فاصله عدد تا واقعیت/ نرخ بیکاری چقدر با حال‌وهوای بازار کار همخوانی دارد؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، نرخ بیکاری بهار 1402 کاهش 1.0 درصدی داشته و به 8.2 درصد رسیده است. با اینحال در چند سال گذشته، بازار کار ایران و رابطه‌‌ای که بین کارگر و کارفرما حاکم است، از بی‌ثباتی و پیش‌بینی ناپذیر بودن اقتصاد ایران رنج می‌برند. نوسانات اقتصاد کلان و محیط نامساعد و البته تصمیمات عجیب متصدیان بازار کار به شرایطی دامن زده‌اند که هم کارفرما ناراضی است هم کارگر.

شامخ خردادماه هم منتشر شده و نشان از کاهش شتاب رشد فعالیت‌های اقتصادی با موانع تکراری دارد. آنچه در جای خود قابل تامل است، این است که شاخص میزان فعالیت‌های کسب‌وکار در خردادماه (57.26) نسبت به ماه گذشته (60.96) با کاهش روبه‌رو بوده و طی چهار ماه اخیر از اسفندماه (به‌ غیر از فروردین) کمترین مقدار خود را ثبت کرده است. مشکلات هم از دید فعالان اقتصادی به قوت خود باقی است. شرکت‌ها کماکان با کمبود نیروی کار دست و پنجه نرم می‌کنند که دلایل آن را می‌توان به دو دسته تقسیم‌بندی کرد؛ اول اینکه بسیاری از نیروهای جوان تمایلی به کار در سطح دستمزدهای فعلی را ندارند و دوم اینکه در مقابل خودِ شرکت‌ها تمایلی به استخدام نیروی کار خارجی با بهره‌وری بالاتری دارند.

کارشناسان بازار کار هم معتقدند آنچه در بازار کار ایران می‌گذرد، با اعداد و ارقام اعلام شده توسط مراکز و نهادهای دولتی همخوانی ندارد. حتی پیشتر حمید حاج‌اسماعیلی- کارشناس بازار کار به تجارت‌نیوز گفته بود که نرخ بیکاری سه گروه یعنی زنان، فارغ‌التحصیلان و جوانان دورقمی و حدودا بالای 40 درصد است.

نرخ بیکاری چقدر است؟

در حالی امروز نتایج طرح آمارگیری نیروی کار بهار 1402 منتشر شده که بررسی آن حکایت از این دارد که نرخ بيكاری افراد ١٥ ساله و بيشتر به 8.2 درصد رسیده است. بررسی روند تغييرات نرخ بيكاری نشان می‌دهد که اين شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ١٤٠١) ، ١.٠ درصد کاهش یافته است.

در عین حال نرخ مشارکت اقتصادی با افزایش 0.3 درصدی همراه شده و به 41.2 درصد رسیده است؛ این یعنی بهتر شدن وضعیت اشتغال.

با اینحال بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ بیکاری که در بهار امسال ثبت شده، کمترین سطح در مقایسه با سه ماهه نخست در 20 سال گذشته است.

پیشتر، انتشار آمار زمستان 1401 با واکنش‌هایی همراه شده بود. نرخ بیکاری در این فصل به 9.7 درصد رسید؛ یعنی این شاخص در مرز دورقمی شدن قرار گرفت و در عین حال رکورد سه ساله را هم شکست. این در حالیست که مقامات اقتصادی دولت رئیسی تا پیش از اعلام این آمار، نرخ هشت درصدی تابستان و پاییز سال 1401 را به‌عنوان دستاورد درخشان خود معرفی و از هر تریبونی برای مانور دادن استفاده می‌کردند.

ناگفته نماند که نرخ بیکاری کل سال قبل نیز به 9 درصد رسید.

چالش‌های کسب‌وکار باقی است

همزمان شامخ خردادماه نیز منتشر شده که نشان از کاهش شاخص میزان فعالیت‌های کسب‌وکار در خردادماه (57.26) نسبت به ماه گذشته (60.96) دارد. این اعداد و ارقام حکایت از این دارد که که طی چهار ماه اخیر از اسفندماه (به‌غیر از فروردین) کمترین مقدار از این شاخص به ثبت رسیده است.

فقدان تأمین ارز موردنیاز برای واردات مواد اولیه، نبود تعادل در بازار ارز و نوسانات شدید قیمتی، پایین بودن ارزش ریال در برابر سایر ارزها، مشکل تامین نقدینگی از بانک‌ها، تورم و افزایش قیمت‌ها، قطعی برق و گاز، قیمت‌گذاری دستوری و بدون کارشناسی دولت، کمبود نیروی کار و سیستم مالیاتی نامناسب از جمله دلایل این موضوع از دید فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در این نظرسنجی هستند.

بر اساس این گزارش، در حالی که آماده‌سازی بستر مناسب برای کارآفرینان و مدیریت فضای و کسب و کار از جمله وظایف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام شده، اما سال‌های متمادی است که کسب و کارهایی که به همت بخش خصوصی رشد کرده‌اند از حمایت کافی در بدنه سیاستگذاری برخوردار نبوده‌اند و بی‌ثباتی که در اقتصاد کلان شاهدیم، حیات آنها را تهدید می‌کند. همین شرایط سبب شده تا کارشناسان به آمار اعلامی به دیده تردید بنگرند و آنچه رقم است را دور از واقعیت بازار کار بخوانند، اما دولتمردان کماکان بر عدد و رقم برای نشان دادن کارنامه‌ای بهتر از خود اصرار می‌ورزند.