دلار امروز چقدر حباب دارد؟ / نرخ ارز تعادلی پایین‌تر از ۲۰ هزار تومان نیست

به گزارش تجارت‌نیوز ، روز گذشته رئیس کل بانک‌مرکزی اعلام کرده که میزان ذخایر ارزی ما نسبت به گذشته افزایش یافته است. او به همین پشتوانه نیز در ادامه سخنانش گفته: «نرخ‌های کنونی ارز در بازار ناشی از عدم اطمینان و انتظارات است و چنین نخواهد ماند».

البته این نه اولین بار است که ادعای حقیقی نبودن نرخ دلار با توجه به شرایط اقتصاد را می‌شنویم نه همتی اولین کسی است که این ادعا را کرده. اواخر دی‌ماه هم حسن روحانی، رئیس جمهور، صراحتا اعلام کرده بود: « قیمت امروز دلار واقعی نیست».

با این حال درست زمانی که همتی از افزایش ذخایر ارزی کشور سخن گفته و نسبت به کاهش نرخ در آینده ابراز امیدواری کرده، در جایی دیگر وزیر اقتصاد از کاهش شدید درآمدهای نفتی دولت پرده برداشته است.

بر اساس گفته دژپسند در ۱۱ ماهه سال ۹۹ درآمد نفتی کشور فقط ۱۰ هزار میلیارد تومان بوده است. یعنی صادرات نفتی ایران از ابتدای سال جاری روزانه به حدود ۱۸۰ هزار بشکه رسیده. این در حالی است که پیش از تحریم‌های قبل از سال ۹۶، ایران روزانه حدود ۲٫۲ میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد.

حباب هزار تومانی دلار

حالا و پس از افشای وضعیت صادرات نفت ایران در سال ۹۹، به نظر می‌رسد لازم است بار دیگر ادعای واقعی نبودن قیمت دلار با توجه به شرایط اقتصادی را بررسی کرد. دلار ۲۵ هزارتومانی را باید حاصل سفته‌بازی یک عده و انتظارات تورمی خواند یا زاییده فشار حداکثری تحریم‌ها بر اقتصاد ایران؟

کامران ندری، کارشناس مسائل پولی و بانکی، در پاسخ به این سوال تجارت‎‌نیوز می‌گوید: با نگاهی جزیی به رشد ارزش دارایی‌های سرمایه‌ای مثل مسکن، خودرو، کالا و خدمات یا حتی سهام، با وجود ریزش جدی که اخیرا تجربه کرده، نمی‌توان قیمت فعلی دلار را غیرواقعی دانست. همه قیمت‌ها بر اساس نرخ فعلی ارز تعدیل شده‌اند البته به غیر دستمزدها که همچنان در تناسب با نرخ ارز نیست.

ندری تاکید می‌کند: برعکس چیزی که آقایان می‌گویند نرخ فعلی ارز نتیجه تاثیر عوامل بنیادی اقتصاد است. قیمت فعلی دلار نهایتا یک تا دو هزار تومان حباب دارد ولی غیرواقعی نیست.

دلار را می‌توان ارزان نگه داشت؟

آنطور که ندری می‌گوید گفته‌های رئیس جمهور و رئیس کل بانک مرکزی با توجه به پتانسل بالقوه صادرات نفت ما است که آن را برای سال آینده در نظر می‌گیرند.

او ادامه می‌دهد: به زعم آنان با صادرات روزانه ۲٫۳ میلیون بشکه نفت، کل واردات را می‌توان تامین کرد و حتی مازاد تجاری هم خواهیم داشت، بر اساس مازاد تجاری عرضه ارز ما بیشتر می‌شود و در نهایت نرخ دلار پایین می‌آید. اما آنها توجه ندارند که قیمت کالاها با پایین آمدن نرخ ارز پایین نمی‌آید و در اینجا عدم تعادل جدیدی ایجاد می‌شود.

به اعتقاد این کارشناس علت این که اغلب کارشناسان توافق نظر دارند بر این که نرخ ارز در اقتصاد ما نباید از حد معینی پایین‌تر بیاید هم همین مساله است.

براساس اظهارات او با پایین‌ آمدن نرخ دلار از حد تعادلی خود، تمایل شدیدی برای واردات ایجاد می‌شود. واردات زیاد هم به تولید ضربه می‌زند. نکته مهم‌تر این که با توجه به تورم بالایی که وجود دارد و ادامه هم پیدا می‌کند، نرخ دلار پایین‌تر را اصلا نمی‌توان مدت طولانی نگه داشت. پس نرخ باز هم شروع به رشد می‌کند، دوباره انتظار تورمی ایجاد می‌کند و… بنابراین اقتصاد دائما در حالت بحرانی قرار می‌گیرد.

قیمت تعادلی کمتر از ۲۰ هزار تومان نیست

ندری با اشاره به گفته جدید همتی مبنی بر ماندگار نبودن نرخ فعلی ارز نیز عنوان می‌کند: اتفاقا اگر بانک‌مرکزی نخواهد در اقتصاد ارزپاشی کند نرخ ارز نهایتا در کانال ۲۰ هزار یا ۲۱ هزار تومانی ماندنی خواهد بود.

البته او این احتمال را در نظر می‌گیرد که ممکن است دولت فعلی در نهایت برای این که بگوید مدیریت خوبی داشته سعی کند با ارزپاشی، آن هم فقط در صورت افزایش صادرات نفت با کاهش تحریم‌ها، نرخ ارز را از میزان تعادلی خود پایین‌تر بیاورد. بنابراین ندری خاطرنشان می‌کند: نرخ ارز تعادلی با توجه به شرایط اقتصادی پایین‌تر از ۲۰ هزارتومان نیست.