به گزارش تجارت نیوز، با رشد شتابان خودروهای برقی در جهان، پرسشی جدی مطرح می‌شود: باتری‌های این خودروها پس از پایان عمرشان کجا می‌روند؟ این باتری‌های عظیم لیتیوم-یونی که گاه صدها پوند وزن دارند، قلب هر خودروی برقی به شمار می‌روند و انرژی لازم برای حرکت بی‌صدا در خیابان‌ها و بزرگراه‌ها را تأمین می‌کنند. اما مانند هر فناوری دیگر، این باتری‌ها نیز عمر محدودی دارند. پس از چندین سال شارژ و تخلیه، ظرفیت آن‌ها کاهش یافته و توان اولیه خود را از دست می‌دهند. با این حال، پایان عمر برای این باتری‌ها به معنای ورود به زباله‌دانی نیست؛ بلکه بسیاری از آن‌ها یا دوباره مورد استفاده قرار می‌گیرند و یا وارد چرخه بازیافت می‌شوند تا مواد ارزشمندشان همچون لیتیوم، نیکل و کبالت دوباره به کار گرفته شود.
آیا باتری‌های خودروهای برقی بازیافت‌پذیر هستند؟
پاسخ کوتاه این است: بله. باتری‌های خودروهای برقی به جای دور ریخته شدن، در تأسیسات تخصصی با دقت جداسازی و تجزیه می‌شوند. فلزاتی مانند لیتیوم، کبالت، نیکل و مس استخراج شده و دوباره به چرخه تأمین وارد می‌شوند. این مواد به باتری‌های جدید یا صنایع دیگر بازمی‌گردند. چنین فرآیندی نه تنها منابع کمیاب را حفظ می‌کند، بلکه باعث کاهش فشار بر محیط‌زیست و معدن‌کاری می‌شود.
یک باتری معمولی خودرو برقی عمدتاً از فلز تشکیل شده است. پلاستیک و مواد دیگر سهم کوچکتری دارند، اما نقش مهمی در عایق‌سازی و ساختار محفظه ایفا می‌کنند. هرچند بسیاری از شرکت‌ها بر بازیافت فلزات تمرکز دارند، بازیابی پلاستیک نیز می‌تواند به تکمیل چرخه پایدار کمک کند.
مواد حیاتی در قلب باتری‌ها
هر سلول باتری خودروی برقی، ترکیبی از فلزات حیاتی است. لیتیوم، نیکل، کبالت و منگنز پایه اصلی کاتد هستند، در حالی که گرافیت در آند نقش کلیدی دارد. همچنین مس و آلومینیوم جریان الکتریکی را هدایت می‌کنند. این فلزات گران‌قیمت، استخراج دشوار و انرژی‌بر دارند و زنجیره تأمین آن‌ها اغلب با چالش‌های زیست‌محیطی و حتی اخلاقی همراه است. همین امر بازیافت را به یک استراتژی کلیدی برای آینده صنعت خودروهای برقی تبدیل می‌کند.
شرکت‌های پیشرو در بازیافت باتری
امروز چندین شرکت جهانی در زمینه بازیافت باتری خودروهای برقی پیشگام شده‌اند.
ردوود متریالز (Redwood Materials) در آمریکا:
این شرکت که در سال ۲۰۱۷ توسط جی‌بی استرابل، یکی از بنیان‌گذاران تسلا، تأسیس شد، توانایی بازیابی بیش از ۹۵ درصد از مواد حیاتی یک باتری را دارد. این فرآیند باتری‌های مصرف‌شده را به مواد خام آماده برای تولید باتری‌های جدید تبدیل می‌کند.
لی-سایکل (Li-Cycle) در کانادا:
این شرکت که اخیراً توسط غول معدنی گلنکور خریداری شده، مدل «اسپوک و هاب» را اجرا می‌کند. در این روش، تأسیسات محلی باتری‌ها را خرد کرده و آن‌ها را به یک پودر غنی از فلزات به نام «توده سیاه» تبدیل می‌کنند. سپس این پودر برای جداسازی شیمیایی به مراکز اصلی فرستاده می‌شود.
اومیکور (Umicore) در بلژیک:
این شرکت اروپایی با نرخ‌های بالای بازیافت توانسته منابع ارزشمند را دوباره به چرخه تولید باتری در اروپا بازگرداند.
عمر دوباره برای باتری‌های قدیمی
یک باتری خودروی برقی زمانی پایان عمرش تلقی می‌شود که ظرفیتش به حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد قدرت اولیه کاهش یابد. در این مرحله، دیگر نمی‌تواند برد و عملکرد مناسب خودرو را تضمین کند. اما این باتری‌ها همچنان انرژی کافی برای کاربردهای دیگر دارند.
ایده «عمر دوباره» برای باتری‌ها به این معناست که باتری‌های قدیمی می‌توانند در سیستم‌های ذخیره‌سازی ثابت مورد استفاده قرار گیرند. آن‌ها قادرند برق پنل‌های خورشیدی را ذخیره کنند، به عنوان پشتیبان در زمان قطع برق عمل کنند یا حتی در صنایع برای تعادل بار شبکه مورد استفاده قرار گیرند. برخی پروژه‌های نمایشی نشان داده‌اند که این کار شدنی است. با این حال، هزینه‌ها همچنان مانع اصلی هستند؛ زیرا باتری‌های لیتیوم-یونی جدید امروزه ارزان‌تر شده‌اند و انگیزه اقتصادی برای استفاده مجدد از باتری‌های قدیمی کمتر است.
آینده بازیافت؛ سبزتر و کارآمدتر
با رشد سریع خودروهای برقی، بازیافت باتری‌ها به موضوعی حیاتی برای پایداری واقعی این صنعت بدل شده است. روش‌های فعلی بیش از ۹۵ درصد مواد حیاتی را بازیابی می‌کنند، اما آینده نویدبخش نوآوری‌های بیشتری است. محققان به دنبال جایگزینی فرآیندهای پرانرژی ذوب در دمای بالا با روش‌های هیدرومتالورژی یا حتی زیستی هستند؛ تکنیک‌هایی که هم انرژی کمتری مصرف می‌کنند و هم آلودگی کمتری دارند.
علاوه بر این، طراحان باتری در حال حرکت به سوی ساختارهایی هستند که بازیافت را ساده‌تر کنند: از بسته‌بندی‌های استاندارد تا چسب‌ها و پوشش‌هایی که جداسازی آن‌ها راحت‌تر است. برخی شرکت‌ها نیز روی «بازیافت مستقیم» کار می‌کنند؛ روشی که در آن بخش‌هایی مثل کاتد بدون تخریب کامل، بازسازی و دوباره استفاده می‌شوند.
به نقل از BGR، باتری‌های خودروهای برقی پس از پایان عمر خود، سرنوشتشان به زباله‌دانی ختم نمی‌شود. این باتری‌ها یا به کمک فناوری‌های پیشرفته بازیافت شده و دوباره به زنجیره تأمین مواد حیاتی بازمی‌گردند، یا عمر دوباره در سیستم‌های ذخیره انرژی پیدا می‌کنند. با ظهور شرکت‌هایی مانند ردوود متریالز، لی-سایکل و اومیکور، چشم‌انداز آینده روشن‌تر شده است. هرچند چالش‌هایی مانند هزینه بالا و کمبود زیرساخت هنوز وجود دارد، اما هدف نهایی روشن است: ایجاد یک چرخه پایدار انرژی که نیاز به استخراج بی‌پایان منابع از زمین را کاهش دهد و گذار به آینده‌ای سبزتر را سرعت بخشد.
