به گزارش تجارت نیوز، در دورانی که جهان بهسرعت به سمت اقتصاد سبز و انرژیهای تجدیدپذیر حرکت میکند، برخی کشورها گامهای جسورانهتری برای رهایی از وابستگی به نفت برداشتهاند. در میان این کشورها، ازبکستان و عربستان سعودی به عنوان دو بازیگر مهم منطقهای، مسیر جدیدی از همکاری و همافزایی را آغاز کردهاند.
ازبکستان که در سالهای اخیر اصلاحات گستردهای در حوزه انرژی آغاز کرده، اکنون به یکی از پیشگامان آسیای مرکزی در توسعه انرژیهای پاک تبدیل شده است. در سوی دیگر، عربستان سعودی نیز با اجرای برنامه چشمانداز ۲۰۳۰ (Vision 2030) به دنبال تنوع اقتصادی، جذب سرمایهگذاری و صادرات فناوریهای سبز است. همکاری میان این دو کشور نه تنها منافع اقتصادی، بلکه اهداف زیستمحیطی مشترکی را دنبال میکند.
پیوندی راهبردی برای آینده انرژی
دیدار اخیر شوکت میرضیایف، رئیسجمهور ازبکستان، و خالد الفالح، وزیر سرمایهگذاری عربستان سعودی، در تاشکند نقطه عطفی در روابط دو کشور بود. این سفر که با حضور رهبران بزرگترین شرکتهای سعودی انجام شد، نشانهای از اعتماد متقابل و همسویی منافع اقتصادی و زیستمحیطی بین دو کشور است.
میرضیایف در این دیدار گفت: «ما از نقش و سهم قابل توجه شرکای سعودی خود در تحول اقتصادی و توسعه انرژی ازبکستان بسیار قدردانی میکنیم.»
اکنون ارزش کل پروژههای مشترک بین دو کشور به ۲۷ میلیارد دلار رسیده است. بیش از نیمی از این مبلغ حدود ۱۵ میلیارد دلار توسط شرکت معروف سعودی ACWA Power تأمین میشود. این شرکت یکی از بزرگترین سرمایهگذاران در بخش انرژیهای تجدیدپذیر ازبکستان است و پروژههایش شامل نیروگاههای خورشیدی، بادی، توسعه هیدروژن سبز و سیستمهای ذخیره انرژی میشود.
ازبکستان؛ دومین شریک بزرگ سرمایهگذاری برای ACWA Power
به گفته جان زیدی، رئیس دفتر منطقهای ACWA Power، ازبکستان پس از عربستان، دومین شریک سرمایهگذاری بزرگ این شرکت محسوب میشود. او تأکید میکند که این همکاری تنها یک پروژه اقتصادی نیست، بلکه ابزاری برای اجرای چشمانداز ۲۰۳۰ عربستان است؛ برنامهای که هدف آن صادرات فناوریهای سبز و تثبیت جایگاه عربستان به عنوان قدرت جهانی انرژی پاک است.
برای ازبکستان، این همکاری به معنای تسریع اصلاحات انرژی، کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی و حرکت به سمت رشد پایدار است.
پروژههای بزرگ در قلب آسیای مرکزی
در میان پروژههای عظیم مشترک، میتوان به مزرعه بادی ۱.۵ گیگاواتی در ناحیه کونگراد قرهقالپاقستان اشاره کرد که بزرگترین پروژه بادی در آسیای مرکزی خواهد بود. علاوه بر آن، دو مزرعه بادی ۵۰۰ مگاواتی در نواحی پشکون و گیجدوان در منطقه بخارا در حال ساخت هستند.
پروژههای تولید انرژی خورشیدی نیز در مناطق تاشکند و سمرقند پیشرفت چشمگیری دارند، در حالی که در شهر چیرچیک، با مشارکت شرکت پاورچاینا (PowerChina)، نیروگاه هیدروژن سبز با هزینهای حدود ۸۸ میلیون دلار در حال احداث است.
در آینده نزدیک نیز ساخت سیستم ذخیرهسازی انرژی ۳۳۴ مگاواتی و مجموعهای از نیروگاههای خورشیدی با ظرفیت کلی ۱ گیگاوات در دستور کار قرار دارد.
