به گزارش تجارت نیوز، مکانیسم ماشه ابزاری است پیش‌بینی‌شده در قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و توافق هسته‌ای برجام که اجازه می‌دهد در صورت «نقض قابل‌توجه» تعهدات هسته‌ای توسط ایران، تحریم‌های سازمان ملل بدون نیاز به رای‌گیری جدید و با عبور از حق وتوی کشورها، به‌طور خودکار و طی ۳۰ روز بازگردانده شوند.
کشورهای اروپایی عضو برجام یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان هشدار داده‌اند که در صورت نبود پیشرفت مشخص در مذاکرات هسته‌ای یا از سرگرفته‌نشدن همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا پایان ماه اوت، آماده هستند این مکانیزم را فعال کنند.
فارغ از جنبه‌های سیاسی موضوع، مساله اصلی تاثیر این موضوع بر صادرات نفت ایران است. در شرایط فعلی تنها تحریم‌های آمریکا اعمال می‌شود و ایران با استفاده از روش‌های مختلف، از جمله ناوگانی که با پرچم کشورهای دیگر فعالیت می‌کند، تلاش دارد صادرات نفت را به هر شکل ممکن ادامه دهد و به طور میانگین در روز 1.5 میلیون بشکه در روز صادر می‌کند.
با این حال، پرسش اساسی این است که با فعال شدن مکانیسم ماشه، آیا همین مسیرهای محدود هم برای دور زدن تحریم‌ها و تداوم صادرات نفت از دست می‌روند؟
اگر ایران بار دیگر ذیل تحریم‌های شورای امنیت قرار گیرد، خرید نفت توسط چین نیز عملا غیرقانونی محسوب می‌شود و این مسیر هم از دست می‌رود
مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس نفت و انرژی، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز عنوان کرد: واقعیت این است که هم‌اکنون تحریم‌های ثانویه آمریکا تاثیر اصلی را بر صادرات ایران گذاشته‌اند و عملا دست کشور را در بازار جهانی بسته‌اند، طوری‌که ایران تنها به یک مقصد محدود شده و عملا فقط چین خریدار نفت ایران است. افزون بر آن، نقل‌وانتقال پول حاصل از این صادرات نیز با مشکلات متعددی مواجه است.
وی ادامه داد: فعال‌شدن مکانیسم ماشه، یادآور بازگشت به دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد است؛ دورانی که ایران تحت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل قرار داشت. هرچند اکنون گفته می‌شود ایران اکنون هر نوعی از تحریم را تجربه می‌کند و به اندازه کافی تحریم است، اما تفاوت مهمی وجود دارد.
او توضیح داد: چین همچنان از ایران نفت می‌خرد و این نشان می‌دهد که ارتباطاتی باقی مانده است. اما اگر ایران بار دیگر ذیل تحریم‌های شورای امنیت قرار گیرد، حتی خرید نفت ایران توسط چین توسط مجامع بین‌الملل عملا غیرقانونی محسوب می‌شود و این مسیر هم از دست می‌رود.
براساس قطعنامه‌های شورای امنیت، کشورها مجاز می‌شوند تا کشتی‌هایی را که مظنون به حمل کالاهای ایرانی هستند، در هر نقطه جهان بازرسی کنند
بهروزی‌فر تشریح کرد: نکته مهم دیگر این است که براساس قطعنامه‌های شورای امنیت، کشورها مجاز می‌شوند تا کشتی‌هایی را که مظنون به حمل کالاهای ایرانی، چه نفت و چه محصولات پتروشیمی، هستند را در هر نقطه جهان بازرسی کنند. اگر اثبات شود که نفت ایران در کشتی قرار دارد، می‌تواند مصادره شود. این موضوع به‌طور قطع شرایطی به مراتب دشوارتر از وضعیت فعلی ایجاد می‌کند. بنابراین ضروری است تمام توان کشور صرف شود تا ایران دوباره ذیل تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل قرار نگیرد، چرا که مسلم است شرایط بدتر از حال حاضر می‌شود. برخی عنوان می‌کنند که آخر خط تحریم‌ها دیده شده است، اما واقعیت این است که بازگشت به تحریم‌های سازمان ملل متفاوت است.
این کارشناس انرژی بیان کرد: واقعیت این است که در دوران پیش از نهایی‌شدن برجام، به‌دلیل چنین تحریم‌هایی، صادرات نفت ایران با مشکلات شدید مواجه بود. هم‌اکنون نیز باید توجه داشت که خرید نفت ایران توسط چین، نه توسط شرکت‌های بزرگ چینی، بلکه به طور عمده توسط شرکت‌های کوچک به نام «تی‌پات» در مناطق دورافتاده چین انجام می‌شود؛ شرکت‌هایی که حساسیت چندانی نسبت به فشارهای آمریکا ندارند.
وی خاطرنشان کرد: با این حال باید در نظر داشت که حتی اگر موضوع شورای امنیت در میان نباشد، باز هم آمریکا می‌تواند به‌تنهایی با تهدید چین، شرایط را تغییر دهد. به‌عنوان مثال، اگر واشنگتن چین را تهدید کند که در صورت خرید نفت ایران، تعرفه‌های واردات کالاهای چینی به آمریکا افزایش می‌یابد، مسلم است که چین در برابر چنین تهدیدی عقب‌نشینی می‌کند.
با فعال‌سازی مکانیسم ماشه صادرات نفت ایران به زیر ۴۰۰ هزار بشکه در روز سقوط می‌کند!
وی در نهایت تصریح کرد: در صورت تصویب تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران، چین حتی اگر بخواهد همکاری خود را ادامه دهد، نمی‌تواند مخالف قوانین بین‌المللی عمل کند. در نتیجه، صادرات نفت ایران در چنین شرایطی بدون تردید به زیر ۴۰۰ هزار بشکه در روز سقوط می‌کند.
برای مطالعه بیشتر گزارش مکانیسم ماشه چیست؟ را در تجارت‌نیوز بخوانید.
