به گزارش تجارت نیوز، ژاپن سرزمینی است که در آن سنت‌های کهن با نظم مدرن درهم تنیده است. کشوری که سامورایی‌ها، معابد چوبی و طلوع خورشید سرخ در ذهن هر خواننده‌ای نقش می‌بندد؛ اما در کنار این تصویر شاعرانه، ژاپن تاریخی پر فراز و نشیب از ضرب سکه‌های طلا دارد.
تاریخی که از سکه‌های بیضی شکل و آیینی دوران شوگونها، آغاز شد و تا یادبودهای طلایی امپراتوری‌ها و المپیک توکیو ادامه یافت. هر سکه در این سرزمین نه فقط ابزار مبادله، که تکه‌ای از فرهنگ، هنر و غرور ملی است.
از کوبان تا اوبان
داستان ضرب سکه طلا در ژاپن ریشه‌ای بسیار کهن دارد و به قرن هشتم میلادی بر‌می‌گردد. زمانی که امپراتوری ژاپن در دوره نارا (Nara period)، تحت تأثیر چین، نخستین سکه‌های زرین موسوم به کای‌چین (Kaichin) را ضرب کرد. اما نقطه عطف واقعی در قرن شانزدهم و دوران شوگونها رقم خورد. در آن زمان فرمانروایان نظامی قدرتمندی اداره کشور را در دست گرفتند و امپراتور گو-توبا بیشتر نقشی نمادین ایفا می‌کرد.
شوگونها برای تثبیت قدرت سیاسی و اقتصادی خود، نظام پولی تازه‌ای بنا کردند و نتیجه‌اش ضرب دو سکه مشهور شد. یکی کوبان (Koban) سکه‌ای بیضی‌شکل و نه‌چندان بزرگ که نامش در زبان ژاپنی به‌معنای «قطعه کوچک» بود. دیگری اوبان (Oban)؛ نسخه‌ای عظیم‌تر و ارزشمندتر که «قطعه بزرگ» معنا می‌داد.
کوبان برای گردش روزمره در دست بازرگانان و جنگجویان و اوبان به‌عنوان هدیه‌ای تشریفاتی یا نمادین از قدرت شوگونها بود. این سکه‌های بیضی‌شکل و منحصربه‌فرد نه تنها وسیله مبادله، بلکه نشانی از اقتدار و شکوه ژاپن فئودالی به شمار می‌آمدند.
سکه‌های کوبان و اوبان بیشتر به مدال شباهت داشتند تا پول مدرن و هنوز هم در موزه‌ها و مجموعه‌های کلکسیونی جهان چشم‌ها را خیره می‌کنند.
ین طلایی، نماد ژاپن مدرن
با آغاز دوره میجی (Meiji) در نیمه دوم قرن نوزدهم، ژاپن به سرعت به سوی مدرنیزاسیون حرکت کرد. در همین زمان بود که نظام پولی جدید بر پایه ین (Yen) شکل گرفت و برای نخستین بار، سکه‌های طلای مدور و استاندارد در قطع‌های ۲۰ و ۱۰ و ۵ ین ضرب شدند.
این سکه‌ها با عیار ۹۰ درصد و طراحی ساده اما رسمی، نماد ورود ژاپن به اقتصاد مدرن جهانی بودند. در حقیقت، «ین طلایی» در کنار دلار و پوند، یکی از معدود ارزهای قابل اعتماد در معاملات بین‌المللی اواخر قرن نوزدهم به‌شمار می‌آمد.
سکه‌های یادبود؛ از المپیک تا تاج‌گذاری
ژاپن در قرن بیستم، ضرب سکه‌های طلا را عمدتاً به مناسبت‌های خاص و یادبودهای ملی ادامه داد. مهم‌ترین نمونه، سکه‌های طلای المپیک توکیو ۱۹۶۴ بود که به مناسبت نخستین بازی‌های المپیک در خاک آسیا ضرب شدند.
همچنین، برای رویدادهایی همچون تاج‌گذاری امپراتور شووا (هیروهیتو) و بعدتر آکیهیتو، مجموعه‌هایی از سکه‌های طلای یادبود عرضه شد.
این سکه‌ها، برخلاف سنتناریو مکزیک یا ایگل آمریکا، جنبه سرمایه‌گذاری عمومی نداشتند؛ بلکه بیشتر به‌عنوان کلکسیون یا نماد ملی ضرب می‌شدند.
چرا ژاپن سکه طلای جهانی ندارد؟
با وجود تاریخ طولانی و میراث غنی، ژاپن امروز سکه‌ای مانند ایگل آمریکا یا لیبرتاد مکزیک در بازار جهانی عرضه نمی‌کند. دلیل اصلی آن نیز، سیاست‌های سخت‌گیرانه پولی و تمرکز بانک مرکزی این کشور بر ثبات ین به‌عنوان ارز کاغذی است. به نظر می‌رسد ژاپن تصمیم گرفت طلا را بیشتر در خزانه نگه دارد تا در دسترس بازارهای سرمایه‌گذاران بین‌المللی باشد.
در واقع خلاف کشورهایی مثل آمریکا یا کانادا که سکه‌های طلای سرمایه‌گذاری جهانی عرضه می‌کنند، ژاپن طلا را بیشتر در قالب مدال یا سکه یادبودی ضرب می‌کرد. ابزاری برای یادمان رویدادهای ملی، نه برای سرمایه‌گذاری بین‌المللی.
ژاپن با سکه‌های زرین کوبان و اوبان، تصویری منحصربه‌فرد از ثروت و هنر شرق را به جهان نشان داد و با «ین طلایی» در قرن نوزدهم، وارد باشگاه قدرت‌های اقتصادی شد. هرچند امروز سکه‌ای جهانی مانند پاندا یا کانگورو ندارد، اما تاریخ زرین این کشور همچنان الهام‌بخش مجموعه‌داران و علاقه‌مندان به فلزات گرانبهاست.
«تجارت‌نیوز» در قسمت بعد، سفری به قلب خاورمیانه خواهد داشت؛ جایی که تاریخ هزاران ساله ایران و سکه‌های طلا آن، داستانی پر فراز و نشیب از هخامنشیان تا امروز را روایت می‌کند.
گزارش‌های بیشتر را در صفحه طلا و ارز بخوانید.
