طرح بنزین پتروشیمی به کجا رسید؟/ بحرانی که از دولت سیزدهم به ارث ماند

به گزارش تجارت نیوز،

مرتضی شاه‌میرزایی به تازگی اعلام کرد اولویت حوزه پتروشیمی تولید بنزین نیست و پیرو بحران به‌وجودآمده در زمینه سوخت، پتروشیمی‌ها به تولید بنزین روی آورده‌اند.

او همچنین مدعی شده تولید بنزین به وسیله پتروشیمی‌ها ارزش افزوده بالایی ندارد و به همین دلیل تنها به صورت موقت به این حوزه ورود شده است.

بنزین پتروشیمی سیاستی بود که از دولت‌های نهم و دهم پایه‌گذاری شد و مسئولان هر بار با ناترازی بنزین مواجه می‌شدند، به تولید بنزین پتروشیمی روی آوردند. در دولت سیزدهم خبری مبنی بر اعلام آمادگی پتروشیمی‌ها به منظور تولید بنزین منتشر شد که حواشی بسیاری به راه انداخت؛ از صحبت درباره تفاوت بنزین متانولی با بنزین موسوم به احمدی‌نژادی گرفته تا بحث‌ها درباره تشدید آلودگی هوا.

ناترازی بنزین یا مشکل صادرات متانول؟

در واقع شاه‌میرزایی ادعا کرده موضوع تولید بنزین به وسیله پتروشیمی‌ها در دولت سیزدهم به دو منظور بوده است. یک موضوع جلوگیری از صادرات متانول به عنوان یک محصول با ارزش افزوده پایین و موضوع دیگر حل معضل ناترازی بنزین کشور؛ اما پرواضح است که این سیاست به‌هیچ‌وجه راه‌حل منطقی برای هر دو مورد نبوده و تنها اقدامی بود که بتواند بحران را به تعویق بیندازد.

متانول یکی از محصولات پتروشیمی است که به عنوان خوراک در واحدهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد و یکی از فراورده‌های صادراتی مهم به شمار می‌آید. به نظر می‌رسد پس از کاهش سود به دلیل ارزش افزوده پایین و تولید انبوه متانول و ترس از افت قیمت آن به سبب پیشی گرفتن تولید از تقاضا، متانول‌سازها به تولید بنزین روی آورده‌اند.

حال شاه‌میرزایی ادعا کرده این اقدام اصلاً ارزش افزوده بالایی برای این صنایع ایجاد نکرده و تنها برنامه‌ای کوتاه‌مدت بوده است.

متانول با قیمت‌های پایین صادر می‌شود و از سوی دیگر همچنان این فراورده به صورت انبوه تولید می‌شود. به نظر می‌رسد این اقدام نه‌تنها در حکم مسکنی برای بحران بنزین بوده، بلکه به دلیل کاهش سود متانول‌سازها و بدون توجه به مشکلات عرضه با قیمت ناچیز در بازارهای جهانی، مسکنی برای این بحران نیز بوده است.

تعویق بحران بنزین

حل بحران بنزین در ایران تاکنون بارها عقب افتاده است. تولید بنزین پتروشیمی با طرح ضربتی دولت‌های نهم و دهم، مشکلات متعددی محیط‌زیستی به وجود آورد. از سوی دیگر به دلیل کیفیت نامناسب بنزین تولیدی در آن دوره، روند سوخت‌رسانی و استهلاک خودروها با مشکلات متعددی روبه‌رو شد.

در دولت سیزدهم پس از زمزمه‌های بازگشت بنزین پتروشیمی، بارها درباره تفاوت این بنزین نسبت به بنزین تولیدشده در پتروشیمی‌ها در دولت‌های نهم و دهم سخن به میان آورده شد. اما کارشناسان متعددی راجع به تفاوت تولید بنزین در پالایشگاه و پتروشیمی و استانداردهای آن اظهارنظر کردند.

روی آوردن به تولید بنزین از متانول، هرچند نسبت به بنزین تولیدشده به وسیله هیدروکربن‌های آروماتیک مثل بنزن و تلوئین آلایندگی کمتری دارد، اما اساساً طرحی به منظور تعویق بحران بوده است.

متانول تولیدی در کشور با قیمت‌های ناچیز صادر می‌شد و به جای صادرات این محصول، آن را تبدیل به محصول با ارزش افزوده بالاتری مانند بنزین کردند؛ هرچند این محصول نسبت به دیگر فراورده‌های پتروشیمی، ارزش افزوده کمتری دارد و به‌صرفه نیست. مسئولان در شرایط تحریم و در مواجهه با بحران‌های مدیریتی و قیمتی در حوزه بنزین، به انواع راهکارها برای تولید بنزین روی آورده‌اند که اساساً هیچ یک قادر به حل بحران نبود.

بحران در حوزه پتروشیمی و بنزین

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در روزهای آخر کاری خود تازه به فکر بحران بنزین و نفت افتاده است. او اظهار کرد ایران از ظرفیت‌های منطقه‌ای بسیاری در واسطه توسعه صنعت پتروشیمی برخوردار است و باید به این ظرفیت‌ها توجه داشت. چطور می‌توان به فکر توسعه این صنایع بود و از سوی دیگر به سمت هر راهکار کوتاه‌مدتی که ارزش افزوده پایینی دارد نیز حرکت کرد؟

توسعه صنعت پتروشیمی و حل بحران بنزین، دو اقدام ضروری در ایران است و مسئولان اگر نتوانند فکری اساسی برای این دو حوزه بکنند، هر روز به بحران‌ها افزوده می‌شود. دولت سیزدهم نیز بدون توجه به این دو بحران، با راهکارهای ناپایدار و کوتاه‌مدت سعی داشت بر این موضوعات اساسی سرپوش بگذارد.

برای مطالعه بیشتر صفحه سوخت و انرژی را دنبال کنید.