به گزارش تجارت نیوز، در حالی که بسیاری از رهبران سیاسی جهان هنوز درباره واقعیت یا شدت تغییرات اقلیمی بحث می‌کنند، آمارها تصویر متفاوتی را نشان می‌دهند: تغییرات اقلیمی دیگر یک تهدید آینده نیست. بلکه هم‌اکنون در حال گرفتن جان صدها هزار نفر در سراسر جهان است.
افزایش دما، گسترش موج‌های گرمای کشنده، آتش‌سوزی‌های مهیب جنگلی، خشکسالی‌های پی‌در‌پی و شیوع بیماری‌های عفونی، همه به وضوح نشان می‌دهند که بحران اقلیمی به بحرانی انسانی تبدیل شده است.
در حالی که برخی سیاستمداران مانند دونالد ترامپ مدعی‌اند که خطر تغییرات اقلیمی «اغراق‌آمیز» است و حتی آن را «فریب» می‌خوانند، پژوهش‌های تازه و داده‌های علمی جهانی نشان می‌دهد که تغییرات آب‌و‌هوایی مستقیما با مرگ‌ومیر انسان‌ها مرتبط است و این ارتباط هر سال قوی‌تر می‌شود.
مرگ‌ومیر ناشی از گرما: دشمنی نامریی اما کشنده
طبق تازه‌ترین گزارش Lancet Countdown (گزارش سالانه‌ای از سوی گروهی بین‌المللی از موسسات دانشگاهی، سازمان بهداشت جهانی و چندین نهاد سازمان ملل)، تاثیر مستقیم گرما بر سلامت انسان‌ها در حال افزایش نگران‌کننده‌ای است.
این گزارش که در ۲۹ اکتبر ۲۰۲۴ منتشر شد، نشان می‌دهد که میزان مرگ ناشی از گرما بین دهه‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۰ حدود ۲۳ درصد، حتی پس از در نظر گرفتن رشد جمعیت افزایش یافته است.
پژوهشگران تخمین زده‌اند که بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱، گرمای شدید به طور متوسط سالانه ۵۴۶٬۰۰۰ نفر را در سراسر جهان به کام مرگ کشانده است. این رقم تقریباً برابر با تلفات سالانه بیماری مالاریا است.
بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، مردم جهان به طور میانگین ۱۹ روز موج گرمای تهدیدکننده زندگی را تجربه کرده‌اند و جالب آنکه بیش از ۸۰ درصد از این روزها بدون تغییرات اقلیمی رخ نمی‌دادند. در حال حاضر، گرما بیش از ۳ درصد از کل مرگ‌ومیرها را در ۲۶ کشور جهان تشکیل می‌دهد، که بیشتر آن‌ها در آفریقا و خاورمیانه قرار دارند. در گینه استوایی، حدود ۷.۴ درصد از مرگ‌ومیرها ناشی از گرمای شدید است که بالاترین نرخ در جهان محسوب می‌شود. در میان کشورهای ثروتمند، امارات متحده عربی با نرخ ۶.۷ درصدی بالاترین میزان مرگ ناشی از گرما را دارد.
با این حال، هنوز هم مرگ‌های ناشی از سرما حدود ده برابر بیشتر از تلفات گرماست، اما این وضعیت در حال تغییر است؛ زیرا با گرم‌تر شدن زمین، میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرما در حال کاهش و مرگ ناشی از گرما در حال افزایش است. پیش‌بینی مدل‌های اقلیمی نشان می‌دهد که در نهایت، مرگ‌های ناشی از گرما از مرگ‌های ناشی از سرما پیشی خواهد گرفت.
درصد مرگ‌های ناشی از گرما نسبت به کل مرگ‌ها
خشکسالی، باران‌های سیل‌آسا و امنیت غذایی
تغییرات اقلیمی فقط گرما را افزایش نمی‌دهد؛ بلکه الگوهای بارندگی را نیز به‌شدت تغییر می‌دهد. افزایش دمای زمین باعث شده جو بتواند رطوبت بیشتری در خود نگه دارد، در نتیجه خشکسالی‌های شدید و بارش‌های سیل‌آسا رایج‌تر شده‌اند.
سال گذشته، بیش از ۶۰ درصد از سطح خشکی زمین حداقل یک ماه خشکسالی شدید را تجربه کرد. در دهه گذشته نیز، ۶۴ درصد از مناطق زمین نسبت به دوره‌ی ۱۹۶۱ تا ۱۹۹۰ شاهد افزایش قابل توجه بارندگی‌های شدید بوده‌اند.
این دو پدیده خشکسالی و سیل هر دو تاثیر مستقیم بر سلامت، بهداشت و امنیت غذایی و آبی دارند و در بسیاری از کشورها باعث سوءتغذیه، کمبود آب آشامیدنی سالم و گسترش بیماری‌های عفونی شده‌اند.
