سروش؛ پیام‌رسانی به سبک صدا و سیما

محسن حسینی: اگرچه نسخه آزمایشی پیام‌رسان سروش در بهمن سال ۱۳۹۴ رونمایی شد اما نام آن در هفته‌های منتهی به انتخابات ریاست جمهوری در اردیبهشت سال ۱۳۹۶ به صورت جدی در فضای مجازی مطرح شد. در این تاریخ، سروش به عنوان جایگزین داخلی تلگرام مورد توجه قرار گرفت.

به گزارش تجارت‌نیوز ، سروش، در بهمن سال ۹۴ به صورت آزمایشی آغاز به کار کرد. این پیام‌رسان داخلی درست یک سال بعد یعنی در بهمن سال ۱۳۹۵ تنها ۷۰۰ هزار کاربر فعال داشت. در حالی که تعداد کاربران ایرانی در پیام‌رسان تلگرام به بیش از ۴۰ میلیون نفر می‌رسید.

رمزگشایی از معروف‌ترین پیام‌رسان داخلی

پیام رسان داخلی سروش همان‌طور که از نامش پیداست از پشتوانه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران برخوردار است. اغلب شرکت‌ها، خدمات و رسانه‌های جانبی صدا و سیما با نام سروش شناخته می‌شوند و همین مسئله هویت این پیام‌رسان را به سرعت روشن می‌کند. گفته می‌شود بخش عمده سهام این شرکت مربوط به صدا و سیما است. هرچند با جست‌وجو در بخش‌های مختلف سایت این پیام رسان و داخل اپلیکیشن، اطلاعاتی در مورد ارتباط با صدا و سیما نصیب کاربران نخواهد شد.

همین عدم شفافیت در ماه‌های گذشته موجب شده که کاربرانی که با دقت موضوع امنیت در فضای مجازی را دنبال می‌کنند احساس امنیت به این پیام‌رسان نداشته باشند. از سوی دیگر در فروردین سال ۱۳۹۷ این اپلیکیشن به دلیل تحریم‌های ایالات متحده آمریکا علیه ایران از فروشگاه اپل حذف شد.

مدیران در سایه

وقتی درباره هویت گردانندگان پیام‌رسان سروش جست‌وجو کنید اولین نامی که با آن برخورد خواهید کرد محمدرضا علی‌عسگری است. سروش از سوی شرکت توسعه فناوری رسانه سروش گسترش پیدا کرده که نام علی عسگری به عنوان مدیرعامل این شرکت مورد توجه است. نام خانوادگی مدیرعامل این شرکت با رییس کنونی صدا و سیما تشابه دارد و همین مسئله حساسیت‌های زیادی ایجاد می‌کند.

روزنامه شرق در تاریخ ۲۵ دی سال ۱۳۹۵ در گزارشی به بررسی نسبت مدیر عامل شرکت توسعه فناوری رسانه سروش و رییس سازمان پرداخت. خبرنگار این روزنامه در بخشی از گزارش خود آورده است: «آگهي تاسيس شرکت سهامي خاص توسعه فناوري رسانه سروش در ٢٤ تير ١٣٩٤، نشان مي‌دهد اين شرکت به منظور انجام امور انفورماتيکي شامل طراحي، توليد، ارائه و پشتيباني نرم افزارهاي رايانه‌اي تاسيس شده است. شرکت سروش رسانه (متعلق به صداوسيما) با نمايندگي محمد شريف خاني، رئيس هئيت مديره و مجتبي دلخوشيان، نايب رئيس هيئت مديره اين شرکت، در زمان تاسيس بوده است. همچنين، محمدرضا علي عسکري به سمت مديرعاملي اين شرکت انتخاب شده است. براي اطلاع از اينکه محمدرضا علي عسکري چه نسبتي با عبدالعلي علي عسکري، رئيس سازمان صداوسيما، دارد، با اين شرکت تماس گرفتيم. پس از تلاش فراوان، فردي به نام علي عسکري که خود را مشاور توسعه فناوري رسانه سروش معرفي کرد، به ما گفت اطلاعي از نسبت فاميلي بين محمدرضا علي عسکري و عبدالعلي علي عسکري ندارد.»

تغییرات در مدیریت سروش

سید جعفر خورشاد، مدیر پروژه سروش، در تاریخ ۱۱ فروردین سال ۱۳۹۷ با اعلام تغییرات در شرکت توسعه فناوری رسانه سروش، دلیل این تغییرات را تقویت بازوی رسانه‌ای عنوان کرد و توضیح داد: «سهام شرکت سروش رسانه که یک شرکت فنی وابسته به صندوق بازنشستگی سازمان صدا و سیما است به منظومه فرهنگی رسانه‌ای جام جم که یک موسسه تخصصی فرهنگی- رسانه‌ای است منتقل شد.»

همچنین مدیرعامل شرکت توسعه فناوری رسانه سروش به عنوان مجری پیام رسان سروش، هدف از این اقدام را استفاده از ظرفیت بالای موسسه جام جم و حضور موثرتر و فعال تر در عرصه رسانه ای و عمومی اعلام کرد.

در جریان این تغییرات سید میثم سید صالحی، به عنوان مدیر پیام‌رسان سروش خبر داد. سید صالحی که پیش از این به عنوان مدیرعامل شرکت «فن آوا» شناخته می‌شد اکنون مدیریت پیام‌رسان سروش را بر عهده گرفته است. فن‌آوا، شرکت هلدینگ آی‌تی و آی‌سی‌تی است و در زمینه ارائه اینترنت پر سرعت نیز فعالیت می‌کند.

ملاحظات امنیتی سروش

پیام‌رسان سروش به عنوان جایگزینی برای ۴۰ میلیون ایرانی که از تلگرام استفاده می‌کردند مورد توجه قرار گرفت. مدیران این پیام‌رسان در روزهای اخیر مدعی شدند که تعداد کاربران این پیام‌رسان از مرز ۵ میلیون نفر عبور کرده است. اما همچنان برخی از ملاحظات در این پیام‌رسان دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی را برای کاربران ایجاد کرده است.

به عنوان مثال در توضیحات پیام‌رسان سروش آمده است: «سروش مجاز است در هر زمان که مشخص شد، شناسه (ID) انتخاب شده مغایر با مشخصات سازنده یا مدیران کانال است با/بدون اطلاع قبلی شناسه کانال را تغییر یا کانال را غیر فعال نماید. مرجع تشخیص در این زمینه سروش است.» همچنین «محتوای به اشتراک گذاشته شده در کانال‌های رسمی و شخصی، گفت‌وگوی‌های گروهی و دو نفره توسط افراد عضو سروش ارائه می‌شوند و مالکیت معنوی و همچنین مسئولیت‌های ناشی از آن بر عهده کاربر به اشتراک‌گذارنده آن است. بدیهی است سروش مسئولیتی در این زمینه بر عهده نمی‌گیرد.»

سروش در ارتباط با جمع‌آوری اطلاعات کاربران نیز توضیح می‌دهد که اطلاعات دستگاه کاربر (نوع و نسخه سیستم عامل، اطلاعات سخت‌افزاری و غیره) ممکن است به منظور ارائه خدماتی بهتر و متناسب‌تر جمع‌آوری شده و مورد استفاده واقع ‌شوند.

در بند ۲ قوانین محتوای رد و بدل‌شده در سروش نیز آمده‌ است: «کاربران مجاز به انتشار محتوای خلاف واقع، غیراخلاقی و غیرقانونی نیستند و عواقب آن برعهده خود کاربر خواهد بود.»