گزارش بانک مرکزی از نقدینگی و بازار دلار/ چه پیامی برای بازار دارد؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، بانک مرکزی تحلیل تحولات اقتصاد کلان را در اسفند ۱۴۰۰ منتشر کرده است. داده‌های این گزارش، از «کاهش نسبی» تورم نقطه به نقطه، ۱۲ ماهه و ماهانه در آخرین ماه سال حکایت می‌کنند. بخشی از این گزارش نیز بازار دلار اختصاص دارد.

گزارش در مورد بازار دارایی‌ها چه می‌گوید؟

بازار دلار

بانک مرکزی در مورد تحولات بازار رسمی ارز (سامانه نیما و بازار متشکل معاملات ارزی ایران) در اسفند می‌نویسد که برای دومین ماه متوالی، متوسط نرخ ماهانه دلار در بازار حواله و اسکناس کاهش یافت.

همچنین متوسط نرخ فروش دلار حواله‌ای و اسکناس مندرج در سامانه سنا به ترتیب معادل ۲۴۱٫۱ و ۲۴۵٫۴ هزار ریال بود که نسبت به بهمن‌ماه به ترتیب معادل ۰٫۶ و ۲٫۱ درصد کاهش نشان می‌دهد.

از سوی دیگر، تحولات بازار غیررسمی حاکی از افت متوسط نرخ دلار در ماه مورد گزارش نسبت به بهمن ‌ماه بوده است.

مسکن

در سایر بازارهای دارایی از جمله مسکن، بررسی‌ها حاکی از افزایش شاخص «قیمت مسکن معامله‌شده» است. متوسط قیمت خرید و فروش یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده در شهر تهران طی اسفند‌ماه ۱۴۰۰ نسبت به ماه قبل ۶٫۲ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱۶٫۰ درصد افزایش را تجربه کرد.

این مقدار در مقایسه با رشد نقطه به نقطه اسفندماه سال ۱۳۹۹ (معادل ۹۳٫۷ درصد) به مراتب کمتر بوده و مبین کند شدن آهنگ رشد قیمت مسکن در سال ۱۴۰۰ است.

بورس

گزارش بانک مرکزی می‌گوید، شاخص کل بورس اوراق بهادار در روز پایانی اسفند‌ماه ۶٫۶ درصد نسبت به روز پایانی ماه قبل افزایش یافت.

نرخ سود بازار بین بانکی

در اسفند با توجه به تداوم انجام عملیات بازار باز با موضع انبساطی، نرخ سود بازار بین بانکی روند باثباتی را تجربه کرده است. بررسی روند تغییرات حجم معاملات و نرخ بازار بین‌بانکی در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که حجم معاملات بازار بین بانکی از ابتدای سال تا مرداد روند صعودی را تجربه کرد.

در نیمه دوم این سال با کاهش ذخایر مازاد شبکه بانکی، متوسط روزانه حجم معاملات بازار کاهش و نرخ سود افزایش یافت. این روند افزایشی نرخ سود تا آذر ماه ادامه داشت اما در ادامه با افزایش چشمگیر حجم عملیات بازار باز و در نتیجه افزایش منابع در دسترس بانک‌ها در سه ماه پایانی سال، مجددا نرخ سود بازار کاهش یافت و در آخرین روز کاری اسفندماه در سطح ۲۰٫۲ درصد قرار گرفت.

شاخص‌های اقتصادی

حجم نقدینگی

نقدینگی در اسفند ۱۴۰۰ در مقایسه با موقعیت مشابه خود در سال گذشته، در حدود هزار و ۳۵۷ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. رشد ماهانه نقدینگی نیز رکورد ۱۲ ماهه خود را شکست.

رشد پایه پولی

اما آهنگ رشد پایه پولی در سال ۱۴۰۰ روند کاهشی را طی کرد، به‌گونه‌ای که رشد ۱۲ ماهه پایه پولی از ۴۲٫۱ درصد در مرداد به ۳۱٫۴ درصد در پایان اسفند رسید.

پیام‌ها برای اقتصاد و بازارها

نقدینگی به معنای مجموع پول و شبهه پول موجود در جامعه، برای خرید کالا و خدمات است. خلق نقدینگی معمولا از سوی بانک‌ها صورت می‌گیرد.

در واقع شبکه بانکی، با پرداخت وام‌های مختلف در حال خلق نقدینگی است. هر موقع، وام‌دهنده بانک مرکزی و وام‌گیرنده دولت باشد این اتفاق رخ داده است.

افزایش نقدینگی چه پیامی برای اقتصاد و بازارها دارد؟ مریم محبی، کارشناس بازارهای مالی معتقد است اگر دولت‌ها، سیاست خود را برای هدایت پول به سمت بازارها و حوزه‌های مختلف مشخص کرده باشد، خلق نقدینگی می‌تواند خطرناک نباشد. اما در ایران در مقاطعی از جمله ۸ ماهه اخیر، دولت قیمت‌ها را در بازار دلار و بازارهای مختلف کنترل و سرکوب کرده است. در نتیجه بازارهای سرمایه‌ای، متناسب با نقدینگی رشد پیدا نمی‌کنند و جذابیت خود را از دست می‌دهند.

او توضیح می‌دهد: در چنین شرایطی، افراد سرمایه خود را به شکل پول در بانک یا نقدینگی نگه می‌دارند و آن را وارد بازارهای سرمایه‌ای نمی‌کنند. این حالت باعث افزایش تورم می‌شود. به عبارت دیگر، پول به صورت سرگردان در جامعه موجود است و به سمت بازار خاصی هدایت نمی‌شود. به همین دلیل قیمت کالا و خدمات افزایش می‌یابد.

اما اما امیرحسین نام‌آور، کارشناس بازارهای مالی به تجارت‌نیوز می‌گوید: نقدینگی در کشور در حال افزایش است و بالا رفتن درآمدهای نفتی نیز به این موضوع دامن می‌زند. در واقع اگر این منابع مالی، صرف زیرساخت نشود می‌تواند پایه پولی را بالا ببرد و تورم را صعودی کند.

نام‌آور می‌افزاید: از سوی دیگر، سیاست‌های اقتصادی دولت در سال جاری انقباضی است و این موضوع روند افزایش آن را کنترل می‌کند. به گونه‌ای که حتی می‌تواند عدد این شاخص را کاهشی کند.

او تاکید می‌کند: در سال جاری احتمالا رکود تورمی ادامه می‌یابد. در چنین شرایطی، هیچ بازاری، حتی مسکن، به اندازه نرخ سود بانکی به افراد بازدهی نمی‌دهد. اگر برجام احیا شود، دلار نیز تا این حد رشد نمی‌کند.

آخرین اخبار از تحولات بازارها را در صفحه گزارش بازارها ی تجارت‌نیوز بخوانید.