به گزارش تجارت نیوز، بورس از زمان آغاز به کار دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان تاکنون، روزهای پرنوسانی را پشت سر گذاشته است. از شوک‌های امنیتی و نظامی گرفته تا تحولات تیم اقتصادی و جهش دلار همگی بازار سهام را در این مدت، در معرض امواج سنگین ریسک‌های غیراقتصادی قرار داده است. همین موضوع باعث شده مسیر رشد شاخص‌ها با افت‌وخیزهای جدی همراه باشد.
ترور اسماعیل هنیه؛ ضربه اول به اعتماد بازار
تنفیذ حکم ریاست جمهوری پزشکیان در اواسط مرداد با حادثه‌ای امنیتی همراه شد. ترور اسماعیل هنیه در تاریخ ۱۰ مرداد به سرعت بر فضای عمومی بازار سایه انداخت. شاخص کل بورس طی تنها هشت روز کاری، حدود ۳.۵ درصد افت کرد و دو روز منفی سنگین را به ثبت رساند.
در واکنش به فشار فروش، سازمان بورس دامنه نوسان را به یک درصد محدود کرد تا از شتاب ریزش‌ها جلوگیری شود. با این حال، این مداخله هم نتوانست ترس را از بازار خارج کند.
ورود همتی؛ شوک مثبت با طعمی تلخ
با انتصاب عبدالناصر همتی به‌عنوان وزیر اقتصاد دولت جدید، تقاضا در بازار تقویت شد. معامله‌گران نسبت به ثبات اقتصادی و سیاست‌های پولی خوش‌بین‌تر شدند. اما این آرامش چندان دوامی نداشت؛ در ۶ مهر ترور سید حسن نصرالله و سپس عملیات نظامی «وعده صادق ۲» در ۱۰ مهر، باعث بازگشت فضای منفی به بازار شد. دامنه نوسان محدود همچنان حفظ شده بود، اما فشار فروش و کمبود نقدینگی دست بالا را در معاملات گرفتند.
دلار، دوباره در کانون توجه
پس از فروکش جو منفی سیاسی، بازار سهام وارد روند صعودی شد. به طوری که شاخص کل بورس طی دو ماه حدود 50 درصد افزایش یافت. اما از ۱۹ دی‌ماه، بازار با تغییر دیگری مواجه شد؛ افزایش شتابان قیمت دلار همزمان با اعلام عدم تمایل دولت به مذاکره با آمریکا، ریسک جدیدی را به بورس وارد کرد.
در این فضا، سرمایه‌گذاران خرد و حتی برخی نهادهای مالی، به سمت بازارهای موازی چون سکه، طلا و ارز کوچ کردند. خروج نقدینگی از بورس، فشار فروش را افزایش داد و اصلاح شاخص‌ها تشدید شد.
زمزمه استیضاح همتی؛ بازار دوباره عقب نشست
در اواخر بهمن‌ماه، بازار با ریسک جدید استیضاح همتی مواجه شد. این موضوع به سرعت به معاملات سهام سرایت و روند صعودی بازار را معکوس کرد. بیاعتمادی به ثبات مدیریتی در تیم اقتصادی دولت باعث شد معامله‌گران با احتیاط بیشتری عمل کنند.
جنگ ایران و اسرائیل؛ تعطیلی کم‌سابقه بورس
بورس تا خردادماه ۱۴۰۴ در یک روند نزولی آرام قرار داشت. اما با شروع جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، بازار سهام به طور کامل تعطیل شد. پس از بازگشایی بورس، فضای پرتنش سیاسی و اقتصادی موجب شد اغلب سهامداران، استراتژی فروش را انتخاب کنند و شاخص‌ها مجددا افت کنند.
بازدهی شاخص‌ها از نگاه آمار
با وجود تمام این فراز و نشیب‌ها، از زمان تنفیذ مسعود پزشکیان به عنوان رئیس دولت چهاردهم تا کنون، شاخص کل بورس حدود 28 درصد رشد کرده است.
در همین بازه، شاخص هم‌وزن 19 درصد افزایش یافته؛ موضوعی که نشان می‌دهد بخش عمده رشد بازار متعلق به سهم‌های بزرگ و شاخص‌ساز بوده و بسیاری از نمادهای کوچک، حتی نسبت به صندوق‌های درآمد ثابت نیز عملکرد ضعیف‌تری داشته‌اند.
همچنین میانگین حجم معاملات روزانه بازار سهام در یک سال گذشته به عدد 18.3 میلیارد برگه سهم رسیده است. در همین دوره، میانگین ارزش معاملات خرد روزانه تنها پنج هزار و ۵۱۳ میلیارد تومان بوده است؛ رقمی که نسبت به اندازه و ظرفیت بازار سرمایه ایران، پایین و نگران‌کننده تلقی می‌شود. این عدد تاییدی دیگر بر جریان نقدینگی ضعیف در بازار است؛ موضوعی که می‌تواند به افزایش شکنندگی قیمت‌ها و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران منجر شود.
خروج بی‌سابقه پول حقیقی
از طرفی طی یک‌سال گذشته، مبلغ سنگین 61 هزار و 666 میلیارد تومان از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی از بازار سهام خارج شده است. این خروج گسترده نقدینگی به روشنی نشان می‌دهد که رشد اخیر شاخص نه از محل ورود سرمایه‌گذاران خرد، بلکه بیشتر تحت تاثیر تورم و حمایت بازیگران از گروه‌های خاص بوده است. موضوعی که از منظر پایداری رشد بازار، زنگ خطر جدی محسوب می‌شود.
به طور کلی بازار سرمایه ایران در دوره ریاست‌جمهوری مسعود پزشکیان، ترکیبی از هیجان، شوک‌های ژئوپلیتیکی، مداخلات سیاست‌گذار و تحرکات بازارهای موازی را تجربه کرده است.
با وجود رشد نسبی شاخص کل، عمق این رشد به تمام لایه‌های بازار نرسیده و همچنان ریسک‌های غیراقتصادی، تهدیدی جدی برای ثبات بورس به شمار می‌روند. آینده بازار بیش از آنکه به تحلیل تکنیکال وابسته باشد، به تحولات سیاسی و تصمیمات اقتصادی دولت گره خورده است.
گزارش‌های بیشتر را در صفحه بازار سرمایه بخوانید.
