سهیل بانی 
تجارت‌نیوز گزارش می‌دهد:
نگاهی به رویه بانک مرکزی درباره بازار ارز/ توصیه مجلس چیست؟
رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرده که ورود به بازار غیررسمی ارز معا‌دل پول‌شویی است. دیدگاهی که بر خلاف اظهارات قبلی وی مبنی بر به رسمیت شناختن بازار آزاد ارز است.
به گزارش تجارت‌نیوز ، روز گذشته بود که محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی با انتشار یک توئیت در صفحه رسمی خود خطاب به فعالان اقتصادی کشور اعلام کرد: «نمی‌توان ارز را از بازار غیررسمی دریافت کرد و همزمان به چشم‌داشت تخصیص ارز منتظر ماند تا مابه‌التفاوت آن را به‌دست آورد!» وی در ادامه نوشته است: «سیاست بانک مرکزی کوچک‌سازی بازار غیررسمی است. ورود به بازار غیررسمی معا‌دل پول‌شویی است و موجب اخلال در نظام اقتصادی می‌شود.»
اظهارات فرزین در حالی به نوعی جرم‌انگاری معامله ارز در بازار آزاد است که رئیس کل بانک مرکزی سابقا چنین دیدگاهی نسبت به این بازار نداشت. با این وجود به نظر می‌رسد که فرزین از موضع اولیه خود نسبت به بازار آزاد ارز عقب‌نشینی کرده است.
تغییر رویه بانک مرکزی در قبال بازار آزاد ارز
حساسیت شدید اقتصاد ایران به نرخ ارز و اهمیت نوسانات این نرخ سبب شده است که وضعیت بازار ارز همواره یکی از اصلی‌ترین موضوعات مورد بحث در بانک مرکزی باشد. در این میان، نوسانات شدید نرخ دلار در بازار آزاد در ماه‌های گذشته سبب شده که بحث‌هایی که پیرامون این بازار شکل می‌گیرند از اهمیت بالاتری برخوردار باشند.
از همین روی، فرزین در حدود چهار ماهی که بر صندلی ریاست کل بانک مرکزی تکیه زده است، چند بار درباره این بازار اظهار نظر کرده که البته این اظهارات نه تنها رنگ و بویی از جرم‌انگاری معامله در بازار آزاد را نداشته‌اند، بلکه به نوعی نشان‌دهنده به رسمیت شناخته شدن این بازار توسط رئیس کل بانک مرکزی بودند.
فرزین درباره بازار آزاد ارز چه گفت؟
پس از آنکه فرزین در روز هشتم دی ماه سال گذشته به ریاست بانک مرکزی منصوب شد، با حضور در رسانه ملی، درباره نرخ دلار در بازار آزاد گفت: تلاش می‌کنیم که نرخ بازار مبادله ارز به بازار آزاد هم نرخ بدهد و نرخ بازار آزاد را فراموش نمی‌کنیم.
وی همچنین در نهم بهمن ماه نیز گفته بود: مگر من می‌توانم بگویم بازار آزاد وجود ندارد؟ بازار آزاد وجود دارد و بسیاری از نیازهای ارزی هم در این بازار تامین می‌شود.
پس از آن نیز فرزین با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری در روز سوم بهمن ماه، با انتقاد از عددسازی‌ها در فضای مجازی و تاثیر آن بر بازار آزاد ارز، گفت: ما در بازار آزاد هم ورود خواهیم کرد و شروع به نرخسازی می‌کنیم. لذا بانک مرکزی نرخسازی را از این به بعد با اقدامات خود انجام خواهد داد.
در حالی که کمتر از چهار ماه از این اظهارات رئیس کل بانک مرکزی می‌گذرد، به نظر می‌رسد که وی دیدگاه جدیدی نسبت به بازار آزاد ارز دارد. دیدگاهی که البته برای صالح‌آبادی، رئیس کل پیشین بانک مرکزی نتیجه خوبی در بر نداشت و به نظر می‌رسد که یکی از اصلی‌ترین دلایل خداحافظی وی از بانک مرکزی به شمار می‌رفت.
دیدگاه صالح‌آبادی تکرار می‌شود؟
27 آذر ماه سال گذشته بود که علی صالح‌آبادی، رئیس کل پیشین بانک مرکزی طی اظهاراتی عجیب اعلام کرد که بانک مرکزی قیمت دلار در بازار غیررسمی را به رسمیت نمی‌شناسد و تنها نرخ ارز نیمایی و بازار توافقی رسمیت دارند.
با این حال، نوسان شدید نرخ ارز و رکوردشکنی‌های قیمت دلار در همین بازار آزاد یکی از عوامل اصلی تغییر رئیس کل بانک مرکزی، تنها 11 روز پس از این اظهارات بود.
پیشنهاد مجلس به بانک مرکزی
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز در اسفند ماه امسال، با انتشار گزارشی تحت عنوان «تحلیل وضعیت بازار ارز: ارزیابی اقدامات دولت و پیشنهادات اصلاحی» به موضوع به رسمیت نشناختن بازار آزاد توسط بانک مرکزی واکنش داد.
مرکز پژوهش‌ها در گزارش خود تاکید کرد که حجم مبادلات در بازار ارز غیررسمی به اندازه‌ای است که نمی‌توان آن را انکار کرد. به همین دلیل نادیده گرفتن این بازار توسط سیاست‌گذار یک اشتباه فاحش است.
بر اساس این گزارش، افزایش اختلاف بین نرخ ارز در بازار رسمی و غیررسمی، سیاست‌گذاری را در بازار آزاد مختل می‌کند. بنابراین لازم است که بانک مرکزی با رعایت دو شرط حفظ حداقلی از ذخایر ارزی و رعایت قاعده تثبیت نرخ حقیقی ارز، به مداخله در بازار غیررسمی بپردازد.
همچنین مرکز پژوهش‌ها به بانک مرکزی توصیه کرد که مجوز فروش عمده اسکناس در سامانه نیما از سوی صادرکننده به صرافی‌ها و بانک‌ها و همچنین عرضه مجدد این ارز در بازار متشکل به صورت حراج را صادر کند تا راهبری قیمت ارز در بازار غیررسمی را به‌دست بگیرد.
با وجود این توصیه‌ها به نظر می‌رسد که بانک مرکزی و در راس آن، محمدرضا فرزین تصمیم دیگری در قبال بازار آزاد ارز گرفته‌اند و باید دید این تصمیم چه اثری بر این بازار خواهد داشت.
نظرات