چطور فرزند خود را به استقلال مالی برسانیم؟

خیلی بعید است والدین به فرزندان خود علاقه نداشته باشند. آن‌ها سال‌های سال سعی کرده‌اند تا فرزندانی موفق و شاد تربیت کنند و حتی اگر به توفیق نرسیده باشند، باز هم باور دارند « برایشان هیچ‌چیز کم نگذاشتیم ». بااین‌حال داشتن فرزندانی مستقل، به‌خصوص از نظر مالی، رویایی است که این روزها برای بسیاری از والدین محال به نظر می‌رسد.

بیشتر والدین ایرانی، از فرزندان بالغ خود حمایت‌ مالی می‌کنند. خرید ماشین، کمک به خرید یا اجاره منزل، کمک‌هزینه ازدواج و هزینه‌های تحصیلی از مهم‌ترین حمایت‌هایی است که والدین ایرانی از فرزندانشان می‌کنند. فرزندهای شاغل و مجرد از اقامت رایگان، غذا و قبوضی که پرداخت می‌شوند، برخوردار هستند. این قبیل حمایت‌ها باید در پایان به استقلال مالی فرزند منجر شوند؛ اما در مواردی بلوغ مالی و استقلال کامل او را به تاخیر می‌اندازند؛ اما با چند تغییر ساده می‌توانید او را مستقل بار بیاورید.

1- کار عار نیست

برای رسیدن به استقلال مالی، مهم‌ترین چیزی که باید در فرزند خود تغییر دهید، نگرش او است. او لازم است بداند که برای شروع کار کردن نباید منتظر شغلی رویایی با حقوقی نجومی بماند. او می‌تواند کار را از هر نقطه‌ای شروع کند.

اولین شغل فرزند شما می‌تواند کار کردن در کافه، دستیاری در یک عکاس‌خانه یا رانندگی پاره‌وقت باشد. به‌عنوان پدر یا مادر باید شغل فرزند خود را محترم بشناسید و او را تنها به این دلیل که دستش در جیب خودش است، بستایید.

البته طبیعی است که مشاغل کاذب یا غیرقانونی شامل این قاعده نمی‌شوند. اگر فرزند شما به پخش مواد مخدر روی آورده باشد، درآمد، توجیه‌کننده همه‌چیز نیست.

‌‌می‌توانید به فرزند خود توضیح دهید که کار از مراحل پایین‌تر، با درآمد کم شروع می‌شود و پیشرفت و ارتقای مالی رفته‌رفته رخ می‌دهد. باید از یکجایی کار را شروع کرد. هرچه زودتر، بهتر.

2- در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم

سال‌های اولیه کار با مشکلات زیادی همراه هستند. شاید فرزند شما به زود از خواب بیدار شدن و مدتی طولانی در محل کار ماندن عادت نداشته باشد. شما می‌توانید حامی سال‌های سخت او باشید.

اجازه دهید مشکلات کاری‌اش را برای شما بگوید. با رئیس یا کارفرمای او ارتباط برقرار کنید. خستگی‌ها و ضعف‌هایش را درک کنید. اگر برای صبح بیدار شدن مجبور است زودتر به رختخواب برود، فضا را آرام نگه‌دارید. نگویید «دیگران هم کار می‌کنند، چرا به‌اندازه تو حساس نیستند؟»

برای فرزند خود رویا بسازید. خرید گوشی و کامپیوتر در سال اول کاری، خرید ماشین، خرید مسکن یا راه انداختن کسب‌وکار شخصی و ازدواج رویاهایی هستند که به او انگیزه می‌دهند.

برایش توضیح دهید که شکست، اخراج شدن و ضرر بخشی از کار هستند که ممکن است برای هرکسی پیش بیاید. مواردی ازاین‌دست نباید باعث ناامیدی و افسردگی او شوند.

برای فرزند خود رویا بسازید. رویایی که به او توان دوباره ایستادن را پس از شکست‌ بدهد.

3- فقط اندکی بی‌رحم

والدینی هستند که برای رسیدن فرزندشان به استقلال مالی او را از همه‌چیز محروم می‌کنند. اگر او غذا یا جای خواب می‌خواهد، از امروز باید کار کند! این روش به‌غیراز ایجاد نفرت‌ و از بین بردن پیوندهای خانوادگی نتیجه‌ای ندارد.

اما اندکی بی‌رحمی می‌تواند در استقلال مالی فرزند شما نقش داشته باشد؛ مثلا اگر او کار نکند غذا، لباس و جای خواب دارد؛ اما برای داشتن گوشی جدید یا پلی‌استیشن باید پول در بیاورد.

