به گزارش تجارت نیوز، در عصری که بحران اقلیمی یکی از جدی‌ترین تهدیدهای جهانی محسوب می‌شود، درک علمی بهتر از چرخه کربن و منابع طبیعی همچون جنگل‌ها، اهمیت فوق‌العاده‌ای پیدا کرده است. در همین راستا، آژانس فضایی اروپا (ESA) با همکاری شرکت فضایی آریان‌اسپیس (Arianespace)، گامی بزرگ در مسیر پایش دقیق محیط‌زیست برداشت و ماهواره زیست توده (Biomass) را با موفقیت به مدار زمین ارسال کرد. این ماموریت، بخشی از تلاش‌های مستمر اروپا برای نظارت بر وضعیت جنگل‌های زمین و شناخت بهتر از نقش آن‌ها در ذخیره و تبادل کربن در مقیاس جهانی است.
ماهواره زیست توده؛ آغاز یک ماموریت حیاتی از گویان فرانسه
ماهواره زیست‌توده که به عنوان یکی از پروژه‌های کلیدی در برنامه کاوشگران زمین (Earth Explorers) آژانس فضایی اروپا شناخته می‌شود، در تاریخ اخیر توسط پرتابگر Vega C از پایگاه فضایی اروپا در گویان فرانسه به فضا پرتاب شد. این پرتاب که با نام ماموریت VV26 شناخته می‌شود، ماهواره را با موفقیت در مدار خورشیدآهنگ (Sun-Synchronous Orbit) و در ارتفاع حدود ۶۶۶ کیلومتری زمین قرار داد.
فرآیند پرتاب با استفاده از سه مرحله ابتدایی طی بیش از ۷ دقیقه انجام شد و در ادامه، مرحله چهارم موسوم به AVUM+ دو بار مشتعل شد تا ماهواره در مدار هدف خود رها شود. در نهایت، ۵۷ دقیقه پس از پرتاب، ماهواره با موفقیت از پرتابگر جدا شد و تنها ۱۴ دقیقه بعد، اولین سیگنال از آن توسط مرکز کنترل دریافت شد.
ماموریتی برای جنگل‌ها و اقلیم زمین
ماهواره Biomass نخستین ماهواره در نوع خود است که به رادار دهانه مصنوعی با باند P مجهز شده است. این رادار که طول موج آن حدود ۷۰ سانتی‌متر است، قابلیت نفوذ به لایه‌های متراکم پوشش گیاهی را دارد؛ امری که آن را به ابزاری منحصربه‌فرد برای بررسی دقیق ارتفاع، تراکم و ساختار جنگل‌ها تبدیل می‌کند.
با کمک این تکنولوژی پیشرفته، Biomass قادر است میزان کربن ذخیره شده در جنگل‌های زمین را به طور مداوم اندازه‌گیری کرده و تغییرات آن را در طول زمان ثبت کند. این اطلاعات نه‌تنها درک ما را از چرخه کربن جهانی افزایش می‌دهد، بلکه به مقابله با پدیده‌هایی مانند جنگل‌زدایی، تغییر کاربری اراضی و کاهش تنوع زیستی نیز کمک می‌کند.
سیمونتا چلی، مدیر برنامه‌های رصد زمین ESA، در همین زمینه گفت: «ماهواره زیست‌توده، شکاف‌های اطلاعاتی مهمی در دانش ما درباره ذخیره‌سازی کربن در جنگل‌ها و نقش آن‌ها در سیستم اقلیمی زمین را پر می‌کند. این داده‌ها برای پیش‌بینی بهتر آینده اقلیم حیاتی هستند.»
مشارکت صنعتی، علمی و محیط‌زیستی
پروژه Biomass توسط شرکت هوافضای ایرباس (Airbus) طراحی و ساخته شده و بخشی از چشم‌انداز علمی بلندمدت اروپا برای پایش کره زمین است. این ماهواره حداقل به مدت پنج سال فعال خواهد بود و در این مدت، قادر خواهد بود تا حداقل هشت چرخه رشد جنگلی در مناطق مختلف جهان را مورد مطالعه قرار دهد.
جنگل‌ها، که اغلب با عنوان “ریه‌های سبز زمین” شناخته می‌شوند، سالانه حدود ۸ میلیارد تن دی‌اکسیدکربن (CO₂) را از جو جذب می‌کنند. با این حال، جنگل‌زدایی و تخریب جنگل‌ها باعث بازگشت این کربن به جو شده و تأثیر منفی بر اقلیم و تنوع زیستی می‌گذارند. بر همین اساس، ماموریت‌هایی مانند Biomass اهمیت فراوانی برای پایش دقیق وضعیت پوشش گیاهی و ذخایر کربنی کره زمین دارند.
ماهواره Biomass همچنین می‌تواند ساختار زیرزمینی بیابان‌ها، توپوگرافی کف جنگل‌ها و حتی یخ‌پهنه‌ها را نیز بررسی کند، که به گسترش دانش زمین‌شناسی و اقلیم‌شناسی کمک شایانی خواهد کرد.
دستاوردی برای اروپا و جهان
دیوید کاوایولس، مدیرعامل Arianespace، پس از پرتاب موفقیت‌آمیز گفت: «پرتاب ماهواره Biomass نه تنها تضمین‌کننده استقلال فضایی اروپا است، بلکه گامی مهم در جهت بهبود زندگی در زمین و مبارزه با تغییرات اقلیمی نیز محسوب می‌شود.»
این پروژه نتیجه همکاری دقیق و هماهنگ ده‌ها سازمان، شرکت و مرکز تحقیقاتی در سراسر اروپا است و توانایی اروپا را در اجرای ماموریت‌های پیچیده علمی به نمایش می‌گذارد.
به نقل از satelliteprome، ماهواره زیست‌تودهESA، نمایانگر نسل جدیدی از ابزارهای علمی برای درک بهتر عملکرد زمین است. این ماموریت می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های جهانی درباره مدیریت منابع طبیعی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و حفاظت از تنوع زیستی نقش کلیدی ایفا کند. در دنیایی که دانش دقیق از اکوسیستم‌ها می‌تواند تفاوت میان اقدام مؤثر و بحران باشد، این پرتاب نقطه عطفی در مسیر علم، سیاست‌گذاری زیست‌محیطی و اقدام اقلیمی محسوب می‌شود. با چنین پروژه‌هایی، علم و فناوری نه‌تنها به کشف‌های جدید می‌انجامند، بلکه مستقیماً در نجات زمین و نسل‌های آینده نقش‌آفرین می‌شوند.
