به گزارش تجارت نیوز، در حالی که اروپا در تلاش است تا وابستگی خود به سوخت‌های فسیلی به‌ویژه منابع وارداتی از روسیه را کاهش دهد و به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کند، یک مانع مهم در این مسیر چشمگیر خودنمایی می‌کند: شبکه های برق فرسوده و ناهماهنگ با نیازهای آینده.
جدیدترین گزارش‌ها نشان می‌دهند که زیرساخت‌های برقی در بسیاری از کشورهای اروپایی، هم‌گام با گذار به انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر حرکت نمی‌کنند و حتی در بسیاری موارد، پروژه‌های بزرگ تولید انرژی پاک به دلیل نبود ظرفیت در شبکه، به حالت تعلیق درآمده‌اند.
اروپا و چالش نوسازی شبکه های برق
بر اساس گزارشی مشترک از چند نهاد معتبر از جمله Beyond Fossil Fuels، E3G و Ember، بیش از ۱۷۰۰ گیگاوات پروژه انرژی تجدیدپذیر در ۱۶ کشور اروپایی در صف انتظار برای اتصال به شبکه برق قرار دارند. این عدد سه برابر بیشتر از میزانی است که اتحادیه اروپا برای دستیابی به اهداف اقلیمی و انرژی خود تا سال ۲۰۳۰ نیاز دارد.
بریتانیا در صدر این فهرست قرار دارد و با ۷۲۲ گیگاوات پروژه‌های انرژی خورشیدی و بادی معوق، بیشترین ظرفیت متوقف‌شده را داراست. پس از آن، فنلاند با ۴۰۰ گیگاوات، ایتالیا با ۳۴۸ گیگاوات و آلمان با ۷۰ گیگاوات قرار دارند. این آمار نشان می‌دهد که حتی کشورهای پیشرو در تولید انرژی‌های تجدیدپذیر نیز با مشکل اتصال به شبکه روبه‌رو هستند.
شبکه های برق قدیمی؛ سدی در برابر آینده سبز
یکی از دلایل اصلی این بحران، استفاده از مدل‌های برنامه‌ریزی قدیمی توسط اپراتورهای شبکه برق (TSOها) است. این شرکت‌ها، که مسئول انتقال و توزیع برق هستند، هنوز بر پایه سناریوها و اهداف منسوخ دولت‌ها برنامه‌ریزی می‌کنند. ضعف حاکمیت، نبود سیاست‌گذاری مدرن و فقدان نگاه آینده‌نگرانه باعث شده است که این اپراتورها نتوانند پاسخگوی رشد سریع تولید انرژی‌های تجدیدپذیر باشند.
میلیاردها یورو انرژی هدر رفته
مشکلات شبکه برق فقط به تأخیر در اتصال پروژه‌ها محدود نمی‌شود. در سال ۲۰۲۴، حدود ۷.۲ میلیارد یورو انرژی تجدیدپذیر در هفت کشور اروپایی به دلیل ناتوانی شبکه در انتقال یا ذخیره، هدر رفته است. برای مثال، آلمان تنها در سال گذشته ۳.۳ میلیارد یورو انرژی خورشیدی و بادی را کاهش داد. اسپانیا نیز در سال جاری تا ۲.۵ میلیارد یورو از این انرژی‌های سبز را از دست داده است.
با این حال، تولیدکنندگان این انرژی همچنان غرامت دریافت می‌کنند و در نتیجه هزینه این ناکارآمدی، به مصرف‌کنندگان برق منتقل می‌شود. در واقع، مردم نه‌تنها از انرژی پاک بهره‌مند نمی‌شوند، بلکه مجبورند هزینه آن را نیز بپردازند.
خطر پیشگویی خودکام‌بخش و بازگشت به سوخت‌های فسیلی
این گزارش هشدار می‌دهد که اگر اصلاحات اساسی در شبکه برق اروپا صورت نگیرد، سوخت‌های فسیلی می‌توانند به شکلی خطرناک بازگردند و ضروری به نظر برسند؛ تنها به این دلیل که شبکه‌های برق هرگز برای کار با سیستم‌های ۱۰۰ درصد تجدیدپذیر طراحی و آماده نشده‌اند.
در حال حاضر تنها پنج اپراتور برق – در ایرلند، دانمارک، فنلاند، بریتانیا و لیتوانی – برای ساخت یک شبکه برق کاملاً کربن‌زدایی‌شده تا سال ۲۰۳۵ برنامه‌ریزی کرده‌اند. این در حالی است که ۱۳ کشور اروپایی رسماً هدف‌گذاری مشابهی دارند، اما هنوز برنامه‌ریزی شبکه با این اهداف همسو نشده است.
راه‌حل: سیاست‌گذاری جسورانه و اصلاحات ساختاری
فعالان و کارشناسان حوزه انرژی معتقدند تنها از طریق اصلاحات سیاسی، سرمایه‌گذاری مؤثر، و تعیین مأموریت‌های اقلیمی شفاف برای اپراتورهای برق می‌توان این مسیر را اصلاح کرد. جولیت فیلیپس از سازمان Beyond Fossil Fuels تأکید می‌کند که دولت‌ها باید «چربی‌های اضافی» را از ساختار برنامه‌ریزی شبکه حذف کنند تا پروژه‌های تجدیدپذیر بتوانند به بهره‌برداری برسند.
ویلیساوا ایوانووا از E3G نیز می‌گوید: «شبکه‌های برق باید از موانع به توانمندساز تبدیل شوند. این تنها با ارسال سیگنال‌های سیاسی قوی، مدیریت مستقل و ایجاد انگیزه‌های مشخص برای توسعه زیرساخت‌ها ممکن خواهد بود.»
به گزارش یورونیوز، اروپا برای رهایی از سوخت‌های فسیلی و رسیدن به آینده‌ای پایدار، نیاز به شبکه‌های برق مدرن، هوشمند و مقاوم دارد. بدون نوسازی این ستون فقرات سیستم انرژی، حتی بزرگ‌ترین پروژه‌های انرژی پاک نیز بلااستفاده می‌مانند و میلیاردها یورو در هر سال از دست می‌رود. دولت‌ها باید هر چه سریع‌تر دست به کار شوند، نه تنها برای تحقق اهداف اقلیمی، بلکه برای تضمین امنیت انرژی، کاهش هزینه‌های مصرف‌کننده و ساختن اقتصادی تاب‌آورتر در برابر بحران‌های زیست‌محیطی و ژئوپلیتیکی.
