ابرتورم با اقتصاد زیمبابوه چه کرد؟

تا پیش از سال 1980، زیمبابوه بزرگ‌ترین تولیدکننده محصولاتی چون ذرت، پنبه، تنباکو، گل رز و نیشکر بود و ناحیه‌ای حاصلخیز در میان 14 عضو «جامعه توسعه جنوب آفریقا» محسوب می‌شد.

به گزارش تجارنت‎نیوز، پس از تصمیم بریتانیا برای واگذاری قدرت به رابرت موگابه و اعلام استقلال این کشور شرایط برای شکوفایی اقتصاد این کشور مهیا شد؛ اما سیاست‌های نادرست این رهبرِ دیکتاتور منجر به بی‌ثباتی اقتصاد زیمبابوه در اواخر دهه 1990 شد.

در دوران رهبری موگابه جهان شاهد کاهش قابل توجه سهم این کشور در صادرات محصولات کشاورزی بود. سهم زیمبابوه از تولید ذرت در آفریقا در سال‌های 1980-1960 شش درصد بود که در سال 2000 به یک درصد کاهش یافت.

تا پیش از سال 2000، محصولات کشاوری 40 درصد از کل صادرات زیمبابوه را شامل می‌شد. اما این رقم در سال 2000 به دو درصد رسید. در سال 2005، دولت این کشور طی اقدامی زمین‌های کشاورزی چهار هزار سفیدپوست را مصادره کرد که این اقدام به تجارت و صادرات زیمبابوه ضربه‌ای بزرگ وارد کرد. این اقدام بخشی از برنامه اصلاحات ارضی در سال 2001 بود و به این ترتیب، سهم سالانه تولید ذرت زیمبابوه در قاره، در فاصله‌ سال‌های 2001 تا 2016 هیچ‌گاه به بیش از دو درصد نرسید.

شاید بتوان مهم‌ترین دلیل ابرتورم را در این کشور مصادره زمین‌های زراعی دانست. در بازه زمانی 1999 تا 2009، تورم این کشور در مجموع 500 میلیارد درصد برآورد شده است. همچنین آمارها نشان می‌دهد نرخ تورم زیمبابوه در نوامبر سال 2008 حدود 79.6 میلیارد درصد بوده است.

بر اساس گزارش ماه مارس 2008؛ قیمت یک ساندویچ سوسیس، 30 میلیون دلار زیمبابوه -معادل 1.25 دلار آمریکا- بوده است. نرخ بیکاری نیز به 80 درصد رسیده بود.

این در حالی است که دلار زیمبابوه در سال 1980 قیمتی معادل یک دلار آمریکا داشت. در سال 2009 اما هر دلار آمریکا معادل 6756501474355793099842282621984228 دلار زیمبابوه بود. بحران ارزی به حدی وخیم بود که قیمت چاپ پول‌های میلیارد دلاری زیمبابوه حتی از از ازرش آنها بیشتر شده بود.

در سال 2009، دولت موگابه با هدف مهار ابرتورم یک سیستم چندارزی با محوریت دلار آمریکا را جایگزین دلار بی‌ارزش زیمبابوه کرد. این اقدام موجب شد که زیمبابوه برای نخستین بار طی یک دهه پیش از آن، شاهد رشد اقتصادی مثبت باشد. دولت همچنین در سال 2016، برای مقابله با کمبود دلار آمریکا تصمیم گرفتف اوراق بهادار به ارزش دلار آمریکا را منتشر کند.

از مهم‌ترین دلایل ابرتورم در زیمبابوه

• سلب مالکیت از مزارع تحت مالکیت سفیدپوست‌ها
• دخالت نظامی زیمبابوه به رهبری رابرت موگانه در جنگ دوم کنگو
• کنترل نرخ ارز
• فساد گسترده

مصادره زمین‌های سفیدپوستان سقوط صنعت کشاورزی، افزایش قیمت مواد غذایی و قحطی را به دنبال داشت. همچنین دخالت نظامی این کشور در جنگ کنگو در سال‌های 2000-1998 موجب افزایش روزافزون هزینه‌ها و کسری بودجه بیش از حد دولت شد.

سرانجام زیمبابوه

تعجب‌آور نیست که سرمایه‌گذاران تمایلی به فعالیت در کشوری که زمانی ظرفیت‌های اقتصادی فراوانی داشت و همه را در دوره‌ای کوتاه از دست داد، نداشته باشند.

با این حال، پس از کناره‌گیری موگابه در سال 2017 و با روی کار آمدن امرسون منانگاگوا، برخی شرکت‌های خارجی برای حضور در این کشور ابراز تمایل کرده‌اند. یکی از این شرکت‌ها، شرکت چینی Tsingshan است. بر اساس یک گزارش رسمی در ماه می 2018 این شرکت قراردادی به ارزش یک میلیارد دلار با یک شرکت آهن و فولاد در زیمبابوه امضا کرد. بر اساس آمار و ارقام این سرمایه‌گذاری می‌تواند حدود 25 هزار شغل ایجاد کند.

Moti Group شرکت دیگری است که در صنعت فولاد زیمبابوه 250 میلیون دلار سرمایه‌گذاری و اعلام کرده، آماده است این میزان را پس از کناره‌گیری موگابه تا 500 میلیون دلار افزایش دهد.

وزیر دارایی موگابه معتقد است که رشد اقتصاد این کشور می‌تواند تحت رهبری جدید از 4.5 درصد به 6 درصد افزایش یابد.

همچنین بر اساس گزارش‌های رویترز در سپتامبر 2017، رئیس‌جمهور جدید به دنبال بازگرداندن زمین‌های 4500 کشاورز سفیدپوست با هدف احیای صنعت کشاورزی در این کشور است. این اقدام می‌تواند اقتصاد ضعیف این کشور را بهبود ببخشد و به دنبال آن زمینه برای دریافت وام از صندوق بین‌المللی یا بانک جهانی فراهم می‌شود.

صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده تا زمانی که انتخابات آزاد، منصفانه و معتبر در این کشور برگزار نشود، کمی به زیمبابوه نخواهد کرد.

*منبع: compelo.com و nationalinterest.org