افزایش ریسک ابرتورم با اظهارات جدید رئیس بانک مرکزی / سیاست‌های همتی چه خطراتی دارد؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، پویا ناظران، اقتصاددان در اظهارات جدید خود در ابتدا به مواضع اخیر عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی پرداخت و گفت: با کنار هم گذاشتن چهار نوشته اخیر آقای همتی، به نظر می‌آید ایشان در حال زیگزاگ زدن بین «عملیات بازار باز» و «نظریه پولی مدرن» هستند و این نگرانی‌هایی در مورد ریسک ابرتورم در آینده ایجاد می‌کند.

وی قبل از تحلیل اظهارات رییس کل بانک مرکزی، در خصوص «نظریه پولی مدرن» نوشت: «نظریه پولی مدرن» می‌گوید مادامی که تورم زیر دو درصد است، دولت می‌تواند بدون نگرانی از میزان بدهی‌اش، اوراق خزانه منتشر کند، و بانک مرکزی باید تا جایی پول چاپ کند و این اوراق خزانه را بخرد تا قیمت‌ اوراق از یک میزان خاصی کمتر نشود. این یعنی، اولا اوراق خزانه دولتی بدون ریسک می‌شوند، چون همیشه بانک مرکزی مشتری آن است، ثانیا بانک مرکزی با خرید نامحدود اوراق خزانه، در عمل نرخ این اوراق را تثبیت می‌کند.

رییس کل بانک مرکزی به دنبال چیست؟

وی در ادامه عنوان کرد: در فروردین ماه آقای همتی گفت که عملیات بازار باز در واقع اوراق بهادار دولتی را مشخصا به دارایی‌هایی بدون ریسک تبدیل می‌کند. این ادعای ایشان اشتباه است. «عملیات بازار باز» مطلقا چنین اثری ندارد،‌ بلکه سیاست مورد توصیه «نظریه پولی مدرن» اوراق بهادار دولتی را بدون ریسک می‌کند.

در تاریخ هفت اردیبهشت آقای همتی گفت که بانک مرکزی به‌دنبال این است که «با کمک عملیات بازار باز… با مدیریت نرخ سود کوتاه‌مدت،… نرخ تورم را به صورت پایدار مدیریت کند»؛ این پست امیدوارکننده بود، چرا که «مدیریت نرخ سود کوتاه‌مدت» با هدف مدیریت نرخ تورم، توصیف درست و دقیقی از «عملیات بازار باز» است.اما در تاریخ ۱۴ اردیبهشت ماه همتی گفت:‌ «فعال‌سازی عملیات بازار باز با هدف کنترل نرخ اوراق و کمک به دولت در انتشار اوراق خزانه‌ انجام می‌شود»؛ این پست، از دو منظر، توصیف «نظریه پولی مدرن‌» بود، نه «عملیات بازار باز».

اولا، «کنترل نرخ اوراق» هدف بانک مرکزی در چارچوب «نظریه پولی مدرن» است. اما در «عملیات بازار باز» هدف بانک مرکزی مدیریت نرخ تورم است.

ثانیا، «نظریه پولی مدرن»، بانک مرکزی را موظف به کمک به دولت در انتشار اوراق خزانه می‌کند، منتها در «عملیات بازار باز»، بانک مرکزی چنین وظیفه‌ای ندارد.

ناظران در تشریح چهارمین اظهار نظر همتی گفت: مجددا در ۲۰ اردیبهشت همتی نوشته است «اجتناب از پولی کردن کسری بودجه باید یک اصل غیرقابل مناقشه باشد»، محتوای این پست آقای همتی یک مخالفت جدی با «نظریه پولی مدرن» بود.

وی در ادامه افزود: می‌بینیم که در این چهار پست متوالی، رییس کل بانک مرکزی بین «نظریه پولی مدرن» و «عملیات بازار باز» زیگزاگ می‌زنند. می‌ترسم قصد ایشان اجرای سیاست مورد توصیه «نظریه پولی مدرن» منتها ذیل اسم و عنوان «عملیات بازار باز» باشد.

نگرانی‌ها از تصمیمات بانک مرکزی

ناظران در خصوص اشکالات اجرای «نظریه پولی مدرن» عنوان کرد: این نظریه مورد نقد عموم اقتصاددان‌ها است؛ چرا که آن را تورم‌زا می‌دانند. اما حتی طرفدارهای «نظریه پولی مدرن» هم خرید اوراق خزانه دولتی توسط بانک مرکزی را مشروط به تورم زیر دو درصد می‌کنند. لازم به یادآوری نیست که تورم کشور ما خیلی بیشتر از دو درصد است و لذا اجرای «نظریه پولی مدرن» قطعا به ابرتورم منجر می‌شود.

وی در ادامه از یک نگرانی سخن به میان آورد و بیان کرد: از سویی نگرانم اجرایی کردن «نظریه پولی مدرن» به ابرتورم منجر شود. از سوی دیگر نگرانم اجرای «نظریه پولی مدرن» به اسم «عملیات بازار باز»، همه کاسه‌وکوزه‌های ابرتورم حاصل را بر سر «عملیات بازار باز» بشکند، به‌نحوی که در آینده هم نتوانیم از «عملیات بازار باز» درست بهره‌مند شویم.

ناظران در پایان تحلیل خود را چنین جمع‌بندی کرد:

آنچه آقای همتی به اسم «عملیات بازار باز» توضیح می‌دهند، گاهی بیشتر به «نظریه پولی مدرن» شبیه می‌شود.

خیلی خوب می‌شود اگه آقای همتی نظرشان را در مورد «نظریه پولی مدرن» به‌طور صریح توضیح دهند تا ما هم بدانیم.

در شرایط کنونی کشور، اجرای «نظریه پولی مدرن» به تورم‌هایی بسیار بیشتر از تورم یک‌سال اخیر منجر خواهد شد. «عملیات بازار باز» چنان آثار مخربی نخواهد داشت، اما تا مشکل ناترازی ترازنامه بانک‌ها رفع نشود، «عملیات بازار باز» هم کارایی مثبتی نخواهد داشت.