینه فایده آن استخراج شود و ببینیم آیا آبی که برای تولید برخی اقلام مصرف و هزینهای که شده به درآمد و فایده آن میارزد یا خیر.
دلم به حال دکتر پزشکیان میسوزد. او دولتی ورشکسته را تحویل گرفته و در اولین سال تشکیل دولت با بحرانهای بسیار بغرنجی نیز درگیر شده است. وفاق را محور کارش قرار داده امّا زیاده خواهی طرف وفاق مجالی برای دولتش نگذاشته است.
رضا حاجی کریم، رئیس فدراسیون صنعت آب ایران، عنوان کرد: کل آبی که از طالقان به تهران میرسد حدود 80 میلیون مترمکعب در سال است. یعنی تنها هشت درصد به منابع آب تهران افزوده میشود، اما در همین حال، میزان آب «به حساب نیامده»، تلفات شبکه و برداشت غیرمجاز در تهران حدود ۲۵ درصد است.
محمد باغانی - در دنیای امروز که بحران کمبود آب، بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک، به چالشی جهانی تبدیل شده، بازچرخانی پساب شهری و صنعتی نه تنها راهکاری علمی برای حفظ منابع آبی است، بلکه فرصتی برای خلق ارزش اقتصادی و حفاظت از محیطزیست به شمار میرود. تجارب موفق بینالمللی، از سن آنتونیو تا بنگلور، نشاندهنده قدرت تلفیق فناوری نوین، پایش دقیق و مدیریت هوشمند در تبدیل پساب به منبعی پایدار است.
در حالیکه بحران کمآبی در بسیاری از استانهای کشور به مرحلهای بحرانی رسیده و سدها با کمترین حجم ذخیره در سالهای اخیر مواجه هستند، بارورسازی ابرها دوباره به صدر خبرها بازگشته است. اما آیا این روش واقعا راهحلی برای بحران آب تلقی میشود یا تنها مُسکنی کوتاهمدت برای پوشاندن ضعفهای ساختاری در مدیریت منابع آبی کشور است؟
تنها در تابستان امسال، فهرستی بلند از تالابها و دریاچههای کشور بهطور کامل خشک شدند: دریاچه ارومیه، تالابهای امدژ، حوض سلطان، دریاچه نمک، شیمبار، بختگان، گاوخونی، مهارلو، میانگران و هامون.
درصد پرشدگی سدهای امیرکبیر ۱۵ درصد، لتیان ۲۵ درصد، لار دو درصد، طالقان ۴۱ درصد و ماملو هشت درصد است. آنطور که سخنگوی صنعت آب مدعی شده، بهجز سد طالقان، بقیه سدهای تهران یا به «حجم مرده» رسیدهاند یا نزدیک به آن هستند.
ایران، سرزمینی با تاریخ و تمدن غنی، امروز با یکی از جدیترین بحرانهای خود، یعنی بحران آب، روبهرو است. تهران، پایتخت پرتراکم این کشور، در کانون این چالش قرار دارد و زنگ خطر کمبود آب در این کلانشهر به صدا درآمده است. این بحران نه تنها نتیجه تغییرات اقلیمی و خشکسالیهای بیسابقه است، بلکه حاصل سالها مدیریت ناکارآمد و مصرف بیرویه در بخشهای مختلف، بهویژه کشاورزی، محسوب میشود. در حال حاضر، بحران آب به تهدیدی چندوجهی تبدیل شده که ابعاد اقتصادی، اجتماعی و امنیتی کشور را نیز تحت تأثیر و آیندهای نامشخص را پیش روی میلیونها نفر قرار داده است.
خشکسالی و کاهش بارندگی مرتبط با تغییرات اقلیمی، سطح مخازن، دریاچهها و رودخانهها را در ترکیه به پایینترین حد بحرانی رسانده و ذخایر آب شهرهای بزرگ را به زیر آستانههای ایمن کاهش داده است.
در یکی از خشکترین مناطق جهان، شرکتی اماراتی با فناوری تبدیل رطوبت هوا به آب آشامیدنی، راهی نو برای مقابله با کمآبی ارائه داده است. این روش نوآورانه میتواند مکملی پایدار برای منابع محدود آبی منطقه باشد.
در این جهان پر از تناقض، هیدروژن سبز به عنوان راهحلی درخشان برای بحران آبوهوایی معرفی میشود. این منبع انرژی پاک که با استفاده از آب و برق تجدیدپذیر تولید میشود، از سوی بسیاری از دولتها و شرکتها به عنوان «طلای نامرئی قرن بیست و یکم» ستوده شده است. اما در پشت این وعده بزرگ، واقعیتی تلخ و نگرانکننده پنهان است: تولید هیدروژن سبز به مقادیر عظیمی آب خالص نیاز دارد؛ همان منبعی که در بسیاری از مناطق جهان در حال حاضر نیز کمیاب است.
بحران کم آبی و کاهش بارندگی در استان چهارمحال و بختیاری نیازمند توجه ویژه و برنامهریزی دقیق است. مساله فرونشست زمین به عنوان یکی از پیامدهای جدی این بحران و کاهش سطح آبهای زیرزمینی، نیازمند مدیریت صحیح منابع آب و بهینهسازی برداشت آبهای زیرزمینی است.
جدیدترین عکس ناسا از دریاچه ارومیه نشان میدهد که این دریاچه بهطور کامل خشک شده و دیگر آبی در آن باقی نمانده است. با این که بسیاری از مسئولان تلاش میکنند که علت خشکشدن دریاچه ارومیه را گردن دیگری بیندازند، باید گفت بسیاری از آنها در جریان خشکی این دریاچه دخیل هستند؛ از پیمانکاران احداث سد در حوضه دریاچه ارومیه تا کسانی که در احداث پل میانگذر کلانتری نقش ایفا کردند و نتوانستند در ستاد احیای دریاچه ارومیه اقدامی انجام دهند.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی عنوان کرده است که بحران آب باعث شده تولید پالایشگاه تهران در آستانه توقف قرار گیرد. این اظهارات نشان از نبود حکمرانی انرژی در کشور و تشدید ناترازی سوخت و انرژی با توجه به سیاستهای اتخاذشده توسط مسئولان دارد. باید گفت با کاهش تولید پالایشگاهها به دلیل کمبود آب، ناترازی بنزین و برق نیز تشدید میشود!
