به گزارش تجارت نیوز، یونان، سرزمین آفتاب مدیترانه، در یک دهه گذشته تحولی چشمگیر در بخش انرژی خود رقم زده است. نیروگاههای خورشیدی و بادی این کشور نهتنها ظرفیت تولید برق را دو برابر کردهاند، بلکه یونان را به یکی از پیشتازان انرژی پاک در اتحادیه اروپا بدل ساختهاند.
در حال حاضر، نیمی از برق یونان از منابع تجدیدپذیر تامین میشود که حدود ۴۰ درصد آن از انرژی باد و خورشید به دست میآید. دولت آتن قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ سهم تجدیدپذیرها را به ۸۲ درصد برساند و تا سال ۲۰۲۶ تولید زغالسنگ را کاملا متوقف کند.
طرح جدید انرژی و آب و هوای یونان؛ برنامهای برای آیندهی بدون کربن
در تابستان ۲۰۲۵، دولت یونان طرح اصلاحشده «برنامه ملی انرژی و اقلیم» (NECP) را منتشر کرد. این طرح، نقشهراه اصلی کشور برای تحقق اهداف اقلیمی و انرژی در دهه آینده محسوب میشود و قرار است برای تصویب نهایی به کمیسیون اروپا ارسال شود.
در مدل جدید، سهم برق تجدیدپذیر از ۶۶ درصد (در نسخه سال ۲۰۱۹) به ۸۲ درصد تا سال ۲۰۳۰ افزایش یافته است. همچنین، دولت هدفگذاری کرده است که انتشار گازهای گلخانهای را تا سال ۲۰۳۰ به میزان ۵۸.۶ درصد نسبت به سال ۲۰۰۵ کاهش دهد؛ رقمی که حتی از هدف قبلی اتحادیه اروپا (کاهش ۵۵ درصدی) فراتر میرود.
تئودور اسکایلاکاکیس، وزیر انرژی و محیط زیست یونان، در کنفرانس رونمایی از این برنامه گفت: «همین حالا هم کشور از بیشتر اهداف خود در زمینه کاهش انتشار و گسترش انرژیهای تجدیدپذیر جلوتر است، اما بحران اقلیمی از پیش آغاز شده و تاثیر آن را در گرما، آتشسوزی و سیل حس میکنیم.»
وی در ادامه بیان کرد: که در ماه اکتبر، دمای برخی مناطق کشور به ۳۴ درجه سانتیگراد رسید و این نشانهای روشن است که یونان در میانه بحران اقلیمی زندگی میکند.
سرمایهگذاری عظیم ۹۵ میلیارد یورویی برای گذار سبز
برای تحقق اهداف جدید، آتن برنامهای گسترده برای سرمایهگذاری در زیرساختها تدوین کرده است. طبق برآورد رسمی دولت، یونان تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۹۵ میلیارد یورو سرمایهگذاری اضافی نیاز دارد و برآورد کلی هزینهها تا سال ۲۰۵۰ به حدود ۳۳۰ میلیارد یورو میرسد.
این سرمایهگذاریها شامل سه محور اصلی است:
- بهینهسازی مصرف انرژی در هزاران ساختمان مسکونی و اداری،
- افزایش ظرفیت نیروگاههای خورشیدی و بادی در سراسر کشور،
- ایجاد مخازن ذخیره انرژی برای تقویت پایداری شبکه برق.
دولت معتقد است که این سیاستها نهتنها انتشار گاز گلخانهای را کاهش میدهد، بلکه فرصتهای اشتغال گستردهای نیز در صنایع انرژی پاک ایجاد خواهد کرد.
حذف زغالسنگ؛ تصمیمی دیرینه که اکنون قطعی شده است
پایان زغالسنگ در یونان مسیری پر فراز و نشیب داشته است. نخستوزیر کیریاکوس میتسوتاکیس نخستین بار در اجلاس اقدام اقلیمی سازمان ملل در سپتامبر ۲۰۱۹ وعده داد که یونان تا سال ۲۰۲۸ تمامی نیروگاههای زغالسنگی خود را تعطیل خواهد کرد.
در ادامه، اپراتور دولتی برق PPC اعلام کرد که تمامی نیروگاههای زغالسنگی قدیمی را تا سال ۲۰۲۳ خاموش میکند. تنها استثنا نیروگاه Ptolemaida V بود که قرار بود تا ۲۰۲۸ به فعالیت ادامه دهد.
