بازار خودروی ایران این روزها در نقطهای حساس میان جهشهای ناگهانی نرخ ارز و محدودیتهای وارداتی قرار گرفته است؛ تحولاتی که هم ساختار قیمتگذاری را تحت فشار قرار داده و هم نقش سنتی خودرو بهعنوان کالای سرمایهای را کمرنگ کرده است.
رئیس اتحادیه نمایشگاهداران اتومبیل مشهد گفت: بازار خودرو پس از یک جهش قیمتی کوتاهمدت، اکنون با کاهشهای شدید به سمت قیمتهای ثابت چند ماه اخیر در حال بازگشت است و پیشبینی میشود روند افزایشی متوقف شود.
بازار خودروی ایران مدتها است در شرایط رکود تورمی بهسر میبرد، اما روز گذشته این بازار با نوسانات قابلتوجهی روبهرو شد. اما چه عواملی باعث افزایش قیمت خودرو در روز گذشته شدند و با توجه به تحولات سیاسی اخیر، چشمانداز آینده بازار خودرو چگونه ترسیم میشود؟
بازار خودروی ایران این روزها در سکوتی سنگین فرو رفته است؛ نه خریدار علاقهای به معامله دارد و نه فروشنده ریسک میکند، بیثباتی واردات و تعرفهها، بازار را در حالت تعلیق نگه داشته و کارشناسان از موج جدیدی در قیمتها در نیمه دوم سال خبر میدهند.
فعال شدن «مکانیسم ماشه» دوباره سایه تحریمها را بر اقتصاد کشور سنگین کرده است. صنعت و بازار خودروی کشور نیز از اثرات تحریمهای اقتصادی مستثنی نیستند و نگرانیها در مورد این تحریمها در صنعت خودرو نیز افزایش پیدا کرده است. البته برخی نیز اعتقاد دارند که خودروسازی کشور در دوره قبلی تحریمها به نوعی واکسینه شده و حالا این موضوع تاثیر زیادی روی صنعت خودروی کشور نخواهد گذاشت. اما ماجرا به این سادگی به نظر نمیرسد.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با انتقاد از وضعیت نابسامان بازار خودرو، گفت: عدم اجرای صحیح قانون ساماندهی بازار خودرو و بیتوجهی خودروسازان به کاهش هزینه تولید، موجب شده که مردم با خودروهای گران و بیکیفیت مواجه شوند.
معاون ارزی بانک مرکزی روز گذشته در نشست سه ساعته با مجمع کارآفرینان کشور با اشاره به ارز تخصیصی ۲۲.۲میلیارد دلار به وزارت صمت، عنوان کرده که خودرو همچنان صدرنشین ارز تخصیصی است؛ چه در بخش استفادهشده و چه در صف تخصیص.
بازار خودروی ایران ترکیبی از رقابت محصولات داخلی و مونتاژی با خودروهای وارداتی است که هر یک مشتریان خاص خود را دارند. اما در این میان باید توجه داشت که پرفروش بودن لزوماً به معنای محبوب بودن نیست.
بازار خودروی ایران سالهاست به صحنهای پرریسک و ناایمن برایمیلیونها شهروند بدل شده است؛ بازاری که حجم بالای معاملات، نبود شفافیت، فقدان زیرساختهای قانونی و بانکی و همچنین گسترش دلالی و واسطهگری، آن را به یکی از پرتلفاتترین عرصهها برای خریداران و فروشندگان تبدیل کرده است. حالا اما ابلاغ دستورالعمل «ایجاد حساب امانی خودرو» از سوی بانک مرکزی به شبکه بانکی،روزنهای تازه برای ساماندهی این بازار گشوده است.
بررسی بازار خودرو نشان میدهد که طی پنج روز گذشته قیمتها در بازار روند افزایشی به خود گرفته است. این رشد برای خودروهای داخلی ۲.۴درصد و برای مونتاژیها ۱.۱ درصد بوده است. به نظر میرسد مقاومت نسبتا طولانی که بازار خودرو نسبت به تحولات سیاسی و نرخ ارز داشته، این بار شکسته است.
عضو کمیسیون صنایع و معادن گفت: واردات خودرو میتواند بازار را اشباع کند؛ اکنون عدم توازن بین عرضه و تقاضا، باعث آشفتگی در قیمتگذاری و کیفیت خودرو شده است.
ناپایداری تصمیمات تعرفهای، اختلاف نظر دولت و مجلس و تحولات سیاسی اخیر، معاملات خودرو را به پایینترین سطح خود رسانده و آینده بازار خودرو را برای فعالان این حوزه مبهم کرده است.
یکی از تبعات انحصار در بازار خودرو، پذیرش ناگزیر هزینههای ناشی از تصمیمات و سیاستهای دولتی از سوی مصرفکنندگان است؛ هزینههایی که مشتریان خودرو، چارهای جز پذیرش آن ندارند.
بازار خودرو در ماههای اخیر تحت تاثیر بلاتکلیفی در تعیین تعرفه واردات خودرو قرار گرفته است. اما این مساله چه تاثیری بر روند معاملات بازار خودرو گذاشته است؟
پس از هفتهها رشد و نوسان قیمت، بازار خودرو وارد مسیر اصلاح قیمتی شده است. بررسی دادههای پلتفرمهای فروش نشان میدهد که در چند روز گذشته، قیمت برخی مدلهای وارداتی، مونتاژی و داخلی کاهش یافته است؛ هرچند کارشناسان هشدار میدهند این روند فعلاً شکننده است و پایداری آن وابسته به ادامه افت نرخ ارز خواهد بود.
اظهارات اخیر رئیس سازمان بازرسی در دیدار اعضای شورای رقابت با رئیس قوه قضائیه، بار دیگر موضوع عملکرد این شورا در حوزه خودرو را به کانون توجه بازگرداند. آنطور که وی اعلام کرده، شورای رقابت ۱۲۰ جلسه پیرامون ساماندهی بازار خودرو با این سازمان برگزار کرده، اما خروجی این جلسات نهتنها به ثبات و تعادل نینجامیده، بلکه نابهسامانی همچنان در بازار پابرجاست. این اعتراف تلویحی از زبان عالیترین مقام نظارتی کشور، نشان میدهد که شورای رقابت در عمل نتوانسته نقش تعیینکنندهای در یکی از حساسترین بازارهای کشور ایفا کند.
اظهارات اخیر رئیس سازمان بازرسی در دیدار اعضای شورای رقابت با رئیس قوه قضائیه، بار دیگر موضوع عملکرد این شورا در حوزه خودرو را به کانون توجه بازگرداند.
نیسان آلتیما، یکی از بزرگترین و کشیدهترین خودروهای وارداتی بازار ایران، با تحویل نخستین سری به خریداران سامانه یکپارچه وارد بازار آزاد شد. قیمت رسمی این خودرو پس از اصلاح سازمان حمایت از ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون به ۴ میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان کاهش یافت، اما میانگین قیمت در بازار آزاد حدود ۶ میلیارد تومان است.