پشتیبانی مالی بینالمللی
پروژههای سبز ازبکستان تنها به همکاری دوجانبه محدود نیستند؛ بلکه مورد حمایت مؤسسات مالی بینالمللی نیز قرار گرفتهاند. برای نمونه، بانک توسعه آسیا (ADB) مبلغ ۵۱ میلیون دلار برای ساخت نیروگاه بادی نوکوس-۲ اختصاص داده است. این حمایت نشاندهنده اعتماد جهانی به رویکرد سبز ازبکستان و عربستان و انطباق این همکاری با استانداردهای بینالمللی ESG (محیط زیست، اجتماع و حاکمیت شرکتی) است.
آموزش و توسعه منابع انسانی
توسعه پایدار بدون آموزش نیروی انسانی ممکن نیست. در همین راستا، ازبکستان برنامهای گسترده برای آموزش متخصصان حوزه انرژیهای تجدیدپذیر آغاز کرده است. در شهر شیرین، نظام آموزشی جدیدی با محوریت انرژی سبز در دانشکده انرژی راهاندازی شده است تا نیروی انسانی متخصص برای آینده این بخش تربیت شود.
محمد ابونایان، رئیس هیئتمدیره ACWA Power و رئیس شورای بازرگانی ازبکستان و عربستان سعودی میگوید: «ازبکستان در حال تبدیل شدن به الگویی جهانی در مسیر گذار به انرژی پاک است و ما بهعنوان شریک استراتژیک، از این حرکت حمایت کامل میکنیم.»
شرایط مطلوب برای سرمایهگذاری
احمد فهد، معاون عملیات برق ACWA در آسیای مرکزی، نیز از سیاستهای حمایتی دولت ازبکستان تمجید کرده و میگوید: «تحت رهبری رئیسجمهور میرضیایف، ما شفافیت، حمایت مستمر و آمادگی برای همکاری را احساس میکنیم. این امر ازبکستان را به یکی از جذابترین کشورهای جهان برای سرمایهگذاری در انرژی تبدیل کرده است.»
گسترش همکاریها فراتر از انرژی
این همکاریها تنها به تولید انرژی محدود نیست. شرکت سعودی Data Volt در حال ساخت مرکز داده مدرن در تاشکند است و پروژههای مشابهی نیز برای New Tashkent و Bukhara برنامهریزی شدهاند. این مراکز داده با استفاده از انرژی پاک فعالیت خواهند کرد و پایهای برای توسعه زیرساختهای دیجیتال هوشمند فراهم میکنند.
همچنین، دو کشور در حال بررسی طرح ایجاد «پارک فناوری فلزات آینده» هستند تا مواد استراتژیکی مانند لیتیم، تیتانیوم و گرافیت مورد نیاز برای تولید باتریها و فناوریهای سبز را فرآوری و بومیسازی کنند.
چالشها و چشمانداز آینده
با وجود فرصتهای بزرگ، توسعه انرژیهای تجدیدپذیر چالشهایی نیز به همراه دارد. اولویتهای کلیدی شامل نوسازی شبکههای برق، ایجاد سیستمهای ذخیره انرژی و بهبود قوانین و مقررات سرمایهگذاری است. تنها با توسعه همزمان زیرساختهای فنی، مالی و آموزشی میتوان از ظرفیت کامل این پروژهها بهرهبرداری کرد.
همکاری ازبکستان و عربستان سعودی نمونهای از دیپلماسی سبز مدرن است؛ الگویی که در آن منافع اقتصادی با اهداف زیستمحیطی همسو میشوند.
برای ازبکستان، این همکاری مسیری به سوی استقلال انرژی، توسعه پایدار و تبدیل شدن به قطب سبز آسیای مرکزی است.
برای عربستان سعودی، فرصتی است برای گسترش نفوذ فناوریهای سبز، تنوع اقتصادی و ایفای نقش کلیدی در بازار جهانی انرژی پاک.
پروژههای مشترک این دو کشور نشان میدهند که آینده انرژی دیگر در چاههای نفت نیست، بلکه در توربینهای بادی، صفحات خورشیدی و سوختهای پاک نهفته است.