بی‌رحمی شما می‌تواند با مهربانی و خیرخواهی همراه شود. با لحنی مناسب و دوستانه می‌توانید به او توضیح دهید که خواسته‌هایش بیش از توان مالی خانواده هستند. به او راهی نشان بدهید که بتواند خودش کسب‌ درآمد کند و ملزومات و مطلوباتش را بخرد.

لازم است بداند که در صورت شکست و ناکامی، شما حامی او هستید. وحشت، تنهایی و تهدید نه‌تنها به استقلال مالی منجر نمی‌شوند، بلکه او را سرخورده و وابسته‌تر از قبل خواهند کرد.

4- ماهی یا تور ماهیگیری

این ضرب‌المثل شاید دیگر خیلی نخ‌نما شده باشد. بجای آن‌که به او ماهی بدهید، به او ماهیگیری یاد بدهید؛ اما از نظر علمی هم، حمایت سرمایه‌ای به‌مراتب بهتر از حمایت پولی است.

پدر و مادری که برای فرزندشان یک مغازه تهیه می‌کنند، خیلی موفق‌تر از آن‌هایی هستند که جیب فرزند خود را پر از پول می‌کنند. کامپیوتری قدرتمند که ابزار کار باشد، تجهیزات تولید، ملکی تجاری برای راه‌اندازی کسب‌وکار و سرمایه‌هایی ازاین‌دست او را در رسیدن به موفقیت مالی یاری خواهند کرد.

سرمایه انسانی هم کمک مفیدی است؛ مثلا برای شرکت در دوره‌های آموزشی، آزمون‌های حرفه‌ای و مهارت‌های فنی به او پول بدهید. نه برای خرید کالاهایی که به آن‌ها علاقه دارد.

صداقت، اعتماد، جسارت، آراستگی، خوش‌سخنی و خلاقیت از دیگر سرمایه‌هایی هستند که می‌توانید به فرزند خود منتقل کنید. این صفات نیکو، پیدا کردن کار و رسیدن به استقلال را برای او راحت‌تر می‌کنند.

5- نابرده رنج و گنج

نوجوان‌ها دوست دارند یک‌شبه راه صدساله بروند. یک‌دفعه به ثروت برسند و با چند سال تلاش آن‌چنان درآمدی کسب کنند که بعدازآن تنها برای تفریح به شغل خود ادامه دهند.

تغییر دادن این روحیه کار ساده‌ای نیست. هرقدر به او بگویید که بجای خیال‌پردازی، واقع‌گرا و صبور باشد، بی‌فایده است؛ اما یک مشاور حرفه‌ای می‌تواند خیلی بهتر این موضوع را مدیریت کند.

زندگی حرفه‌ای او می‌تواند دو بخش داشته باشد. یک بخش، بخش بالنده است. بخشی که شاید روزی او را به اوج ثروت و شهرت برساند. بخش دیگر اما داشتن یک شغل امن است که تا رسیدن روز بالندگی، او بتواند از پس مخارج خود بر‌بیاید.

اگر بدون کار و تلاش به او پاداش‌هایی بزرگ (پول هنگفت، خانه یا ماشین گران) بدهید، شانس استقلال مالی او را کاهش داده‌اید. کسی که ماشین 200 میلیونی سوار می‌شود نمی‌تواند با حقوق ماهیانه 2 میلیون تومان کار کند.

داشتن یک شغل امن تا رسیدن به بالندگی ضروری است، شغلی که بتواند مخارج فرزندتان را تامین کند.

6- در تعقیب رویاها

در زندگی آدم‌های موفق، یکجا به مخالفت‌های خانواده و اطرافیان برمی‌خوریم. فوتبالیستی که توپش را از والدین خود مخفی می‌کرد، خواننده‌ای که سال‌ها با نام مستعار آواز می‌خواند و بنیان‌گذار شرکتی چندمیلیاردی که وقتی به محل کار می‌رفت به مادرش می‌گفت به دانشگاه می‌رود.

همه آدم‌ها مثل هم نیستند. یکی دوست دارد خواننده شود، دیگری از رانندگی خوشش می‌آید. یکی به‌ذات فروشنده خوبی است و دیگری خوب بلد است دیگران را رهبری کند.

