به گزارش تجارت نیوز، در یکی از بزرگترین قطعی‌های برق ثبت‌شده در تاریخ اخیر اروپا، دو کشور اسپانیا و پرتغال در روز دوشنبه (۲۸ آوریل) دچار خاموشی سراسری شدند که حدود ۶۰ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داد. با گذشت یک روز از حادثه و بازگشت تقریبی برق به وضعیت عادی، نگاه‌ها به سمت علت این رویداد بی‌سابقه معطوف شده است. آیا انرژی‌های تجدیدپذیر مانند باد و خورشید باعث این خاموشی بودند، یا این اتهام بیشتر برآمده از گمانه‌زنی‌ها و سوءبرداشت‌هاست؟
داستان از کجا شروع شد؟
قطعی برق اندکی پس از ساعت ۱۲:۳۰ ظهر روز دوشنبه آغاز شد؛ زمانی که بنا بر داده‌های وب‌سایت اپراتور شبکه برق اسپانیا (Red Eléctrica)، تقاضای برق به طور ناگهانی از ۲۵ گیگاوات به ۱۰ گیگاوات کاهش یافت. به گفته ادواردو پریتو، رئیس خدمات اپراتور شبکه، دو رویداد در فاصله تنها ۱.۵ ثانیه باعث اختلال شدید در سیستم شدند که منجر به «قطع نسل» برق در سراسر شبه‌جزیره ایبری شد. اولین رویداد با موفقیت مدیریت شد، اما دومین آن سیستمی را که هنوز در حال بازیابی بود، از کار انداخت.
به گفته پریتو، این حادثه از جنوب‌غربی اسپانیا آغاز شده است؛ منطقه‌ای که تولید عمده برق خورشیدی این کشور را بر عهده دارد. این هم‌زمانی باعث شد برخی از رسانه‌ها و تحلیل‌گران، انگشت اتهام را به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر بگیرند.
آیا واقعاً انرژی های تجدیدپذیر مقصرند؟
در حالی که تیتر روزنامه‌هایی مانند دیلی تلگراف بریتانیا چنین تصوری را القا می‌کند، بررسی دقیق‌تر گفته‌ها و شواهد خلاف آن را نشان می‌دهد. طبق گفته‌های پریتو، هیچ شواهدی از حمله سایبری یا پدیده غیرمعمول جوی در روز حادثه مشاهده نشده است. سازمان هواشناسی اسپانیا (Aemet) نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که هیچ شرایط جوی یا تغییر دمایی غیرعادی در زمان وقوع خاموشی گزارش نشده است.
اندیشکده انرژی «Fundación Renovables» تأکید می‌کند که نیروگاه‌های تجدیدپذیر با ظرفیت ۲ مگاوات یا بیشتر به دلیل اختلال در فرکانس شبکه و طبق پروتکل‌های ایمنی، از مدار خارج شده‌اند. این نهاد علمی با صراحت اعلام کرده است که اختلال در شبکه نتیجه خاموشی بوده، نه علت آن.
واکنش دولت و کارشناسان
نخست‌وزیر اسپانیا، پدرو سانچز، در واکنشی تند نسبت به شایعات اخیر گفت: «کسانی که خاموشی را به نبود انرژی هسته‌ای یا حضور انرژی‌های تجدیدپذیر ربط می‌دهند، یا دروغ می‌گویند یا از واقعیت بی‌خبرند.» او همچنین از تشکیل یک کمیسیون ویژه برای بررسی دقیق این حادثه و نقش احتمالی شرکت‌های خصوصی خبر داد.
استفن جارویس، استاد اقتصاد محیط زیست در مدرسه اقتصاد لندن، در رصد لحظه‌به‌لحظه شبکه برق اسپانیا مشاهده کرده است که در اوج خاموشی، همچنان نیروگاه‌های خورشیدی، بادی و آبی فعال بودند، در حالی که نیروگاه‌های گازی، زغالی و هسته‌ای به‌طور کامل از مدار خارج شده بودند.
نقش مثبت تجدیدپذیرها در بهبود شرایط
بر خلاف ادعاهای برخی منتقدان، داده‌ها نشان می‌دهد که ظرفیت بالای انرژی تجدیدپذیر در اسپانیا نه تنها عامل بحران نبود، بلکه باعث بهبود سریع‌تر سیستم شد. Fundación Renovables اعلام کرده که اگر این ظرفیت تجدیدپذیر در دسترس نبود، بازگشت به وضعیت عادی ممکن بود روزها به طول انجامد.
سونیا دانلوپ، مدیرعامل شورای جهانی انرژی خورشیدی نیز در پیامی در شبکه اجتماعی X گفت: «پنل‌های خورشیدی مجهز به باتری و سیستم‌های جدا از شبکه، می‌توانند در چنین شرایط بحرانی نقش مهمی در تاب‌آوری انرژی ایفا کنند.»
بررسی‌های آینده و آینده انرژی ایبری
این خاموشی همچنین بار دیگر بحث درباره موقعیت خاص شبه‌جزیره ایبری در نقشه انرژی اتحادیه اروپا را به میان آورده است. به دلیل اتصال محدود این منطقه با سایر کشورهای اروپایی، اسپانیا و پرتغال به نوعی یک “جزیره انرژی” محسوب می‌شوند. هنوز مشخص نیست که آیا یکپارچه‌سازی بیشتر با شبکه‌های برق اروپا می‌توانست مانع از این حادثه شود یا خطرات را گسترش می‌داد.
نگاه واقع‌گرایانه به بحران انرژی
به گزارش یورونیوز، حادثه اخیر نشان داد که سیستم‌های انرژی پیچیده و چندلایه، نیازمند پایش دقیق، ارتقاء مداوم و هماهنگی بالا هستند. اما باید مراقب بود که در پی بحران‌ها، تقصیر به ناحق بر گردن فناوری‌هایی گذاشته نشود که در واقع راه‌حل آینده‌اند، نه بخشی از مشکل. انرژی‌های تجدیدپذیر، با وجود چالش‌های خاص خود، ستون فقرات امنیت انرژی و پایداری زیست‌محیطی در دهه‌های آینده باقی خواهند ماند.
