سهم زنان و فارغ‌ التحصیلان دانشگاهی در جمعیت غیرفعال باسواد مازندران؛ بالاتر از میانگین کشوری

به گزارش تجارت نیوز،

14 آبان روز ملی مازندران است. مرکز آمار امروز گزارش تکمیلی خود را از طرح آمارگیری نیروی ‌کار در تابستان 1403 منتشر کرد و به مناسبت این روز نگاهی داریم به داده‌های مربوط به استان مازندران در این گزارش. بر اساس گزارش مرکز آمار، نرخ بیکاری مازندران در تابستان امسال با 1.1 واحد درصد کاهش نسبت به بهار سال جاری، به 5.1 درصد رسیده است. نرخ بیکاری این استان همچنین نسبت به دوره مشابه سال گذشته، 1.3 واحد درصد کاهش را نشان می‌دهد.

نرخ بیکاری مردان این استان نیز از 4.1 درصد در بهار به 3.5 درصد در تابستان کاهش یافته که گویای اختلاف 0.6 واحد درصدی است. 

همچنین نرخ بیکاری زنان مازندران نیز از 15.6 درصد در فصل نخست امسال به 12.3 درصد در فصل تابستان رسیده است که کاهش 3.3 واحد درصدی را نشان می‌دهد.

از سوی دیگر، مازندران در بهار امسال هفتمین استان کشور با کمترین نرخ بیکاری بود اما در تابستان، جایگاه دوم را از این نظر کسب کرده است. 

جدول اول، نرخ بیکاری و برخی شاخص‌های اقتصادی مرتبط را در کل کشور و در مازندران در سال 1402 نشان می‌دهد.

دومین جدول نیز نرخ بیکاری و برخی شاخص‌های اقتصادی مرتبط را در کل کشور و در مازندران در تابستان 1403 نشان می‌دهد.

اختلاف میان نرخ بیکاری مردان و زنان در مازندران

بر اساس گزارش‌های مرکز آمار، نرخ بیکاری مردان این استان در هر دو فصل نخست امسال، پایین‌تر از متوسط کشوری قرار داشته. نرخ بیکاری زنان اما، در فصل بهار 0.6 واحد درصد بیشتر از نرخ کشوری بوده اما در تابستان 1.9 واحد درصد پایین‌تر از آن قرار گرفته است. 

در عین حال، نرخ بیکاری مردان 15 سال و بیشتر مازندران در فصل تابستان، 8.8 واحد درصد کمتر از نرخ بیکاری زنان این استان بوده است. این اختلاف در مورد جوانان 15 تا 24 ساله به 15.5 واحد درصد و در گروه سنی 18 تا 35 ساله به 16.8 واحد درصد می‌رسد. 

گزارش‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که در تابستان امسال و در کل کشور، نرخ بیکاری مردان در این سه گروه یاد شده، به ترتیب 8.1، 10.7 و 13 واحد درصد، کمتر از نرخ بیکاری زنان بوده؛ در واقع اختلاف میان نرخ بیکاری مردان و زنان در مازندران بیشتر از کل کشور است (جدول شماره 2). 

بر این اساس، مازندران در تابستان سال جاری، دومین استان کشور با کمترین نرخ بیکاری مردان بود. در مورد نرخ بیکاری زنان اما در جایگاه نهم کشور قرار داشت.

سهم 17 درصدی زنان از شاغلان باسواد مازندران

ادامه این گزارش نگاهی دارد به شرایط اشتغال و بیکاری در جمعیت باسواد استان مازندران در سال 1402. کل جمعیت 15 ساله و بیشتر شاغل باسواد در مازندران در سال گذشته، یک میلیون و 130 هزار و 239 نفر بوده است که از این تعداد، 936 هزار و 896 نفر را مردان و 193 هزار و 344 نفر را زنان تشکیل می‌دهند.

در این میان، اکثریت این افراد در گروه تحصیلی «دیپلم/ پیش‌دانشگاهی» قرار گرفته‌اند و کمترین تعداد آنها نیز دارای مدرک تحصیلی «متوسطه/ متوسطه 2» هستند. 

سهم زنان از جمعیت شاغلان باسواد استان مازندران حدود 17 درصد است. گزارش‌های مرکز آمار این نسبت را در کل کشور حدود 16 درصد نشان می‌دهد؛ به عبارت دیگر در مازندران حدود 83 درصد و در کل کشور حدود 84 درصد شاغلان باسواد را مردان تشکیل می‌دهند. 

وجود 36800 دارنده مدرک کارشناسی بیکار در مازندران 

کل جمعیت 15 ساله و بیشتر بیکار باسواد در  مازندران در سال گذشته،  78 هزار و 802 نفر بوده است که از این تعداد، 41 هزار و 530 نفر را مردان و 37 هزار و 272 نفر را زنان تشکیل می‌دهند.

سطح تحصیلات «کارشناسی» در صدر قرار دارد و در ردیف «متوسطه/ متوسطه 2» نیز رقم صفر دیده می‌شود. 