تنها راه رسیدن به ثروت، شغل‌هایی مثل پزشکی یا حقوق نیست. وال‌مارت (Walmart) یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های دنیا، در صنعت خرده‌فروشی فعال است. اگر فرزند شما به داشتن کافی‌شاپ عشق می‌ورزد، می‌تواند در این حرفه خیلی موفق‌تر از کسی باشد که از سر اجبار مهندسی هوا-فضا می‌خواند.

طبیعی است که رویای فرزند شما با رویاهایی که شما در سر دارید فرق داشته باشد. او انسان دیگری است با مغز و روحی متفاوت. بجای آن‌که سعی کنید او در مسیر رویاهای شما گام بردارد، به او کمک کنید که رویای خود را بیابد و آن‌ها را تعقیب کند.

7- فرزندم، گاهی نامه بنویس

بیشتر بچه‌ها بعد از سنی، دوست دارند خانه‌ای مستقل داشته باشند. آن‌هایی که برای تحصیل به شهری دیگر می‌روند، توفیق اجباری نصیبشان می‌شود؛ اما بچه‌هایی که در شهر خودشان می‌مانند هم از «خانه مجردی» استقبال می‌کنند.

بیشتر والدین، خانه‌های مجردی را خطرناک و ناامن می‌دانند. درحالی‌که این تصور اشتباه است. اگر فرزندتان تربیت درست داشته باشد، تنهایی او را به انحراف نمی‌کشاند.

این خانه مجردی می‌تواند به محل سکونت شما نزدیک باشد. حتی شاید اتاقی در همان خانه باشد که در ورود و خروج مجزا دارد؛ اما همین‌که او در هزینه‌هایی مثل قبوض، اجاره، خوراک و مواد شوینده مشارکت داشته باشد، در بلوغ مالی‌اش تعجیل حاصل می‌شود.

نمی‌توانید برای فرزند خود آرزوی استقلال مالی کنید، بدون آن‌که استقلال او را به رسمیت بشناسید و به حقوق فردی‌اش احترام بگذارید.

8- جیک‌جیک مستانه و افکار زمستانه

روز‌هایی که فرزندتان از نظر مالی به شما وابسته بود، دلیلی برای پس‌انداز نداشت. پول بخورونمیری می‌گرفت که معمولا به ته ماه نمی‌رسید. اگر مشکلی پیش می‌آمد که به پول نیاز داشت، می‌توانست روی کمک شما حساب کند.

به همین دلیل بچه‌ها بعد از ترک خانه، به دو سه سال زمان نیاز دارند تا به پس‌انداز کردن خو بگیرند. ریشه این مشکل در تربیت نادرستی است که آن‌ها در کودکی و نوجوانی داشته‌اند.

باید فرزندتان را از دوران خوش کودکی با پس‌انداز و سرمایه‌گذاری آشنا کنید.

مثلا فرض کنید فرزند شما به هفته‌ای 100 هزار تومان پول نیاز داشته باشد. بیشتر والدین از پرداخت 110 هزار تومان خودداری می‌کنند و سعی می‌کنند با پرداخت هفته‌ای 90 هزار تومان، عقل معاش او را تقویت کنند. ‌آن‌ها نمی‌دانند که این رویکرد، روحیه پس‌انداز را در آن‌ها می‌کشد.

برای آن‌که فرزند شما با پس‌انداز و سرمایه‌گذاری آشنا شود، باید از سال‌ها قبل و از دوران خوش کودکی تربیت ‌آن‌ها را آغاز کنید.

استقلال مالی راهی برای رسیدن به آزادی مالی

امروز فرزندتان به شما وابسته است و بدون حمایت دچار مشکل می‌شود. هدف اول این است که دست او به‌طور کامل در جیب خودش برود. بتواند از عهده تمام هزینه‌های زندگی بربیاید و به‌زودی بار یک خانواده را به دوش بکشد. روزی که برای تمام مخارجش به کس دیگری وابسته نباشد، او به استقلال مالی رسیده است.

اما استقلال مالی ایستگاه آخر نیست. حالا او باید از این مقصد به سمت آزادی مالی حرکت کند. در استقلال مالی او از کسی کمک بلاعوض دریافت نمی‌کند اما برای پرداخت هزینه‌ها، به شغل و صاحب‌کارش وابسته است. اگر بیمار شود، اگر با شرکت به مشکل بخورد، اگر برای شرکت مشکلی پیش بیاید یا هر اتفاق دیگر، فرزند دلبند شما به‌شدت آسیب‌پذیر خواهد بود. آزادی مالی اما ساحلی امن است. جایی که او می‌تواند بار دیگر مثل روزهای خوش کودکی از زندگی لذت ببرد.