پارتی‌ بازی شهرداری در بافت فرسوده/ سازندگان خودی دو طبقه تشویقی می گیرند

به گزارش تجارت‌نیوز ، چندی پیش مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران گفته بود در حالی که تعداد بناهای ناپایدار به 2.7 میلیون واحد رسیده، طی 17 سال گذشته تنها ۲۱۰ هزار واحد پلاک فرسوده احیا شده است. رقمی که نشان می‌داد احیای بافت فرسوده با عقب‌ماندگی جدی روبروست.

شاید همین آمار نگران‌کننده سبب شده است که شورای عالی معماری و شهرسازی ایران از بسته جدید تشویقی برای احیای بافت فرسوده تهران رونمایی کند که بر اساس آن، تا دو طبقه تراکم تشویقی و معافیت از پرداخت عوارض برای نوسازی ساختمان‌ها در نظر گرفته شده است. طرحی که البته مخاطرات بسیاری را برای بافت شهری به ویژه در تهران به دنبال خواهد داشت.

افزایش جمعیت در جغرافیایی کوچک

آن طور که محمد آیینی معاون وزارت راه و شهرسازی پیشتر اعلام کرده بود، طبق بند یک این مصوبه، تراکم‌های تشویقی موضوع این مصوبه به محلات یا نواحی که سرانه تامین خدمات عمومی آنها حداقل به میزان کافی تامین نشده باشد تعلق نمی‌گیرد. این در حالی است که هم‌اکنون نیز مناطقی از تهران که به عنوان بافت فرسوده شناخته می‌شوند با مشکلات زیادی در حوزه خدمات عمومی روبروست.

آمارها نشان می‌دهد محدوده قلمروی بافت فرسوده تهران تنها 6.1 درصد از کل مساحت 70 هزار هکتاری تهران است که 37 درصد از جمعیت این کلان‌شهر را در خود جای داده است؛ این ارقام حاکی از تراکم بالای جمعیت در این محدوده است که شامل مناطق 9 تا 16 می‌شود. حالا اما قرار است در قالب بسته تشویقی جدید برای نوسازی بافت فرسوده، بر تراکم جمعیت در این مناطق افزوده شود.

طی سال‌های اخیر نیز مسئولان و برنامه‌ریزان شهری، سیاست رشد افقی و عمودی تهران را در دستور کار داشته‌اند که البته نمی‌توان نام توسعه را بر آن نهاد؛ سیاستی که منجر به وضعیت بحرانی ترافیک، کم‌آبی، تراکم بالای جمعیت، کمبود امکانات رفاهی و آموزشی و عدم تناسب آن با جمعیت مناطق شهری تهران و موارد دیگری از این دست شده است. اکنون نیز گفته می‌شود تراکم تشویقی دو طبقه، علاوه بر تراکم قانونی تصریح‌شده در مقررات شهرسازی است که معنایی جز رشد عمودی ساختمان‌های مسکونی آن هم در محلات قدیمی با معابر باریک و غیراستاندارد ندارد.

جذاب‌کردن سرمایه‌گذاری به قیمت فشرده‌سازی جمعیت

حالا در بسته جدید شورای عالی معماری و شهرسازی ایران، علاوه بر تراکم تشویقی، ایجاد کاربری انتفاعی در طبقه همکف هم به بهانه حمایت از کسب و کارهای خانگی گنجانده شده است. گفتنی است در حال حاضر سقف وام نوسازی 450 میلیون تومان است که البته برای محدوده‌های اطراف حرم‌های مطهر به 600 میلیون تومان می‌رسد. این رقم را می‌توان در کنار هزینه ساخت 8 میلیون تومانی مسکن که به تازگی شورای عالی مسکن برآورد کرده است، سنجید. گزینه تسهیلات در کنار تراکم تشویقی و قابلیت تجاری طبقه همکف، به معنای جذابیت‌بخشی برای ورود سازندگان مسکن است اما افزایش جمعیت و تداخل بیشتر مناطق مسکونی و تجاری را به دنبال خواهد داشت و منجر به تغییر بافت و شکل این مناطق خواهد شد.

تکمیل پازل ورود مستقیم شهرداری به ساخت مسکن

در این میان ماجرا زمانی جذاب‌تر می‌شود که بدانیم اخیرا وزیر کار از انعقاد تفاهم‌نامه‌ای با شهرداری تهران خبر داده است که بر اساس آن، تولید، عرضه مسکن و نوسازی بافت‌های فرسوده شهر تهران به مساحت ۴ هزار و ۷۰۰ هکتار با مشارکت تعاونی‌های مسکن محلات انجام خواهد شد. بدین ترتیب جامعه هدف سرمایه‌گذاری هم تا حدی مشخص شده و به نظر نمی‌رسد قرار باشد، سازندگان خرد سهمی در این سرمایه‌گذاری سودآور داشته باشند! خصوصا این نکته در اظهارات مهدی مسکنی، معاون امور تعاون وزارت رفاه روشن‌تر می‌شود که در مراسم امضای این تفاهم‌نامه، بهبود بهره‌وری زمین از طریق «تجمیع پلاک‌های فرسوده» و تامین مسکن باکیفیت در شهر تهران را از دیگر اهداف اجرای این تفاهم‌نامه عنوان کرده است.

«تجمیع پلاک‌های فرسوده» و نوسازی واحدهای کوچک‌متراژ در قالب ساختمان‌های چندواحدی بلندمرتبه اشاره‌ای طلایی به قصد شهرداری تهران برای تغییر بافت شهری مناطق فرسوده و بلندمرتبه‌سازی در قالب پروژه‌های بزرگ دارد. پروژه‌هایی که تنها در توان سازندگان بزرگ مسکن است و بدین ترتیب نوسازی توسط سازندگان خرد و شخصی را از دستور کار خارج می‌کند.

از همین رو تعیین تراکم تشویقی و معافیت پرداخت عوارض در کنار مصوبه جدید شهرداری تهران مبنی بر بخشودگی عوارض سازندگان خوش‌حساب که طی هفته‌های اخیر موضوع بحث بسیار بود و در نهایت تصویب شد، پازل خیز شهرداری تهران برای ورود به خانه‌سازی با بهانه نوسازی بافت فرسوده را تکمیل می کند.

تحلیل‌ها و خبرهای بیشتر درباره مسکن را اینجا بخوانید.