اما تحولات سریع بازار انرژی باعث تغییر برنامهها شد. در آوریل ۲۰۲۱، شرکت PPC تصمیم تاریخی دیگری گرفت و اعلام کرد که سوزاندن لیگنیت در نیروگاه Ptolemaida V از سال ۲۰۲۵ متوقف خواهد شد. دلیل اصلی این تصمیم، افزایش قیمت مجوزهای کربن و فشارهای اقلیمی اتحادیه اروپا بود.
در آوریل ۲۰۲۲، نخستوزیر میتسوتاکیس با اشاره به افزایش جهانی قیمت گاز فسیلی و بحران انرژی ناشی از جنگ اوکراین، گفت که ممکن است فعالیت نیروگاهها تا ۲۰۲۸ موقتا تمدید شود. با این حال، تاکید کرد که این تغییر موقتی هیچ تاثیری بر اهداف اقلیمی کشور نخواهد داشت.
سرانجام در ژانویه ۲۰۲۴، شرکت انرژی ملی PPC بار دیگر موضع خود را صریح اعلام کرد و متعهد شد تا پایان سال ۲۰۲۶ تمامی داراییهای زغالسنگی خود را تعطیل کند.
یونان بر سر دو راهی گاز و تجدیدپذیرها
در حالی که حذف زغالسنگ پیشرفت بزرگی به شمار میرود، نگرانیهایی درباره جایگزینی آن با سوختهای فسیلی دیگر وجود دارد. شرکتهای انرژی در حال بررسی تبدیل نیروگاه Ptolemaida V به نیروگاهی با سوخت گاز طبیعی هستند.
کارشناسان انرژی و گروههای محیطزیستی هشدار دادهاند که چنین اقدامی میتواند گذار یونان به سمت ۱۰۰ درصد انرژی تجدیدپذیر را کند کند. به عقیده آنها، با توجه به ظرفیت بالای باد در شمال یونان و خورشید در جزایر جنوبی مدیترانه، این کشور میتواند بدون نیاز به گاز فسیلی به هدف خود دست یابد.
بحران اقلیمی و چالشهای اقتصادی یونان
یونان هنوز در حال بهبود از بحران مالی دهه ۲۰۱۰ است و در کنار آن باید با چالشهای ناشی از تغییرات اقلیمی نیز مواجه شود. در سالهای اخیر، این کشور شاهد سیلهای ویرانگر، آتشسوزیهای گسترده جنگلی و گرمای بیسابقه در تابستان بوده است.
دانشمندان این رویدادها را مستقیما با افزایش دمای جهانی و تغییرات اقلیمی مرتبط میدانند. هزینههای بازسازی زیرساختها و مقاومسازی آنها در برابر گرما و خشکسالی فشار قابل توجهی بر بودجه یونان وارد کرده است.
مشارکت یونان در اهداف اقلیمی اتحادیه اروپا
بر اساس طرح جدید، یونان نقش فعالی در برنامه کلی اتحادیه اروپا برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای دستکم ۵۵ درصد تا سال ۲۰۳۰ ایفا میکند.
سهم یونان از این مسیر شامل کاهش ۵۸.۶ درصدی انتشار تا ۲۰۳۰ است، که آن را در مسیر رسیدن به وضعیت اقلیمی خنثی تا سال ۲۰۵۰ قرار میدهد.
یونان، الگوی گذار انرژی در خاورمدیترانه
تحول انرژی یونان نشان میدهد که حتی کشورهایی با اقتصاد نهچندان بزرگ، میتوانند رهبر گذار جهانی به انرژی پاک باشند. با حذف تدریجی زغالسنگ تا سال ۲۰۲۶، رشد سریع انرژی بادی و خورشیدی، و سرمایهگذاری صدها میلیارد یورویی برای بهینهسازی مصرف انرژی، یونان در مسیر تحقق هدف ۸۲ درصد برق تجدیدپذیر تا ۲۰۳۰ قرار دارد. اگر این مسیر با حمایت اتحادیه اروپا و تداوم سیاستهای داخلی دنبال شود، یونان میتواند تا پایان دهه، نه تنها کشوری بدون زغالسنگ، بلکه الگویی برای گذار انرژی پایدار در منطقه مدیترانه و اتحادیه اروپا شود.
اگر میخواهید تصویر جامعتری از روند جهانی گذار به انرژیهای تجدیدپذیر داشته باشید، پیشنهاد میکنیم گزارش کامل «۱۱ کشور پیشرو در استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر» را مطالعه کنید.
