با بالا گرفتن بحران خشکسالی در ایران، صدای هشدارها بلندتر از همیشه شنیده اما توپ مقصر بودن، میان نهادها و مسئولان مختلف پاسکاری می‌شود. در این میان، کمتر کسی به نقش سیاست‌های پرهزینه‌ای چون رویای خودکفایی در نابودی منابع آبی کشور اشاره می‌کند؛ رویایی که به جای تأمین امنیت غذایی، میلیاردها مترمکعب آب را به هدر داد.
خشکسالی شدید و بی‌سابقه در اروپا، همراه با ثبت دومین ماه مه گرم تاریخ در سال 2025، زنگ خطر را برای سیاره زمین به صدا درآورده است. این تحولات اقلیمی که فراتر از پیش‌بینی‌ها ظاهر شده‌اند، نشانه‌هایی نگران‌کننده از تشدید بحران آب و غذا در آینده نزدیک هستند و بر فوریت اقدامات جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی تأکید می‌کنند.
همه روش‌ها هم امکان پذیر است. حتی می توانیم آب خلیج فارس را به قله دماوند ببریم اما پرسش اصلی این است که ما قرار است چه میزان هزینه را صرف کنیم تا این تصمیم ها عملی شوند و این نوع تصمیم ها چه عوارضی خواهد داشت؟
سخنگوی صنعت آب از قرارگیری ایران در پنجمین سال خشکسالی خبر داده است. آن‌طور که از شواهد پیداست، تنش آبی در ایران سال به سال بیشتر می‌شود و اراده‌ای برای جلوگیری از بحران وجود ندارد.
به گفته معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای یزد، میزان بارندگی استان در سال آبی جاری تنها ۵۰ میلی‌متر بوده؛ رقمی که در مقایسه با ۱۴۱ میلی‌متر بارش سال گذشته، کاهش چشمگیر ۶۵ درصدی را نشان می‌دهد
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان، با اشاره به محدودیت‌های جغرافیایی و زیست‌محیطی استان گفت: منابع آبی گلستان بیشتر در مناطق جنوبی و حاشیه جنگل‌ها قرار دارند و به دلیل نبود آبخوان در شمال، انتقال آب به این مناطق ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
در سال‌های اخیر، تغییرات اقلیمی تأثیرات گسترده‌ای بر زندگی انسان‌ها گذاشته‌اند و یکی از مهم‌ترین پیامدهای آن، افزایش ناپایداری در الگوهای بارندگی است. در بریتانیا، ترکیبی از خشکسالی و بارندگی شدید به نگرانی‌های فزاینده‌ای در حوزه کشاورزی و امنیت غذایی دامن زده است.
مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک ایران گفت: با کمبود خوراک در پی خشکسالی، دامداران به کشتار دام‌های مولد و فروش آن به قاچاقچیان روی می‌آورند و این اتفاق به کمبود گوشت در نیمه دوم سال آینده می‌انجامد در نتیجه به صراحت می‌توان گفت که خشکسالی تامین گوشت کشور را تهدید می‌کند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران، با اشاره به پیوستگی‌های خشکسالی در 5 سال اخیر، گفت: این دوره از خشکسالی‌ها به‌ویژه دو سال اخیر سخت‌ترین خشکسالی ۵۰ سال اخیر محسوب می‌شود.
دیرعامل آبفای تهران: چهارمین سال خشکسالی را پشت سر گذاشته و در حال سپری کردن پنجمین سال خشکسالی هستیم، متأسفانه عدم تعادلی در میزان مصارف و منابع وجود دارد.
«بارش در تهران از جاکارتا هم کمتر است، اما سرانه مصرف‌مان 3 برابر آنجاست.» این را مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران می‌گوید؛ جایی که نه‌تنها مصرف آب بی‌ضابطه است، بلکه کیفیت منابع هم افت کرده. او معتقد است بحران آب در تهران فقط یک مسئله اقلیمی نیست؛ نتیجه سال‌ها بی‌برنامگی، ناهماهنگی نهادی است.
مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان، با اشاره به وضعیت کم‌سابقه خشکسالی در سال آبی جاری گفت: امسال یکی از خشک‌ترین سال‌ها در ۶۰ سال گذشته را پشت سر گذاشتیم و میزان آوردها، به‌ویژه در فصل پاییز، به‌طور محسوسی کاهش یافته است.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور با اشاره به کاهش بارش از ابتدای بهار گفت: طی این مدت دمای هوا نیز افزایش یافته است. این وضعیت تا پایان تابستان تداوم پیدا می‌کند.
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله به خبرآنلاین می‌گوید: «البرز و منطقه تهران در حال حاضر با تحلیل رفتن منابع آب سطحی و زیرزمینی و تبدیل بحران آب به یک چالش اجتماعی-اقتصادی در بخش‌هایی، با نمادهایی از خشکسالی هیدرولوژیک و خشکسالی اجتماعی-اقتصادی دیده می‌شود. با ادامه این روند ممکن است البرز جنوبی و پهنه پیرامون تهران طی دهه آینده به یک «منطقه نیمه‌خشک» تبدیل شود که بازگشت از آن نیازمند دهه‌ها تلاش و سرمایه گذاری است.»
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور معتقد است: وضعیت ایران از نظر خشکسالی به تدریج بدتر شده و شدت خشکسالی افزایش یافته است. دوره‌های خشکسالی نیز طولانی‌تر شده است. این موضوع قطعاً تأثیر منفی بر کشاورزی و امنیت غذایی خواهد داشت.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور گفت: پیش‌بینی همه مدل‌های عددی بیانگر از این است که پاییز سال جاری کم‌بارش و دما بالاتر از نرمال خواهد بود.
