به گزارش تجارت نیوز، کاظم غریبآبادی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه که به منظور حضور در نشست‌های عالی‌رتبه شورای امنیت سازمان ملل درباره «چندجانبه‌گرایی و فلسطین» به نیویورک سفر کرده در نشستی با خبرنگاران به سوالات آنها در رابطه با سیاست‌ها و برنامه‌های ایران پس از جنگ 12 روزه با اسرائیل و آمریکا پاسخ داده و آنها را از روند مذاکرات ایران با اروپا و امکان ادامه پروسه گفت‌وگوهای تهران و واشنگتن آگاه کرده است.
بیش از 3 هفته از پایان جنگ 12 روزه اسرائیل و آمریکا با ایران سپری شده است اما آن‌گونه که سایت خبری اکسیوس می‌نویسد ایران نگران است ایالات متحده از مذاکرات هسته‌ای به عنوان بهانه‌ای برای حملات جدید استفاده کند. (دلیل نگرانی تهران این است که حمله گذشته اسرائیل به ایران درست دو روز پیش از برگزاری ششمین دور مذاکرات هسته‌ای تهران و واشنگتن صورت گرفت و ایران نگران است که این موضوع مجددا تکرار شود.)
کاظم غریبآبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه و از اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در این رابطه می‌گوید: «ایران مایل است به میز مذاکره با ایالات متحده بازگردد، هر چه زودتر بهتر، اما باید متقاعد شود که مذاکرات پوششی برای اقدام نظامی بیشتر نیست.»
او متذکر می‌شود «مقامات آمریکایی ماه گذشته در حال بحث در مورد تاریخ مذاکرات آینده با تهران بودند و همزمان برنامه‌های جنگی را با اسرائیل هماهنگ می‌کردند.» یعنی ایران می‌داند برای لغو تحریم‌ها و جلوگیری از تحریم‌های جدید باید با ایالات متحده مذاکره کند اما در عین حال به آمریکا «اعتماد» ندارد؛ نگرانی‌ها در مورد حملات آینده یکی از دلایلی است که ایران می‌خواهد قبل از بازگشت به میز مذاکره، از جدیت دولت ترامپ اطمینان حاصل کند.
مذاکراتی با هدف جلوگیری از بازگشت تحریم‌های جهانی
وضعیت مذاکرات ایران با تروئیکای اروپایی اما متفاوت با سوی آمریکایی آن است. کشورهای اروپایی که هنوز از کمک‌های ایران به روسیه در جنگ اوکراین ناخشنود هستند (تهران می‌گوید از به‌کارگیری تسلیحات نظامی‌اش برای جنگ مسکو و کی‌یف اطلاعی نداشته است) بارها و بارها تهدید کرده‌اند که در صورت عدم نتیجه‌گیری از مذاکرات هسته‌ای ایران، سیستم مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک را تا پایان ماه آگوست (9 شهریورماه) اجرایی خواهند کرد.
امضاکنندگان اروپایی توافق هسته‌ای 2015 می‌توانند تحریم‌های سختگیرانه (تحریم‌های جهانی که به واسطه قطعنامه 2231 سازمان ملل از امکان اجرا ساقط شده بودند) را به دلیل عدم پایبندی ایران به توافق جامع هسته‌ای اعمال کنند، اگرچه تهران مشروعیت چنین اقدامی را رد می‌کند.
ایالات متحده و سه کشور اروپایی به طور مشترک پایان ماه اوت را به عنوان مهلتی برای اعمال تحریم‌های سخت اسنپ‌بک در صورت عدم دستیابی به توافق بین ایالات متحده و ایران تعیین کردند. هر چند که معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه می‌گوید: «این یک مهلت نرم است و سه کشور اروپایی در گفت‌وگو با وزیر امور خارجه ایران تمایل خود برای رسیدن به توافق را ابراز کرده‌اند.»
او همچنین تاکید می‌کند: «مذاکرات روز جمعه با طرف اروپایی «مهم» اما «تعیین‌کننده» نیست چرا که حتی اگر توافقی حاصل نشود «ما هنوز وقت داریم».»
آنطور که اکسیوس می‌نویسد: «مهلت اجرای تحریم‌های اسنپ‌بک در ماه اکتبر به پایان می‌رسد، اما انتظار می‌رود اروپایی‌ها احتمال تمدید این مهلت را مطرح کنند اما در عوض، آنها می‌خواهند ایران گام‌هایی برای از سرگیری فعالیت بازرسان سازمان ملل در تأسیسات هسته‌ای خود بردارد و احتمالاً اورانیوم غنی شده با غنای بالای ۶۰ درصد خود را به کشور دیگری منتقل کند. موضوعی که معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه طرح آن را «زودهنگام» می‌داند.»
او در نشستی با حضور خبرنگاران رسانه‌های مستقر در نیویورک تصریح می‌کند: «اکنون این امکان در اختیار ایران است که در مورد بازگشت تحریم‌ها با اروپایی‌ها و در مورد موضوعات هسته‌ای گسترده‌تر با ایالات متحده مذاکره کند.»