در عین حال، سهم فارغ‌التحصیلان دانشگاهی از جمعیت بیکاران باسواد در مازندران، حدود 64 درصد است. در حالی که این نسبت در کل کشور به حدود 45 درصد می‌رسد. اکثریت فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بیکار در مازندران و کشور، مدرک کارشناسی دارند. 

همچنین سهم زنان نیز در این جمعیت به حدود 47 درصد می‌رسد. این نسبت در کل کشور حدود 33 درصد است.

سهم 75 درصدی زنان از جمعیت غیرفعال باسواد

کل جمعیت 15 ساله و بیشتر غیرفعال باسواد در  مازندران  در سال گذشته، یک میلیون و 304  هزار و 921 نفر بوده است که از این تعداد، 328 هزار و 312 نفر را مردان و 976 هزار و 609 نفر را زنان تشکیل می‌دهند.

بیشتر افراد حاضر در این گروه، دارای سطح تحصیلی «دیپلم/ پیش‌دانشگاهی» هستند و دارندگان مدرک تحصیلی «فوق‌لیسانس و بالاتر» در اقلیت قرار دارند.

در این میان، حدود 75 درصد از جمعیت غیرفعال باسواد در این استان را زنان تشکیل می‌دهند. این نسبت در کل کشور به حدود 72 درصد می‌رسد. همچنین، حدود 25 درصد از این جمعیت نیز فارغ‌التحصیل دانشگاه هستند؛ در حالی که گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که این نسبت در کل کشور به حدود 21 درصد می‌رسد.

حضور اکثریت شاغلان در بخش خدمات

بر اساس جدیدترین گزارش مرکز آمار، بیشتر شاغلان استان مازندران در بخش خدمات فعالیت می‌کنند و پس از آن، بخش‌های صنعت و کشاورزی قرار می‌گیرند. در کل کشور نیز همین ترتیب برقرار است. در عین حال، سهم بخش‌های خدمات و کشاورزی در اشتغال مازندران از متوسط کشوری بیشتر و سهم بخش صنعت پایین‌تر است. 

در این میان، زنان مازندران حضور کمرنگی در بخش صنعت دارند که از متوسط کشوری پایین‌تر قرار گرفته. همین شرایط در سال 1402 و در بهار سال جاری نیز وجود داشته است (برای اطلاعات بیشتر، مطالعه گزارش سهم ۱۵ درصدی اشتغال زنان مازندران در بخش صنعت پیشنهاد می‌شود).

از سوی دیگر، بخش خصوصی نیز نسبت به بخش عمومی، سهم بیشتری را از اشتغال استان مازندران به خود اختصاص داده که در هر سه گروه کل، مردان و زنان، بیشتر از میانگین کشوری است. 

در این میان، بیشتر شاغلان استان مازندران بر خلاف کل کشور، در بخش غیررسمی اقتصاد فعالیت می‌کنند. 

بر اساس تعریف مرکز آمار، بخش غیررسمی (در مقابل بخش رسمی)، شامل واحدها و بنگاه‌هایی می‌شود که اساسا به منظور ایجاد اشتغال و درآمد برای خود، در زمینه تولید کالا و خدمات فعالیت می‌کنند. این واحدها غالبا در چارچوب مقررات تشکیل نشده‌اند یا با تشکیلات کوچک و بدون تفکیک بین کار و سرمایه به عنوان عوامل تولید، در سطح کوچک عمل می‌کنند. به عبارت دیگر، آنها معمولا حساب و کتاب و یا حسابداری ندارند و اندازه بنگاه از نظر تعداد شاغلان، کمتر از سطح تعیین شده در مقررات کشور است. این بنگاه‌ها غالبا، مطابق مقررات و قوانین ثبت نشده یا جواز کسب و کار دریافت نکرده‌اند.

اشتغال غیررسمی (در مقابل اشتغال رسمی) نیر عبارت است از اشتغال کارکنان مستقل، کارفرمایان، کارکنان شرکت‌های تعاونی تولیدی بخش غیر رسمی، تمامی کارکنان فامیلی بدون مزد و حقوق‌بگیرانی که از نظر قانونی یا در عمل، زیر پوشش قوانین کار و مزایای تامین اجتماعی و استخدامی (از قبیل مالیات بر درآمد، تامین اجتماعی، یا مزایای استخدامی، مرخصی استحقاقی و مرخصی استعلاجی با مزد) قرار ندارند.

تورم مازندران؛ پایین‌تر از میانگین کشوری

تورم نیز یکی از شاخص‌های مهم اقتصادی در کشور است. گزارش مرکز آمار از شاخص قیمت مصرف‌کننده در مهر سال جاری نشان می‌دهد که نرخ تورم ماهانه و سالانه در مازندران پایین‌تر از متوسط کشوری قرار دارد و تورم نقطه به نقطه هم‌اندازه آن است. مازندران دهمین استان کشور با کمترین تورم سالانه محسوب می‌شود. 

برای اطلاعات بیشتر، مطالعه گزارش چالش بیکاری زنان و فارغ التحصیلان دانشگاهی در یزد پیشنهاد می‌شود.