در حالی آمارها از رشد سه برابری واردات ماشین آلات معدنی در چهار ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته حکایت دارد که بنا به اعلام انجمن واردکنندگان ماشین‌آلات معدنی، این رشد در پی ترخیص ماشین‌آلات مستعمل از گمرک بوده است.
در حالی واردات ماشین‌آلات معدنی از چندی پیش آزاد شد که گفته می‌شود تولیدکنندگان با دورنمای تولیدات آینده با دولت وارد مذاکره شده‌اند که مانع واردات ماشین‌آلات شوند. این در حالی است که تولیدکنندگان تنها می‌توانند پاسخ‌گوی کمتر از دو درصد از نیاز معدن‌کاران باشند.
معدن‌کاری دیجیتال کارایی معادن را افزایش و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین به طور چشمگیری آمار مرگ کارگران و آسیب‌های احتمالی را پایین می‌آورد. آمریکا، کانادا و استرالیا از پیشتازان عصر معادن دیجیتال هستند.
نمایشگاه معدن‌کاری دیجیتال امروز آغاز به کار کرد و تا ۲۳ شهریور ادامه دارد. دیجیتالی‌شدن معادن می‌تواند تحولی عظیم در صنعت و معدن کشور ایجاد کند اما موانعی بر سر راه این هوشمندسازی قرار دارد. علاوه بر آن معدن‌کاری دیجیتال در کنار مزایای بی‌شمار از عیب هم خالی نیست.
اکنون بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته به سمت هوشمندسازی معادن و معدن‌کاری دیجیتال پیش رفته‌اند. در حالی که معدن‌کاران ایرانی هنوز در تنگنای تأمین و واردات ماشین‌آلات هستند، آیا می‌توان امید داشت که در کشور معدن‌کاری دیجیتال اتفاق بیفتد یا هوشمندسازی معادن صرفاً یک نمایش تبلیغاتی است؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد تا سال ۹۹ حدود ۴۰۰۰ معدن کوچک غیرفعال بود، اما این آمار امروز به ۶۰۰۰ معدن غیرفعال می‌رسد. یعنی طی دو سال ۲۰۰۰ معدن دیگر غیرفعال شدند؛ به عبارت ساده‌تر یعنی هر دو روز تقریباً پنج معدن تعطیل شده‌اند.
بهرام شکوری، عضو کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران، می‌گوید: به دلیل ممنوعیت‌های داخلی، قیمت ماشین‌آلات معدنی در ایران چهار تا پنج برابر بیشتر از نرخ جهانی است. او اعتقاد دارد که با خرید کل تولیدات داخلی ماشین‌آلات معدنی مشکل واردات ماشین برای همیشه حل می‌شود.
قرار است ایران و بلاروس در تولیدات ماشین‌آلات معدنی همکاری داشته باشند. شرکت هپکو از طرف ایران می‌تواند بخشی از نیاز به ماشین‌آلات معدنی را از طریق بلاز حل کند؛ اما آیا این همکاری کافی است؟
معاون امور معادن و فرآوری مواد وزارت صمت امروز اعلام کرد که واردات ماشین‌آلات معدنی آزاد شده است. اما برخی از معدن‌کاران معتقدند که محدودیت‌ها ادامه دارد. در همین زمینه بهرام شکوری، عضو انجمن تولیدکنندگان سنگ‌آهن به تجارت‌نیوز گفت: آزاد شدن واردات از نگاه مسئولان وزارت صمت برای ما معنایی ندارد. یعنی مشکل معدن‌کاران را حل نمی‌کند.
بر اساس گفته وزیر صمت، ۱۰ هزار معدن در کشور وجود دارد، اما از نظر ذخایر و ظرفیت ۲۸ درصد از این تعداد غیرفعال است که عمدتا معادن مصالح و سنگ‌های ساختمانی است.
وضع عوارض صادراتی فولاد، موضوعی است که از ابتدای سال مورد نقد فعالان صنعتی قرار گرفت. به‌ویژه که در این مدت ایران فضای رقابتی در بازار جهانی را واگذار کرد. حال مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صمت، از احتمال تغییر نرخ عوارض صادراتی مواد معدنی خبر داده. آیا ایران بازار صادراتی معدن را هم از دست می‌دهد؟
ابلاغیه اخیر وزارت صمت مبنی بر شیوه واردات ماشین‌آلات معدنی اعتراض بسیاری از فعالان این حوزه را به دنبال داشت. چنان‌که بسیاری از معدن‌کاران این ابلاغیه را یک فرصت‌سوزی بدیهی در بهره‌برداری از معادن و در راستای حمایت از شرکتی خاص می‌دانند. با این حال رئیس خانه معدن ایران امروز از برطرف‌شدن موانع و اصلاح ابلاغیه اخیر خبر داد.
اسفند سال گذشته بود که نمایندگان مجلس در جریان بررسی لایحه بودجه سال جاری، واردات ۱۰ هزار ماشین‌آلات سنگین، ازجمله ماشین‌های معدنی را آزاد کردند. حال که دو ماه از این مصوبه می‌گذرد، معاون وزیر صمت از افزایش قیمت ماشین‌آلات معدنی خبر داد.
محدودیت‌های واردات ماشین‌آلات و افزایش هزینه‌های بهره‌برداری از معادن ایران، بسیاری از صنایع معدنی کوچک و متوسط را به تعطیلی کشاند. آن‌هایی هم که مانده‌اند با نیمی از ظرفیت خود کار می‌کنند. فعالان بخش معدن معتقدند که در صورت تداوم تحریم و عدم گشایش‌های مالی و اعتباری تعطیلی صنایع معدنی بیشتر هم می‌شود.
اعتراضات نسبت به تصرف افغانستان از سوی گروه طالبان هنوز فروکش نکرده اما موضوع دیگری در این میان مورد توجه قرار گرفته است؛ ثروت معدنی عظیمی که می‌تواند افغانستان را در موقعیت بین‌المللی برجسته‌تری قرار دهد.
در بهار امسال از بین ۱۲ محصول منتخب معدنی، ۹ محصول رشد تولید و تنها سه محصول نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افت تولید داشته‌اند که در بین آن‌ها شمش آلومینیوم، ظروف چینی و شیشه جام بالغ بر ۳۰ درصد افزایش تولید داشته و در صدر جدول هستند.