تغییر مواضع پی در پی آمریکا در مذاکرات
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه به روشنی عنوان می‌کند که مذاکره با آمریکا تا چه اندازه دشوار خواهد بود چرا که در مذاکرات گذشته، ایالات متحده بارها مواضع خود را در مذاکرات تغییر داد و با این رویه علاوه بر جلوگیری از پیشرفت کار، ایران را بمباران کرد. اشاره غریبآبادی به حمله جنگنده‌های آمریکایی به تاسیسات هسته‌ای ایران در سایت‌های نطنز، فردو و اصفهان است که براساس گفته‌های سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان با صدمات جبران‌ناپذیری همراه بوده است.
مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با طرح این موضوع که یک عملیات نظامی ممکن است همیشه هدف واقعی ایالات متحده بوده باشد، تاکید می‌کند: «این موضوعی است که مقامات آمریکایی انکار می‌کنند اما می‌تواند یک بار دیگر هم اتفاق بیفتد.»
موضوع دیگری که اکسیوس در خلال این گزارش بدان پرداخته، اظهارات غریبآبادی در مورد امکان بازگشت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران است. او می‌گوید «ایران از یک تیم فنی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) دعوت کرده است تا در چند هفته آینده از تهران بازدید کند، اما نه برای بازدید از سایت‌های هسته‌ای این کشور.» با وجود اینکه تهران معتقد است گزارش نادرست رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از برنامه‌های هسته‌ای ایران در آخرین نشست فصلی شورای حکام بهانه حمله اسرائیل به این کشور بوده است اما برای ایجاد اطمینان خاطر و حرکت در مسیر دیپلماسی به بازرسان فنی آژانس اجازه می‌دهد تا بار دیگر به ایران سفر کنند.
بازرسان آژانس در راه ایران
همان‌گونه که اشاره شد ایران به دلیل حملات اسرائیل و ایالات متحده، همکاری خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به حالت تعلیق درآورد و از رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتقاد کرد که از محکوم کردن این حملات خودداری کرده است. موضوعی که غریبآبادی با اشاره به آن اظهار می‌دارد که او «انگیزه‌های سیاسی » داشته است. اما با این حال ایران مایل است در مورد «یک روش جدید» برای همکاری با دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل، از جمله دسترسی به سایت‌های هسته‌ای که مورد حمله قرار نگرفته‌اند و همچنین سایت‌هایی که مورد حمله قرار گرفته‌اند، بحث کند.
معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه البته بر موضوع دیگری نیز تاکید می‌کند: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هنوز درخواست دسترسی به سه تأسیسات هسته‌ای بمباران‌شده را نداده است و البته ورود بازرسان به این سایت‌ها نیز بسیار خطرناک خواهد بود.»
اکسیوس در گزارش خود به سوال برخی از خبرنگاران در مورد وضعیت تأسیسات و مواد هسته‌ای ایران پس از حملات اسرائیل و آمریکا اشاره می‌کند و به پاسخ غریبآبادی می‌پردازد که با به کارگیری لحنی شوخ‌طبعانه در اظهارات خود تصریح کرده است: «به جای اینکه از او بپرسند، باید به اصرار رئیس‌جمهور ترامپ مبنی بر اینکه آنها کاملاً نابود شده‌اند، اعتماد کنند.»
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با بیان این مطلب که ایالات متحده از زمان جنگ به طور مداوم پیشنهاد از سرگیری مذاکرات را داده و در تهران نیز چندین بحث در مورد شرایط از سرگیری آنها (مذاکرات) صورت گرفته است، تاکید می‌کند که «علی‌رغم تمایل ایالات متحده برای مذاکرات مستقیم، هرگونه مذاکره‌ای غیرمستقیم خواهد بود و از طریق واسطه‌ها انجام می‌شود.» او در پاسخ به چرایی اصرار ایران برای مذاکرات غیرمستقیم می‌گوید: «ما به ایالات متحده اعتماد نداریم و فکر نمی‌کنیم که این روند به مرحله‌ای رسیده که مذاکرات مستقیم مناسب باشد.»
اکسیوس می‌نویسد: «غریبآبادی جدول زمانی برای از سرگیری مذاکرات با ایالات متحده تعیین نکرده است، اما پیشنهاد داد که مذاکرات روز جمعه در استانبول یک عامل باشد و البته مهم است که اروپایی‌ها مواضع خود را از قبل با واشنگتن هماهنگ نکنند، زیرا در آن صورت هیچ دلیلی برای مذاکره با آنها وجود ندارد.»
موضوعی که به نظر نمی‌رسد اهتمامی برای انجام آن وجود داشته باشد؛ در روزهای پایانی فروردین ماه مارک روبیو، وزیرخارجه آمریکا در جریان سفر به فرانسه که در آستانه دور جدید گفت‌وگوها میان تهران و واشنگتن در رم، صورت گرفته بود گفت: «ایالات متحده خواستار واکنش قاطع اروپا در قبال اقدامات هسته‌ای تهران است و با سرپیچی تهران از تعهداتش، زمان تصمیم‌گیری درباره مکانیسم ماشه است.» او با اشاره به هماهنگی اروپا و آمریکا در جبهه غرب برای موضع‌گیری علیه ایران تاکید کرد: «تهران آشکارا از چارچوب توافق موجود تخطی کرده است و اگر عملاً از توافق خارج شود، بازگشت تحریم‌ها باید در دستور کار قرار گیرد و اروپایی‌ها ناگزیرند در این‌باره تصمیم مهمی اتخاذ کنند.»