آتش‌سوزی‌های جنگلی و هوای سمی
الگوهای آب‌و‌هوایی گرم‌تر و خشک‌تر، باعث افزایش تعداد و شدت آتش‌سوزی‌های جنگلی در بسیاری از مناطق جهان شده است. اما خطر این آتش‌سوزی‌ها تنها در شعله‌های آتش خلاصه نمی‌شود.
دود ناشی از آتش‌سوزی‌ها حاوی ذرات معلق بسیار ریز موسوم به PM2.5 است. ذراتی با اندازه ۲.۵ میکرون یا کمتر که می‌توانند به‌راحتی وارد ریه‌ها شده، به جریان خون نفوذ کنند و موجب بیماری‌های قلبی، ریوی و حتی سرطان شوند.
در سال ۲۰۲۴، آلودگی ناشی از آتش‌سوزی‌های جنگلی حدود ۱۵۴٬۰۰۰ مرگ را در سراسر جهان رقم زد. این رقم ۳۶ درصد بیشتر از میانگین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۲ است.
در طول دو دهه گذشته، مرگ ناشی از این نوع آلودگی در ۹۲ درصد از کشورهای جهان افزایش یافته است. ایالات متحده و چین بیشترین تلفات را داشتند. به ترتیب ۱۵٬۰۰۰ نفر و ۱۰٬۰۰۰ نفر در سال بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۴. در چین، روند این مرگ‌ها به‌تدریج کاهش یافته، اما در آمریکا، تعداد آن‌ها سالانه به‌طور متوسط ۴۶۰ نفر افزایش یافته است.
مرگ‌های ناشی از دود آتش‌سوزی‌های جنگلی
بیماری‌های عفونی در دنیای گرم‌تر
تغییرات اقلیمی همچنین بر الگوی گسترش بیماری‌های عفونی تأثیر مستقیم دارد. افزایش دما و رطوبت، محیطی مناسب برای رشد و تکثیر حشرات ناقل بیماری فراهم کرده است.
پشه‌ها، که ناقلان اصلی بیماری‌هایی مانند تب دِنگی، زیکا و لیشمانیوز هستند، در آبوهوای گرم و مرطوب سریع‌تر بالغ می‌شوند و بیشتر نیش می‌زنند.
بین سال‌های ۱۹۵۱ تا ۱۹۶۰ و ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴، پتانسیل انتقال تب دنگی توسط پشه‌ی آئدس آلبوپیکتوس حدود ۵۰ درصد افزایش یافته است.
در همین دوره، پتانسیل انتقال پشه‌ی آئدس آجیپتی ناقل ویروس زیکا و تب دنگی بیش از ۱۰ درصد افزایش یافته است.
نتیجه این افزایش هشداردهنده است: تنها در سال ۲۰۲۴، بیش از ۱۴ میلیون مورد ابتلا به تب دنگی در سراسر جهان ثبت شده که بالاترین رقم در تاریخ است.
همچنین خطر ابتلا به بیماری لیشمانیوز که توسط پشه‌های خاکی منتقل می‌شود و می‌تواند کشنده باشد، حدود ۳۰ درصد افزایش یافته است.
بیماری‌های منتقل‌شده توسط پشه
غفلت از بعد انسانی تغییرات اقلیمی
در حالی که برخی مانند بیل گیتس در نامه اخیر خود استدلال می‌کنند که توجه جهانی بیش از حد بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای متمرکز شده و به کاهش رنج انسانی کمتر پرداخته می‌شود، واقعیت این است که هر دو موضوع به‌شدت درهم‌تنیده‌اند.
کاهش انتشار کربن بدون بهبود شرایط بهداشتی و زیرساخت‌های سلامت، به معنای نادیده گرفتن چهره انسانی بحران اقلیمی است.
تغییرات اقلیمی نه‌تنها زمین را گرم‌تر می‌کند، بلکه بدن انسان‌ها را آسیب‌پذیرتر، هوای تنفسی را سمی‌تر و منابع حیاتی آب و غذا را محدودتر می‌سازد.
تغییرات اقلیمی دیگر فقط مسئله‌ای علمی یا زیست‌محیطی نیست بلکه بحرانی انسانی و جهانی است که هر روز قربانی می‌گیرد.
از ۵۴۶ هزار مرگ سالانه ناشی از گرما گرفته تا ۱۵۴ هزار مرگ بر اثر دود آتش‌سوزی‌ها و میلیون‌ها مورد بیماری عفونی در حال گسترش، شواهد نشان می‌دهد که سلامت انسان‌ها اکنون در خط مقدم بحران اقلیمی قرار دارد.
جهان برای مقابله مؤثر با این بحران، باید علاوه بر کاهش گازهای گلخانه‌ای، بر تقویت نظام‌های بهداشتی، هشدار زودهنگام، آموزش عمومی و حفاظت از اقشار آسیب‌پذیر تمرکز کند. تغییرات اقلیمی در سکوت جان می‌گیرد و زمان آن رسیده است که فریاد آن را بشنویم.
